Archiwum kategorii: Mundial 2018

Oddech Ronaldo, cień Lopeteguiego

Dodaj komentarz

Nawet jeśli lepszego meczu już przez najbliższy miesiąc nie obejrzymy, będę zachwycony tym mundialem.

Kiedy na pisanie będzie więcej czasu, niż tych kilkanaście minut po ostatnim meczu tego dnia, trzeba będzie zająć się Cristiano Ronaldo nieco bardziej gruntownie. Teraz więc tylko w telegraficznym skrócie wypada przypomnieć te fale hejtu, spływające na Portugalczyka przez lata kariery, te niezliczone żarty na temat niemęskich rzekomo łez i niemęskiego rzekomo dbania o własny wygląd, te – w specyficznie polskim wydaniu – przeróbki imienia na żeńskie. Ileż to razy pisano, że jest narcyzem albo że płaczliwym zachowaniem próbuje wymusić na sędziach korzystne decyzje. Ileż to razy sprowadzano go do marketingowego produktu. Ileż razy mówiono, że się skończył albo że zaraz się skończy. Ciekawe, co usłyszymy teraz, gdy od początku do końca brał odpowiedzialność za losy drużyny, nie tylko strzelając bramki w kluczowych momentach, nie tylko wytrzymując presję wykonywania karnego na samym początku spotkania i strzelając bajecznego wolnego w jego końcówce, kiedy drużyna przegrywała, ale także fantastycznie rozprowadzając kolegów w serii kontrataków Portugalii w pierwszej połowie. Ile dojrzałości, ile pewności siebie, ile opanowania i determinacji trzeba mieć, by udźwignąć to wszystko – nie tylko sprostać oczekiwaniom, ale wielokrotnie je przewyższyć? Cóż to była za scena, tuż przed rzutem wolnym, który przyniósł Portugalczykom remis w tym meczu, kiedy z każdą kolejną sekundą Cristiano Ronaldo uspokajał oddech, by za chwilę uderzyć w to jedyne miejsce, którego hiszpański mur i bramkarz ochronić nie mogli? Cóż to za paradoks, że w trzech poprzednich mundialach wykonywał już 44 rzuty wolne i nie trafił ani razu?

Inna sprawa, że ten mecz, a wraz z nim ten mundial przeszedł do legendy jeszcze zanim się rozpoczął – i jeszcze zanim się rozpoczął, zrodził fundamentalne pytania o moralną kondycję współczesnego futbolu. I nie, nie mam w tym przypadku na myśli tych wszystkich niepokojących kwestii, jakie wiążą się z obrazem uśmiechniętego szeroko Putina, dzień wcześniej witającego „drogich przyjaciół” przed inauguracyjnym pojedynkiem między Rosją a Arabią Saudyjską (starszym kibicom musiał przypomnieć się w tym momencie wąs generała Videli i mistrzostwa świata pracujące dla junty w Argentynie w 1978 r., młodsi wspomnieli głodującego w łagrze Ołeha Sencowa); tym razem chodzi mi o hierarchię, którą wyznaczył prezes Realu Madryt Florentino Perez. Zaskoczony nagłą rezygnacją z funkcji trenera tego klubu przez Zinedine’a Zidane’a (kilka dni po tym, jak Francuz wywalczył ze swoimi podopiecznymi trzeci z rzędu triumf w Lidze Mistrzów), wobec niedostępności kilku narzucających się kandydatów, m.in. Mauricio Pochettino z Tottenhamu, a mając poczucie, że prestiż największego klubu świata wymaga szybkiego działania, zadzwonił do selekcjonera reprezentacji Hiszpanii Julena Lopetegui. Nic to, że Lopetegui wyjechał już z drużyną narodową do Rosji, nic to, że ogłoszenie jego nominacji musiało mieć wpływ na atmosferę w kadrze, gdzie nie brakuje i graczy Realu, i rywalizującej z nimi Barcelony, o Atletico nie wspominając – Perez ani myślał czekać, do tego stopnia, że o ich rozmowie, i decyzji selekcjonera prezes hiszpańskiej federacji piłkarskiej dowiedział się na pięć minut przed ogłoszeniem jej na stronie Realu Madryt. Nie miejcie złudzeń: w tym świecie klub jest ważniejszy niż kraj, a decyzje o letnich zakupach prezesa Pereza nie mogą czekać do lipca.

