Moje życie ze szczególnym uwzględnieniem meczów na White Hart Lane

Wiele wspomnień, jak to powiedział Jan Paweł II w Wadowicach podczas pielgrzymki do Polski w 1999 roku (skojarzenie jak najbardziej na miejscu nie tylko dlatego, że – jak wiadomo – od futbolu do religii wiedzie niedaleka droga, ale i dlatego, że podczas odwiedzin w rodzinnym mieście papież opowiadał między innymi o młodzieńczych rolach w szkolnym teatrze, a czymże jest piłkarski stadion, jeśli nie teatrem właśnie?).

 

 

 

14 maja 2017 roku Tottenham po raz ostatni wystąpi na White Hart Lane. Dzień później rozpocznie się, i potrwa przez trzy miesiące, burzenie obiektu, na którym drużyna rozgrywała mecze od września 1899 roku. Przyszły sezon, a może i kawałek następnego – to zależy do tempa prac – piłkarze z północnego Londynu spędzą na Wembley, a później czeka ich przeprowadzka na nowy, budowany niemal całkowicie w miejscu dotychczasowego, obiekt. Liczba widzów, których pomieści, ma przekraczać 61 tysięcy (dokładnie: 61 559, nieco ponad tysiąc więcej niż na obecnym stadionie Arsenalu, co jak się zdaje nie było dla projektantów i budowniczych całkiem bez znaczenia; na White Hart Lane wchodziło nieco ponad 36 tysięcy).

1. Wiele wspomnień, jako się rzekło. W ostatnich dniach dba o nie zresztą sam Tottenham, zapełniając swoje profile na portalach społecznościowych cudownymi wolejami, główkami, rogami czy rzutami wolnymi a to Klinsmanna, a to Linekera, a to Hoddle’a, Gascoigne’a, Berbatowa, Keane’a, Sheringhama, Ginoli, Bale’a, Defoe’a czy – jakże by inaczej, skoro historia pisze się cały czas – Kane’a i Alliego. Kibice jednak mają swoje własne wspomnienia, nienarzucone i niesterowane, bardziej intymne, w których – owszem – są również gole i zwycięstwa, ale przecież nie tylko one, bo nie tylko z nich składa się życie.

Wyobrażam sobie na przykład wspomnienie chłopca zabieranego po raz pierwszy w życiu na stadion przez ojca; chłopca, który nie pamięta nawet wyniku tamtego spotkania (a może pamięta niejasno, że jego ukochana drużyna przegrała), ale wciąż czuje ciepło ogromnej i szorstkiej dłoni dojrzałego mężczyzny i zapach tytoniu, którym przesiąknięty był jego płaszcz, no i pamięta swój zachwyt: intensywnością sztucznego oświetlenia, kolorem trawy i wymalowanych na niej białych linii, odbijającym się od dachu echem uderzanej piłki, kiedy trybuny akurat milczą, wreszcie: wrzawą tychże trybun. Wyobrażam sobie przejęcie nastolatka, natrafiającego w pobliskim pubie na piłkarzy (jeszcze w pierwszych latach mojego kibicowania, w latach 80. dwudziestego wieku, mówiło się, że do Coolbury Club, na północ od skrzyżowania High Road i White Hart Lane, wpadają Steve Perryman, Paul Miller i Tony Galvin) albo na idącego którąś z ulic, mieszkającego bardzo niedaleko, bo na Creighton Road najsłynniejszego menedżera w historii klubu, Billa Nicholsona. Wyobrażam sobie także pierwszy mecz oglądany przez młodego człowieka w telewizji, i zdumienie na widok wielkiego, podtrzymującego dach słupa, zasłaniającego obraz jednej z kamer – ba, w tym przypadku niczego nie muszę sobie przypominać, bo sam mam wciąż w głowie tamten mecz, w którym po latach kibicowania Tottenhamowi na podstawie lektury prasy (internetu w PRL-u nie było, kochane dzieci…) i po miesiącach prób oglądania go na zakodowanym Canale Plus, kupiłem wreszcie antenę satelitarną i 10 sierpnia 1997 roku, na inaugurację sezonu, byłem świadkiem, jak Manchester United wygrywa tu 0:2, a jedną z bramek dla Czerwonych Diabłów zdobywa grający w obronie Tottenhamu Ramon Vega.