Owszem, chcę przez to powiedzieć, że decyzję o zwolnieniu Lopeteguiego uważam za słuszną – nawet jeśli nie uważam, że po ogłoszeniu decyzji o objęciu posady trenera Realu starałby się mniej jako selekcjoner, nawet jeśli piłkarze ponoć chcieli, by został, i nawet jeśli autorytet świeżo wybranego prezesa federacji nie może się równać z autorytetem byłego już selekcjonera czy z poczuciem własnej mocy kapitana Sergio Ramosa, który na konferencji prasowej z nowym trenerem reprezentacji, Fernando Hierro (Hierro, zauważmy, mimo iż na boisku był legendą, na ławce trenerskiej nie odniósł sukcesu w Realu Oviedo, a jeszcze niedawno mówił, że ani myśli o posadzie selekcjonera) nie starał się nawet ukryć, kto w tym przypadku dzierży pierwsze skrzypce. Reprezentacja i tak została przygotowana do turnieju przez Lopeteguiego, a jej zalety i wady nie zmieniają się mniej więcej od dekady: wielkiego przewrotu po odejściu Vicente del Bosque nie było. Fakt, że poprzednik Hierro trzy tygodnie wcześniej przedłużył kontrakt z federacją, świadczy o jego wiarygodności jak najgorzej.

Prezentacja Lopeteguiego w Madrycie, choć często przerywały ją oklaski, nie wypadła dobrze, zaś zdanie, że choć wczoraj był najsmutniejszy dzień w jego życiu, to dziś jest najweselszy, nie zabrzmiało wiarygodnie. A jego cień unosił się nad pierwszym meczem Hiszpanów na mundialu nie tylko z powodu medialnej otoczki (kiedy już w trzeciej minucie Nacho podciął Ronaldo, nabierając się na kroczki znane z boisk całego świata od dobrych 15 lat, kamera natychmiast pokazała prezesa hiszpańskiej federacji, a wkrótce potem zdenerwowanego Hierro), ale także z powodów czysto sportowych. Lopetegui, zanim rozpoczął karierę trenerską, był przecież bramkarzem – a bramkarz Hiszpanów, David de Gea, popełnił błąd przy drugim golu Portugalii, wypuszczając piłkę z rąk po silnym, ale przecież dającym się obronić strzale Ronaldo.

Niezależnie od tego cienia jednak, fantastyczne to było widowisko. Automatyzmy Hiszpanów w posiadaniu piłki: minimalizm Iniesty i Silvy, świetny ruch Isco z piłką i bez niej, rajdy Alby pod pole karne rywala, stałe fragmenty, łącznie z tym, który przyniósł im drugą bramkę. Z drugiej strony: wspomniane już, błyskawicznie wyprowadzane kontrataki Portugalii (o tym, że takiej taktyki możemy się spodziewać niezależnie od scenariusza boiskowych wydarzeń, pisano wiele, i z pewnością w dossier pozostawionym przez Lopeteguiego współpracownikom, było o nich niemało). Również wspomniany, imponujący sprintem, widzący kolegów, ale przede wszystkim zabójczo skuteczny Ronaldo. Przydatny w pressingu, choć niewykorzystujący podań swojego kapitana Guedes. Gol, który pozwolił Hiszpanom wrócić do gry po raz pierwszy? Upieram się jednak, że VAR powinien był go anulować, za ewidentne wejście łokciem Costy w Pepe, nawet jeśli późniejsze zachowanie Hiszpana w polu karnym – walka z obrońcami, strzał – było arcydzielnym przykładem tego, jak może i powinien grać środkowy napastnik w starym stylu.

Czy wielkim tematem tego mundialu będą błędy bramkarzy? Dziś zawalił David de Gea, w ostatnim sparringu Francuzów, ze Stanami Zjednoczonymi, pomylił się Hugo Lloris. Błąd de Gei, jednego z najlepszych w świecie, po strzale Nacho przestał już jednak mieć znaczenie. Piękniejszej bramki obrońca Realu w życiu już nie zdobędzie (inna sprawa, że trzeba też oddać sprawiedliwość walczącym do końca w trakcie tej akcji kolegom, zwłaszcza Silvie), ale też lepszej sceny na strzał życia wyobrazić sobie nie mógł. Zważmy: mowa o człowieku, po którego faulu Ronaldo po raz pierwszy wyprowadził Portugalię na prowadzenie i który o tej chwili bodaj ani razu nie wsparł drużyny w ofensywie.

W świetle dzisiejszego spektaklu opowieść o zwolnieniu Lopeteguiego jest więc w tym sensie opowieścią z happy endem. Drużyna Hiszpanii przeszła przecież podwójny test charakteru – przed meczem i, co ważniejsze, w jego trakcie. Być może Lopetegui obroniłby strzał Ronaldo, ale za to gol Nacho był w stylu dawnych uderzeń Hierro. Być może Loptegeui inaczej dokonywałby zmian i jego drużyna do końca utrzymywałaby się przy piłce, kontrolując przebieg wydarzeń na boisku i przyprawiając Portugalczyków o zawroty głowy nieustanną wymianą podań. Na trzeciego gola jego nowego podopiecznego z Madrytu nie poradziłby nikt.

Król abdykował, ale Hiszpanie mogą mieć nowego. Książę Portugalii nie zamierza zrezygnować nigdy. Jestem zbyt zachwycony meczem, by myśleć o tym, że najwięcej w ostatnich dniach, łącznie z dzisiejszym, wygrał Florentino Perez.

 

Kompletna i nie tak znowu krótka metafizyka piłki nożnej

10 komentarzy

Był sobie sześciolatek, któremu rodzice nie pozwalali oglądać mundialu po nocy i który codziennie zastawał przy łóżku karteczkę z wypisanymi przez ojca wynikami wieczornych meczów. Podejrzewam, że ważniejsze od wiedzy, kto wygrał, było poczucie, że ten małomówny i nieprzystępny mężczyzna naprawdę go kocha.

Masz oczywiście rację: to się nie powinno odbywać w Rosji, o Katarze nie wspominając. To się nie powinno odbywać tam, gdzie się łamie prawa człowieka i gdzie przy budowie stadionów giną pracujący w nieludzkich warunkach robotnicy przymusowi, albo w kraju, który przy obojętności robiącego z nim interesy świata najeżdża sąsiadów i odbiera im spory kawał terytorium. Masz również rację, kiedy mówisz o towarzyszących temu pieniądzach. O tym, że główny organizator, a w związku z tym największy wygrany imprezy jest ogólnoświatowym symbolem korupcji. O całym tym wielkim i nieznośnym festiwalu komercji. O reklamach, z których wiele odwołuje się do mniej lub bardziej seksistowskich stereotypów. O kulturze maczo. O niepokoju, związanym z narodowym wzmożeniem. O dystansie, jaki budzą politycy, próbujący – przez chwilę, do pierwszej porażki czy niestrzelonego karnego – ogrzać się przy Lewandowskim czy Nawałce. O niechęci wywołanej faktem, że wszystkie te nazwiska atakują Cię już z każdej strony.

Nie wiem, czy potrafię Ci wytłumaczyć, dlaczego mimo to chciałbym najbliższy miesiąc spędzić na oglądaniu mistrzostw świata. Mam mówić o pięknie widowiska? Pokazywać Ci bramki, zdobywane w ostatnich sekundach meczów, podczas których wszystko wydawało się już dawno rozstrzygnięte? Przekonywać, jakie te bramki potrafią być niezwykłe – zdobyte po indywidualnej akcji któregoś z futbolowych artystów, mijającego jak slalomowe tyczki usiłujących go sfaulować przeciwników, albo przeciwnie: kunsztownie utkane przez całą drużynę, cierpliwie wymieniającą podanie za podaniem i szukającą sobie najlepszych pozycji między rywalami jak w balecie synchronicznym? Opowiadać o trafieniach z przewrotki, woleja, bezpośrednio z rzutu rożnego, piętą, głową, z bardzo daleka i z zupełnie bliska? O bramkarskich paradach i wślizgach obrońców? O tym niezwykłym momencie zatrzymania (jak w muzyce albo jak w miłości, chciałoby się powiedzieć), w którym cofnięty rozgrywający na ułamek sekundy opóźnia zagranie, żeby mający przyjąć piłkę napastnik znalazł się w miejscu idealnym? Mówić o łzach radości i smutku (przyznasz: w tak zwanym życiu publicznym nie mamy zbyt wielu okazji do oglądania mężczyzn okazujących prawdziwe emocje…) albo przypominać tę chwilę z 1994 roku, kiedy reprezentanci Brazylii po strzeleniu bramki przez Bebeto, który dopiero co został ojcem, celebrowali tę bramkę naśladując dłońmi gest kołysania niemowlęcia?