 

2. Nie wykluczam, że to doświadczenie: osiemdziesiąt minut w miarę wyrównanej walki, potem dwa błyskawiczne gole dla gości, z czego jeden samobójczy, naznaczyło moją percepcję kibicowskiego losu. Cały sezon był zresztą okropny – mimo sprowadzenia do klubu Lesa Ferdinanda i Davida Ginoli, mimo obiecującej gry w obronie niejakiego Sola Campbella, wyglądało na to, że Tottenham spadnie z ligi, zastąpienie w roli trenera Gerry’ego Francisa przez Christiana Grossa (rok później już tu zresztą nie pracował) wiele nie pomagało, aż w końcu na dobre odblokował się ściągnięty zimą na ratunek, po raz drugi w historii klubu Jurgen Klinsmann (cztery gole w meczu z Wimbledonem) i znów można było mieć nadzieję, że w przyszłym roku będzie lepiej.

„Naturalny stan kibica to gorzkie rozczarowanie”, powtarzałem później przez lata zdanie Nicka Hornby’ego, pamiętając te wszystkie stadionowe smutki i niespełnienia, niewykorzystane karne (Andertona, Sheringhama, Defoe’a, Keane’a czy Kane’a), nieuznane gole (Rasiak z Liverpoolem!), kuriozalne błędy bramkarzy (od Iana Walkera, któremu uderzana z dystansu piłka skozłowała na kępce trawy, przez Heurelho Gomesa, do Hugo Llorisa, którego kiks w czternastej sekundzie meczu z Manchesterem City był początkiem katastrofalnej porażki 0:6 za kadencji Andre Villas-Boasa) czy obrońców (oprócz Vegi byliby to na przykład Doherty, Thatcher, Kaboul i Chiriches), spektakularne porażki na własne życzenie. Cudowne woleje czy główki? To na White Hart Lane wiążący sznurowadła piłkarze Tottenhamu dali się zaskoczyć rozpoczynającym od środka drugą połowę meczu zawodnikom Newcastle. To na White Hart Lane Manchester United (w Premier League) i Manchester City (w Pucharze Anglii) zdołały odrobić po przerwie trzybramkowe straty i wygrać mecze, odpowiednio, 3:5 i 3:4. To na White Hart Lane świętował mistrzostwo kraju Arsenal. To na White Hart Lane (żeby sięgnąć po przykład z kategorii „jakby dobrze podsumować, moje życie składa się niemal wyłącznie z nietrafionych decyzji klubowego zarządu”) w trakcie meczu Pucharu UEFA z Getafe, ogłoszono decyzję o zwolnieniu z pracy trenera Martina Jola.

To na White Hart Lane wydarzyły się też rzeczy przerażające i wstrząsające, z kategorii takich, które dalece wykraczają poza futbol. Tutaj w roku 1935 reprezentacja Niemiec wznosiła ręce w nazistowskim pozdrowieniu, a policja dokonywała aresztowań próbujących zakłócić atmosferę piłkarskiego święta antyfaszystowskich demonstrantów. Tutaj – już za moich czasów – walczono o życie Fabrice’a Muamby, który miał zawał podczas meczu Pucharu Anglii z Boltonem (jego serce nie biło przez długie 78 minut). Tutaj wylewano kubły pomyj na Sola Campbella, gdy ośmielił się pokazać wielbiącym go tak niedawno widzom w koszulce znienawidzonego Arsenalu (zagrał świetne spotkanie, ale stężenie unoszącego się wówczas nad trybunami hejtu zatruwało mi pamięć i utrudniało ciepłe myśli o współbraciach w kibicowskim losie przez długie tygodnie). Na sąsiednich uliczkach, gdy ogłoszono w końcu decyzję o rozbudowie stadionu, również wydarzały się rzeczy niepokojące, np. tajemniczy pożar pobliskiej fabryczki, której właściciele nie chcieli sprzedać klubowi terenu, na którym prowadzili swoją firmę od dekad.