A może opowiedzieć o tym, jak spędzający gdzieś wakacje piłkarz Błaszczykowski słyszy, jak przy sąsiednim stoliku syn pyta po cichu ojca, czy to jest ten facet, który dwa lata temu zawalił karnego z Portugalią, potem zaś dosiada się do stolika i mówi chłopcu, że owszem, to on jest tym facetem? O ciężarze, jaki niesie ktoś, kto ma poczucie, że zawiódł? O odwadze, z jaką potrafi się z tym poczuciem mierzyć? O woli zmiany? O tym, że zaprzyjaźniony dziennikarz robił niedawno z Błaszczykowskim rozmowę i że jeszcze zanim zdążył zadać pierwsze pytanie usłyszał od niego, że owszem, zamierza i tym razem podejść do strzału z jedenastu metrów? O tygodniach nieprawdopodobnej harówki, dzięki której Błaszczykowski mógł wrócić do formy po kontuzji i pojechać na upragniony mundial? A skoro wciąż jeszcze mnie słuchasz, to dołożyć inny polski akcent: opowiedzieć o obrońcy nazwiskiem Glik, podporze drużyny i człowieku, który w gazecie przeglądanej przez nas niedawno na stacji benzynowej tłumaczył właśnie to, że w futbolu nie ma nic ważniejszego niż mistrzostwa świata, bo tak naprawdę tylko tam przechodzi się do historii, a który na ostatniej prostej, podczas jednego z ostatnich treningów przed wyjazdem do Rosji, w trakcie niewinnej zabawy z piłką doznał kontuzji tak poważnej, że szansa jego gry w tym turnieju stoi pod znakiem zapytania? Próbować Ci uświadomić, że w trakcie krótkiej jak życie motyla kariery piłkarz ten w tak dobrej formie jak w tym roku może nie będzie już nigdy – że za cztery lata na spełnienie marzenia może już być za późno?

A może przeciwnie: zaapelować nie do emocji, tylko do intelektu raczej, opowiadając o planach taktycznych poszczególnych trenerów, o meczach jako partiach szachów, w których rolę hetmana wciela się niejaki Zieliński, a gońcem jest niejaki Grosicki? Przekonywać Cię wywodami profesora Kosińskiego, wyrafinowanego teatrologa przecież, który w „Tygodniku” na mundial pisze, że nawet osoby obojętne, jeśli dadzą futbolowi szansę, mogą doświadczyć przyjemności wcale nie tak bardzo różnych od tych oferowanych przez inne przedstawienia, od teatralnych po seriale? Zacytować jakiś fragment jego tekstu, choćby ten, w którym twierdzi, że piękno piłki nożnej (które w tym momencie zbliża się do porażającego piękna greckiej tragedii), polega na tym, że trwające długo wysiłki mogą zostać w każdej chwili zniweczone, a los (nazwa używana tu w pełni świadomie) zawsze może się odwrócić? Że paradoks tego sportu polega na tym, że w ustanowionych sztucznie ramach, zgodnie z ustanowionymi sztucznie zasadami i bez zrywania widowiska, możliwa, zakładana i pożądana jest interwencja przypadku, a rzeczywistość nie jest usunięta poza ramy fikcji, ale wprowadzona w nią jako jej największa siła?

Widzę, że tracisz uwagę, spróbuję więc inaczej. Kiedy myślałem o tym, dlaczego pytani o najpiękniejsze wspomnienia z mistrzostw świata najczęściej opowiadamy o pierwszych mundialach, jakie widzieliśmy, przypomniałem sobie historię opowiadaną niedawno przez znajomego angielskiego dziennikarza. Dziś już dobrze po czterdziestce, swoje pierwsze mistrzostwa, w 1982 roku w Hiszpanii, przeżywał jako sześciolatek. Był wtedy zbyt mały, by teraz pamiętać wszystkie szczegóły (choć utkwiły mu w głowie na przykład trzy bramki jakiegoś polskiego rudzielca w meczu z Belgią) i może dlatego wspomina to, co najważniejsze. Rodzice nie pozwalali mu oglądać telewizji po nocy, ale codziennie rano zastawał przy swoim łóżku karteczkę, na której ojciec wypisywał mu wyniki wieczornych spotkań. Podejrzewam, że ważniejsze od wiedzy o tym, jak poszło Kameruńczykom z Peru, było poczucie, że jego małomówny i nieprzystępny tata naprawdę go kocha.

Próbuję chyba powiedzieć, że to nie jest doświadczenie przeżywane przeciwko komuś (zwłaszcza przeciwko „ruskim”, u których dzisiejszy mundial się odbywa i których naprawdę nie musimy utożsamiać z Putinem), i że to nie jest doświadczenie stadne. Nie wyobrażaj mnie sobie, proszę, skandującego w tłumie na trybunach, choć nie wykluczam, że założę reprezentacyjną koszulkę i pomaluję twarz, i choć z całą pewnością będę oglądał mundial z synami. W gruncie rzeczy będzie to doświadczenie najgłębiej indywidualne. Doświadczenie, w którym znów zostanę częścią sztafety pokoleń: w którym spróbuję przypomnieć sobie pachnącą tytoniem i szorstką dłoń starszego mężczyzny, ojca czy dziadka, z którymi wiele lat temu oglądałem pierwszy mecz, i w którym samemu zaoferuję swoją coraz bardziej szorstką dłoń synowi. Jeśli w którymś momencie zobaczy moje łzy, nie stanie się przecież nic strasznego.