 

3. Dziś ich fabryczki nie ma już, rzecz jasna, podobnie jak wielu innych lokalnych lokalnych biznesów, i podobnie jak za chwilę nie będzie White Hart Lane. Żeby zwróciły się koszta budowy nowego stadionu, trzeba będzie sprzedać prawa do nazwy jakiemuś potężnemu sponsorowi, a dwa razy w roku wynajmować obiekt na mecze futbolu amerykańskiego. Koncesji na rzecz wielkiego Babilonu będzie zresztą więcej – coś, co niektórych zachwyca, czyli przeszklony tunel, jakim piłkarze wychodzić będą na boisko, a sąsiadujący z luksusowymi restauracjami, których klienci będą mogli przyglądać im się z najbliższej odległości, mnie kojarzy się raczej z wybiegiem w ZOO. Dochód z biletów na tamten pierwszy mecz, 4 września 1899 roku z Notts County, wyniósł 115 funtów – dziś za taką kwotę nie dałbym rady wziąć na stadion swoich synów.

Z drugiej strony: „kto stoi w miejscu, ten poczuje ból”, jak Filip Łobodziński przełożył jedną ze strof Dylanowskiego „The Times They Are a-Changin’”. Żeby klub mógł się rozwijać i nie przegrywać już na starcie (choćby w rozmowach o wysokości kontraktów piłkarzy) z ligowymi potentatami, z których każdy poza Chelsea na samych biletach zarabia o 60 milionów więcej; żeby zadowolić czekających od lat w kolejce na karnety fanów, naprawdę musiał zwiększyć pojemność trybun, a warto też pamiętać o prawie 800 milionach funtów, które pochłania budowa – albo o prawie miliardzie zainwestowanym w regenerację jednej z podlejszych dzielnic Londynu. Tysiąc już nowych miejsc pracy, o których mówi w wywiadach prezes Daniel Levy, nowe budynki mieszkalne, sklepy i knajpy, nowy hotel, nowe szlaki komunikacyjne, to również konkrety, którego nie sposób zlekceważyć.

 

4. Innymi słowy: nie ma co narzekać ani tkwić przy starym. Pamiętam wszystkie wspomniane wyżej momenty trudne czy nieprzyjemne, tak samo jak pamiętam taksówkę dla Maicona, którą zamawiali kibice podczas meczu z Interem, gdy świat z zapartym tchem patrzył na to, co z Brazylijczykiem robił w 2010 roku młodziutki wówczas walijski skrzydłowy Gareth Bale. Albo jak obciachowe piosenki duetu Chas’n’Dave, który skądinąd pojawi się jutro w przerwie – ostatniego w historii White Hart Lane – meczu z Manchesterem United. I jak niezliczone anegdoty o bohaterach mojej młodości – zwyciężającym walkę z cukrzycą Garym Mabbutcie, grającym wielkie mecze, choć ze względu na chroniczną kontuzję kolana niezdolnym do regularnego treningu Ledleyu Kingu. Także o Osvaldo Ardilesie, któremu – jak głosi stadionowa pieśń – w drodze na Wembley drżały nogi. O uśmiechu Michaela Dawsona, brzuszku Andy’ego Reida i okularach Edgara Davidsa. O, niechże mu będzie, Paulu Gascoignie, który omal się nie zabił spadając z dachu wschodniej trybuny podczas jednego ze swoich rozlicznych błazeństw: polowania na gołębie przy pomocy wiatrówki opiekuna stadionowej murawy. Historię Aarona Lennona, który kilka dni temu, bodaj czy nie po samobójczej próbie, trafił z depresją do szpitala psychiatrycznego, trudno sprowadzać do anegdoty.

Pamiętam więc wszystkie te rzeczy i świetnie rozumiem sentyment zamawiających teraz na pamiątkę stadionowe krzesełka, które wysiadywali tyle lat, albo licytujących pieczołowicie przeniesioną do szklanych butelek stadionową murawę. Żeby jednak dalej żyć i dalej kibicować Tottenhamowi nie potrzebuję zawieszać się na przeszłości.

 

5. Najważniejsze, co chcę powiedzieć przy tej okazji, to chyba zdanie, że futbol nie jest okrutny i nie pełni już w moim życiu zastępczej roli. A Tottenham w ostatnich miesiącach także zmienia narrację na swój temat: przegrał, owszem, przed tygodniem mecz z West Hamem i stracił szansę na mistrzostwo kraju, ale przecież jako jedyny w tym roku tak naprawdę próbował gonić Chelsea, wbrew stereotypom biegając do upadłego, odrabiając straty, strzelając gole w ostatnich minutach. Z szóstym w kraju budżetem płacowym czy transferowym, drużyna Mauricio Pochettino nie powinna drugi rok z rzędu przebijać szklanego sufitu i awansować do Ligi Mistrzów, tylko błąkać się gdzieś w okolicy miejsc między piątym a siódmym, a wygląda na to, że po raz pierwszy od 1963 roku zostanie wicemistrzem kraju. Jeśli jutro nie przegra, jej ostatni sezon ligowy na White Hart Lane będzie sezonem bez porażki.

Nie jestem więc gorzko rozczarowany np. tym, że to Chelsea została jednak mistrzem kraju. Zamierzam pogodzić się pogodnie z odejściem Kyle’a Walkera, a później pewnie Dele Alliego czy (oby jak najpóźniej) Mauricio Pochettino, tak jak pogodziłem się już z transferami Berbatowa, Modricia czy Bale’a. Zamierzam cieszyć się grą ich następców, których nazwisk jeszcze nie znam. Zamierzam także napisać fundamentalną polemikę z osławionym zdaniem Billa Shankly’ego o futbolu jako czymś ważniejszym niż kwestia życia lub śmierci. Na razie zauważę, że choć z moim poprzednim mieszkaniem wiążę zarówno najpiękniejsze, jak najtrudniejsze wspomnienia, to jestem zupełnie zadowolony z przeprowadzki. Z wdzięcznością za to, co było, cieszę się chwilą, która jest dziś.

Chwilą, która jest całkiem dobra.

PS. Dziękuję Przemkowi Niciejewskiemu, autorowi znakomitego albumu „Going to the match” za podzielenie się ze mną fotografią.

21 komentarzy do “Moje życie ze szczególnym uwzględnieniem meczów na White Hart Lane

  1. Pablo Cracovia&Newcastle

    Aż mi ciary przeszły. Mija mi 30 lat kibicowania Newcastle i jak ich kocham tak zazdroszczę Spursom co nie co. Przeczekam Wembley (choć nie pogardzę jak się okazja nadarzy) i chętnie wpadnę na nowy stadion.
    Piękny tekst. Dzięki.

    Odpowiedz
  2. stanislaw414

    Piękny tekst.

    Bardzo trudno napisać pod powyższym utworem komentarz, bo myśli drżą i drży ręka, żeby nie zepsuć stworzonej przez autora chwili.

    Pański tekst o White Hart Lane, życiu, przemijaniu, porach roku i szeroko pojętej wierze przeczytałem wczoraj, a dziś z powrotem znalazł się on w mojej głowie, kiedy wchodziłem na stadion przy ul. Łazienkowskiej 3 od strony, gdzie kiedyś była tzw. „Trybuna Kryta”, dawno temu.

    Przyszedłem na mecz z małżonką i dwójką synów (jak zawsze) i przypomniałem sobie – za sprawą Pana tekstu – chłopca z podstawówki, który z ćwierć wieku temu oglądał lub próbował dojrzeć z za głów innych widzów popisy Wojciecha Kowalczyka, wdychając dym papierosów (strasznie mu się to podobało) i zdzierając gardło w kolejnych bojowych okrzykach…

    Chłopca wspomniałem z nostalgią, ale też z przekonaniem, że każda opowieść musi się rozwijać i trzeba żyć tak, żeby rozwijała się jak najpiękniej. To, że jedne stadiony burzą, a inne wznoszą, jest jej naturalną częścią. Każdy musi zbudować koniec końców swój własny i będzie (lub nie?) z niego rozliczony.

    Wiele się zmieniło, ale dreszcz meczowy i przedmeczowy jest taki sam. Taka sama jest euforia po zwycięstwie i wiara w mistrzostwo.

    Legia będzie Mistrzem Polski!

    Przepraszam, musiałem to wykrzyczeć.

    Jeszcze raz, bardzo dziękuję za piękny tekst.

    Odpowiedz
  3. michal77

    To była jedna z bardziej poruszających transmisji z meczów jakie w życiu obejrzałem.
    Żal mi starego stadionu, ale z ekscytacją patrzę w przyszłość. Myślę, że najbliższe sezony będą jeszcze bardziej emocjonujące niż ostatnie dwa. Pozdrawiam:)

    Odpowiedz
    1. Król Julian

      No mam nadzieję 🙂 W sumie pewnie to będzie zacny rocznik, bo pewnie już dłuższą chwilę w piwnicy leżakowała czekając na okazję do odpalenia 🙂

      Odpowiedz
      1. Jaskier

        No nie wiem, czy w tej cenie kupisz zacną whisky, bo zakładaliśmy się o stówę, heh. Gdzie mam przelać?

        Odpowiedz
        1. Król Julian

          w lidlu dałbym radę, a dorzucając do tego jakieś warzywa lub owoce przy kasie mógłbym nawet jeszcze odebrać 2 figurki smerfów z limitowanej kolekcji, promocja taka 🙂
          co to za zakład gdyby nie można było się odegrać, proponuję kolejny np. dzień przed rozpoczęciem nowego sezonu – ustalimy jeszcze o co konkretnie przynajmniej po części okienka transferowego, ale oczywiście tematycznie proponuję zostać przy Arsenalu, bo mi dobrze idzie 🙂 Ja stawiam wygraną stówę, a Ty trzymasz bank 🙂 Może być?

          Odpowiedz
          1. me262schwalbe

            No i słowo stało się ciałem…
            Przed sezonem wróżyłem, że egzorcysta w ramach programu naprawczego obieca uchronić od przeznaczenia czwartą krowę dorodną i tłustą, a piątej nałoży na rogi koronę ze szczerego złota. Najpierw wywiązał się z zadania i obronił stan posiadania (miejsca 6-8) teraz MU sypną ziarnem i egzorcysta przystąpi do realizacji drugiego etapu wypędzania upiorów, które zagnieździły się w Teatrze Marzeń.
            Wygląda naprawdę ciekawie, może wreszcie uaktywnią się kibice MU, bo na razie są jakby uśpieni i czekali na impuls.

          2. Król Julian

            Oj chyba jeszcze dłuższą chwilę będziemy musieli zaczekać na tych fanów, bo taki puchar to trochę mało, liczy się tylko ten z wielkimi uszami 🙂 Ale oni jeszcze wrócą, więksi, silniejsi i znowu będą pięknie różnili się i spierali na wizji wokół problemu czy MU jest absolutnie galaktyczny czy może tylko najpotężniejszy na świecie, czy Big Tom jest futbolowym geniuszem czy też piekielnie uzdolnionym graczem, itd. 🙂 Chyba prędko nie wrócą, no chyba że Jose „uciuła” jakoś to mistrzostwo, ale ja tam wierzę w przepowiednię o 7 latach chudych, więc możemy chyba spać spokojnie, jedna jaskółka wiosny nie czyni, a wiadomo jaki jest Mu – z każdym rokiem majstra będzie się coraz bardziej wściekał i się ta układanka rozsypie, jak za każdym razem 🙂

          3. DawidSz

            Królu, to były czasy:)
            Ja tam jestem spokojny, co to United, dopóki tam jest Mou. Jeśli w pierwszym sezonie grali tak przeciętnie i idealnie dostosowali się do ligi, tak dalej będzie coraz gorzej. Nie oszukujmy się, nie składu im brakowało, tu chodziło o coś o wiele ważniejszego

          4. Król Julian

            No i Solanke wylądował w Liverpoolu – 3 miliony to żaden pieniądz i zapewne na nim nie stracą, ale z drugiej strony szanse na grę chyba niewielką – Sturridge, Origi, Firmino i młodzieżowcy Brewster i Woodburn, konkurencja spora w tym ataku, chociaż sezon jest długi, jeśli się do kadry załapie to kto wie… To kawał chłopa i ma zdrowie w przeciwieństwie do Sturridgea, choć oczywiście umiejętności jeszcze nie te, ale jeśli „odpali” to może być snajper na lata.

  4. DawidSz

    Bardzo się cieszę, że już rozegrano ostatnią kolejkę tego sezonu. To była męczarnia.

    Po pierwsze: gratulacje Chelsea. Gratulacje Tottenhamowi. U nich widać było grę na miarę mistrzów.
    Po drugie: żadnych więcej gratulacji. City, United, Arsenal czy Liverpool gubiły głupio punkty, ale gorsze było co innego – mianowicie ich gra. Oglądanie tych zespołów to była męczarnia i zbyt często udowadniały, że nie chcą być w top4. Tu nie chodzi nawet o liczbę punktów, jakie zdobyły te zespoły, ale o styl, jaki to zrobiły.

    Odpowiedz
    1. Król Julian

      Pół sezonu mieli niezłe, w wygranym meczu z Chelsea zagrali, że palce lizać, ale później rzeczywiście powietrze z nich uszło… Są w LM, Klopp zapewne ich jeszcze jakoś z głową wzmocni w letnim okienku to i tych punktów w przyszłym sezonie będzie więcej.

      Odpowiedz
      1. hazz2

        Tak jest a jak wiemy sama konterka to nie wszystko tym bardziej, że wybitnie predysponowany do szybkiego ataku Mane opuścił dużą część sezonu.

        Odpowiedz
        1. Król Julian

          tak Mane i zdrowy Sturridge swoje by pewnie dołożyli, ale ten drugi to arcyszklany, i w Chelsea i w Liver ciągle coś…

          Odpowiedz
    2. me262schwalbe

      Jeśli chodzi o mnie, to ten sezon mógłby jeszcze trwać.
      Niezdobyte w tym sezonie WHL, zostanie tak po prostu zburzone 🙁 🙁 🙁
      I mimo, że Tott przeprowadzają się do zarówno ekskluzywnego jak i cooltowego lokalu zastępczego to jakoś mam nie najlepsze przeczucia co do tego posunięcia. Czas pokaże, czy obawy były na wyrost.

      Odpowiedz
    3. me262schwalbe

      Może jakiś tekst na podsumowanie sezonu z propozycją jedenastki sezonu i jedenastki rezerwowej>>>>

      Odpowiedz
  5. lssrs

    Dzień dobry Panie Michale,
    czy przerwa w publikowaniu nowych tekstów jest wynikiem zakończenia sezonu piłkarskiego i rozpoczęcia wakacji, czy może uznał Pan, że nie jest w stanie pogodzić wszystkich obowiązków i zrezygnował Pan z jego prowadzenia?

    Odpowiedz
  6. Król Julian

    Autor ostatnimi czasy przyzwyczaił nas do tego, że nie jest hotspur i chyba w ten sposób ustosunkowuje się do aktywności Kogutów podczas tego okienka transferowego, więc cierpliwie czekam na tradycyjne odliczanie ostatniego dnia i spore emocje. Skoro oglądał kiedyś zakodowane transmisje w canal+ to nie ma mowy o zawieszeniu czegokolwiek, sam przez to przeszedłem 🙂

    Odpowiedz
    1. me262schwalbe

      No i za nami pierwszy mecz nowego sezonu. Jakieś typy i przewidywania … albo przewodnik na sezon 17/18 🙂

      Odpowiedz

Skomentuj lssrs Anuluj pisanie odpowiedzi

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *