Archiwa tagu: Levy

Special One w Tottenhamie? Był do wczoraj.

10 komentarzy

Od pewnego momentu przypominało to patrzenie na Syzyfa, próbującego wydźwignąć swój głaz pod górę, z tą różnicą, że wszyscy wiedzieliśmy, iż po tym, jak wyślizgnie mu się z rąk, nie otrzyma kolejnej szansy. Okrucieństwo futbolu polega także na tym, że kolejnej szansy trenerom nie daje, nie mówiąc już o prawie do błędu.

Kiedy był ostatni moment na powstrzymanie katastrofy? Może nie doszłoby do niej, gdyby nie VAR, unieważniający drugiego gola w meczu z Leicester po milimetrowym spalonym Sona: jeżeli w tamtym momencie sezonu Tottenham zdołałby wygrać wyjazdowe spotkanie z rywalem mierzącym tak wysoko, w głowie tego zbiorowego organizmu, jaki stanowią piłkarze i sztab szkoleniowy, może coś by się jeszcze przełamało, może zdołaliby uwierzyć, że mimo zmęczenia sobą, wypalenia wręcz, mimo perspektyw na dokończenie kariery w innych klubach, mimo pełnego niepokojów i napięć okresu przygotowawczego i mimo dojmującego poczucia, że szansę na zapisanie się w historii futbolu stracili owej nocy w Madrycie, są jednak w stanie spróbować jeszcze raz? Może dublerom udałoby się wtedy wygrać z Colchester, może z Bayernem świetne nie byłoby wówczas tylko pierwsze pół godziny (było naprawdę świetne, cholera…), może w Brighton Lloris nie wypuściłby piłki z rąk i się fatalnie nie kontuzjował, a jego koledzy z pola nie skapitulowaliby po raz kolejny?

1. Nie, w tym sezonie los Tottenhamu Pochettino był już nie do odwrócenia i o poranku po ogłoszeniu decyzji o zwolnieniu Argentyńczyka można to już napisać zupełnie spokojnie, poza emocjami związanymi z faktem, że ostatnie pięć lat należało do najlepszych w historii klubu – a już na pewno w historii klubu, która pisała się za mojego życia – i że w jej trakcie zawdzięczamy mu nie tylko niezapomniane emocje Amsterdamu, Manchesteru czy Dortmundu w poprzednim sezonie Ligi MIstrzów, ale też zwycięstwo u siebie z Realem w edycji 2017/18, albo ligowe czy pucharowe pojedynki i triumfy ze wszystkimi wielkimi Albionu, także z City Guardioli czy Liverpoolem Kloppa (padały po cztery gole dla Tottenhamu), z Chelsea (samotny rajd Sona przez całe niemal boisko, ale nade wszystko wcześniejsze noworoczne 5:3 w 2015 r.) czy z Arsenalem (gol Kane’a, zdobyty w masce w marcu 2016 r.), o pożegnaniu White Hart Lane, ostatnim sezonie bez porażki tamże i wygranej z Manchesterem United na zakończenie nie wspominając.

Tak, wszystko to wydaje się tak niedawno, że aż nie do uwierzenia. Tak niedawno Pochettino był w pierwszej trójce najlepszych trenerów FIFA. Tak niedawno wygłaszał wykład mistrzowski na konferencji w Katarze. Tak niedawno publikował „Nowy wspaniały świat” (w kwestii którego miałem zresztą swoje wątpliwości: czy zawarte tam niedyskrecje nie były jednym z pierwszych oznak naruszonej lojalności między nim a zawodnikami…). Tak niedawno składał niezliczone dowody osobistej klasy, której świadectwem są też płynące teraz zewsząd pożegnania i podziękowania tych, którzy zawdzięczali mu tak wiele – Kane’a, Allego czy Ryana Masona.

Co ważniejsze: tak niedawno jeszcze był najbardziej komplementowanym szkoleniowcem Premier League, po pierwsze za fakt, że co roku prowadzi Tottenham do Ligi Mistrzów (i osiąga w niej coraz lepsze wyniki), po drugie, że robi to w zasadzie bez wzmocnień i stawiając na tych, których ma do dyspozycji, po trzecie, że robi to w trakcie przebudowy stadionu, a po czwarte i najważniejsze: że robi to w stylu dotąd w północnym Londynie nieoglądanym. Najwspanialsze w ciągu tych lat – i nieprzypadkowo komplementowane przez ekspertów, którzy całe lata mieli z Tottenhamu malowniczą bekę, jak Gary Neville na przykład – było to, że piłkarze Pochettino byli w stanie zabiegać każdego rywala, że skakali mu do gardeł (nawet jeśli, jak podczas „bitwy na Stamford Bridge”, prowadziło to na skraj utraty kontroli), że grali intensywnym pressingiem i szybko. Słowem: że Tottenham Pochettino był więcej niż drużyną: był ucieleśnieniem filozofii gry i zarządzania klubem od szczytów po akademię. Że był świetnie zorganizowanym mechanizmem, który – gdy zsumować tamte dwa sezony, gdy bił się z Leicester i Chelsea o mistrzostwo kraju – zdobył najwięcej punktów ze wszystkich drużyn grających w angielskiej ekstraklasie. Że Alderweireld i Vertonghen stali się najlepszą parą stoperów w Premier League, a Kane – najlepszym napastnikiem, że Eriksen wyrósł na jednego z najlepszych rozgrywających Europy, że eksplodowały talenty Allego czy Sona, że debiutowali kolejni wychowankowie, że Lamela wrócił po wielomiesięcznej kontuzji, że reprezentacja Anglii pełna była produktów Pochettino itd., itp.

2. Ściąga mnie, jak widać, we wspomnienia, targa mną potrzeba powiedzenia raz jeszcze „dziękuję” – bo doprawdy jest za co dziękować i Daniel Levy wspominając w klubowym oświadczeniu w zasadzie tylko o znoszeniu trudów przebudowy kolejny raz daje świadectwo tego, że jego inteligencja emocjonalna nie może być dalsza od kibicowskiej – a ja o nieuchronności katastrofy chciałem pisać. O tym, że Pochettino w gruncie rzeczy i tak wydłużył cykl ponad te wspominane przez sir Aleksa Fergusona trzy lata. O tym, że zespół, zwłaszcza pracujący tak intensywnie (Moussa Dembele parę dni temu w wywiadzie dla „Timesa” dał znów parę przykładów tego, jak było to wyczerpujące), potrzebował stałego odświeżania – i o tym, że z przyczyn ekonomicznych było ono niemożliwe. Że ludzie tak ciężko harujący nie są w stanie robić tego w nieskończoność, że potrzebują zmiany rutyny, inspiracji, płynącej choćby z tego, że w szatni pojawiają się nowi konkurenci lub nowi liderzy. 

Tak, w jakimś sensie Pochettino zapłacił cenę własnego sukcesu – tego, że udało mu się zmienić postrzeganie prowadzonej przez siebie drużyny, a zwłaszcza jej wyniki, nie w perspektywie kilku lat, a kilkunastu miesięcy. Że po tym, co nastąpiło później, nikt już nie chciał i tak naprawdę nie mógł dać mu tego komfortu, jaki dostał, kiedy przychodził z Southamptonu: cierpliwego oczekiwania na to, że po wyczerpaniu się tamtego cyklu zacznie kolejny, nawet za cenę jednego słabszego sezonu. Że nie miał luksusu Guardioli czy Kloppa, których stać było nawet na transferowe pomyłki i ich naprawienie w kolejnym roku (patrz pod bramkarze Pepa).

3. Zapewne późną wiosną tego roku uznał, że wygra finał Ligi Mistrzów w Madrycie – i sam odejdzie z podniesionym czołem. Sugerował to parokrotnie w ostatnich miesiącach poprzedniego sezonu, i pewnie należałoby to zaliczyć w poczet jego błędów, bo żałując jego odejścia, ba: płacząc po jego odejściu, nie uważam przecież, by sam się jakoś do tego odejścia nie przyczynił. To był moment, w którym zawodnicy mogli poczuć, że oparcie, jakie mają w trenerze, osłabło.

Było zresztą takich momentów więcej, choćby ten po przegranym finale, kiedy nie wrócił z zawodnikami do Londynu, tylko wsiadł w pociąg do Barcelony, gdzie na dwa tygodnie zaszył się w domu i oddawał ponurym myślom (czy kiedy witał ich ponownie w pierwszych dniach lipca był faktycznie pełen energii i entuzjazmu? jak traktować pogłoski o tym, że częściej niż dawniej oglądał treningi z okien gabinetu i na ekranie laptopa, zamiast angażować się w nie osobiście?). Albo jak po przegranej w Colchester wypsnęło mu się, że w styczniu przyjdzie czas na zrobienie porządku z tym bałaganem, wbrew podtrzymywanej przez całe lata opinii, że zimowe okienko transferowe tak naprawdę nigdy nie przynosi rozwiązania klubowych kłopotów i potrzeb. Może popełnił błąd nie próbując zatrzymać w klubie Trippiera, mimo iż poprzedni sezon Anglika naprawdę był słaby? Sprzedając, a przynajmniej nie znajdując zastępstwa dla Dembele? A może istota problemu leżała gdzie indziej: w tym, że lojalność wobec ekipy, dzięki której osiągnął tak wiele, krępowała mu ruchy? Może nie postawił od razu na początku tego sezonu na tych, którzy naprawdę chwili tu grać? Na Walkera-Petersa czy Foytha (żeby walczyć o miejsce w składzie skrócił wakacje po Copa America i odwołał miesiąc miodowy; tak, wiem, że Argentyńczyk zaraz złapał kontuzję) na prawej obronie zamiast Auriera? Może nie potrafił pożegnać się z niektórymi skuteczniej i szybciej?

No przecież nie: w tym ostatnim punkcie piłka leżała i leży po stronie klubu. Danny Rose mówił o tym wyraźnie kilka dni temu: to prezes Levy powiedział mu, że nie przedłuży z nim umowy i że może sobie szukać innej drużyny. To prezes w trakcie negocjacji transferowych zawsze żądał za wiele i był skłonny płacić za mało – co wiązało się z tym, że pożądane wzmocnienia pojawiały się zwykle na ostatnią chwilę. Zdestabilizowany skład, przebudowa rozpoczęta (Ndombele, Lo Celso, Sessegnon), ale niedokończona, zrodzone w głowach niektórych (Eriksen) poczucie, że czas na nowe wyzwania – to nie są jakieś „winy” Mauricio Pochettino, to problemy, z którymi musiał się mierzyć.

4. Nie, tak naprawdę wymagaliśmy od niego niemożliwego. Albo niemożliwego wymagał od niego prezes: naszym, kibiców, prawem było przecież śpiewanie pieśni o tym, że jest magikiem. Sam zresztą sprawił, że w to „niemożliwe” uwierzyliśmy. Może nawet sprawił też, że uwierzyli piłkarze, nie tylko w ciągu tych trzech tygodni przygotowań do finału Ligi Mistrzów, kiedy chodzili po rozżarzonych węglach, budowali wokół siebie pozytywne aury, i co tam jeszcze wymyślili motywacyjni guru, z których rad korzystał – tyle że misternie tkany plan spruł się w pierwszej minucie meczu, po ręce Sissoko. Dlaczego nie dostał czasu na utkanie kolejnego planu?

Daniel Levy, o czym pisano wiele razy, kieruje się logiką księgowego. Od lutego forma Tottenhamu w lidze jest faktycznie spadkowa. Klub z tyloma zaciągniętymi pożyczkami, szukający wciąż (niesprzedane prawa do nazwy stadionu) dodatkowych sposobów komercyjnego rozwoju, przebicia sufitu oddzielającego go nadal od największych, nie może sobie pozwolić na przedłużający się kryzys. W świecie futbolowych księgowych kryzysy rozwiązuje się tylko w jeden sposób: zwalniając trenera. W świecie futbolowych księgowych w decyzji o zatrudnieniu następnego rozstrzygają dostępność na rynku i marka, cóż z tego, że cokolwiek nieświeża (sięgając po innowacyjnego, progresywnego Pochettino Levy nie miał wiele do stracenia, dziś – dzięki Pochettino właśnie – wydaje mu się, że może wiele stracić).

5. Z pewnością krzywdzę Daniela Levy’ego określając go mianem „księgowego” – nie tylko dlatego, że znam księgowe i księgowych, których szerokości horyzontów nie sposób podważyć. Przez wiele lat prezes działał w najlepszym interesie klubu, znosząc w milczeniu niewybredne uwagi kibiców. Rzec można: trenerzy i piłkarze przychodzą i odchodzą, a stadion i ośrodek treningowy przezeń wybudowane zostaną na długie dziesięciolecia. Tylko że lista jego pomyłek w doborze personelu trenerskiego jest wyjątkowo długa, a nazwiska Jacquesa Santiniego czy George’a Grahama zajmują na niej poczesne miejsce. On mógł się mylić tyle razy, narażając klub na tyle kosztów (odszkodowanie wypłacone Pochettino też przekroczy 10 milionów funtów) – dlaczego odmówił tego prawa trenerowi, któremu zawdzięcza tak wiele?

Nie, nie „księgowy”. Lepiej powiedzieć „makler”. Instynkt spekulacyjny prezesa dawał o sobie znać wiele razy, nie tylko w ostatnich godzinach okienek transferowych, kiedy czasem udawało się ściągnąć gwiazdę za relatywnie niewielkie pieniądze (van der Vaart), a częściej na sfinalizowanie niezbędnie potrzebnego wzmocnienia (Moutinho) brakowało minut. Daje o sobie znać i teraz. Zatrudniony przezeń następca Pochettino wciąż cieszy się w świecie marką jednego z największych. Z pewnością na ławce Tottenhamu nie zasiadał jeszcze wielokrotny zwycięzca Ligi Mistrzów, wielokrotny mistrz i zdobywca pucharów w czołowych ligach świata, postać, którą kojarzą nawet osoby nieinteresujące się na codzień futbolem. Istota tej spekulacji nie polega pewnie nawet na krótkotrwałej poprawie wyników – choćby za cenę stylu – ale na wizerunkowym awansie Tottenhamu do grona klubów, których stać na zatrudnienie trenerskiej supergwiazdy. Mniejsza z tym, że przyblakłej.

6. Harry Redknapp nie był nigdy symbolem trenerskiej nowoczesności, a przecież to za jego czasów Tottenham zagrał po raz pierwszy w Lidze Mistrzów. Zwolnienia Martina Jola do dziś nie odżałowałem, a przecież to jego następca Juande Ramos zdobył z Tottenhamem ostatnie klubowe trofeum, ekhem, Puchar Ligi. Może więc spekulacja prezesa Levy’ego, na krótką metę przynajmniej, i tym razem przyniesie wzrost klubowych akcji?

Mimo wszystko ośmielam się wątpić. Ten, którego imienia nie mam dziś ochoty wymówić, Lord Voldemort współczesnej piłki, nie tylko odpowiada za większość najpaskudniejszych awantur, jakie pamiętamy z ostatnich dwudziestu lat – od ataku na sędziego Friska i palca w oku Tito Vilanovy po kaskady słów paranoicznych, manipulanckich i zwyczajnie złych pod adresem sędziów, trenerów rywali i piłkarzy innych drużyn. Pragmatyczny do bólu futbol, jaki prezentowały zwykle jego zespoły, wydaje się na antypodach tradycji Tottenhamu: technicznej, ofensywnej, odważnej i radosnej, takiej spod znaku Ardilesa i Hoddle’a, Ginoli i Bale’a, Klinsmanna i Berbatowa. Co ważniejsze jednak: jego ostatnie doświadczenia z Premier League pokazały, że w kwestiach taktycznych stał się mamutem, któremu na wielką odległość odjechali nie tylko Guardiola czy Klopp, ale także dziesiątki już rozsianych po Europie trenerów młodszego pokolenia, a których symbolem mogłoby być nazwisko Nagelsmanna.

Owszem, chętnie bym znowu podyskutował o tym, co dla kibica ważniejsze: futebol d’arte czy futebol de resultados, i ilu z nas pogodziłoby się z tym, że ich drużyna wcale nie gra pięknie, byle wygrywała. Owszem, chętnie przyznałbym się do tego, że także w piłce nożnej zawsze wolałem idealistów od pragmatyków. Problem w tym, że mam dojmujące poczucie, że Special One pracował w Tottenhamie do wczoraj. Że porzuciliśmy idealizm, wygrywania i tak nie będzie, a zostanie spalona ziemia.

More to follow.

Nowy wspaniały świat i stara bieda

3 komentarze

1. Bohater o tysiącu twarzy

W świecie idealnym albo raczej: w krainie dziwów i marzeń każdego szanującego się kibica, na scenę wychodzi teraz prezes Tottenhamu Daniel Levy. „Mauricio cieszy się moim pełnym poparciem” – oświadcza. „W ciągu ostatnich lat osiągnął z tym klubem więcej niż mogłem się spodziewać i więcej niż się umówiliśmy. Pracując ze skromnym, jeśli porównać z naszymi największymi rywalami, budżetem, zmagając się z wieloma przeciwnościami, z których konieczność wielomiesięcznej gry na wynajętym obiekcie podczas przebudowy stadionu należała niewątpliwie do największych, czterokrotnie awansował do Ligi Mistrzów i doprowadził Tottenham do finału tych rozgrywek, co w historii naszego klubu nie zdarzyło się jeszcze nigdy. Odnosząc te sukcesy, nie tylko zarobił dla Tottenhamu mnóstwo pieniędzy: może jeszcze ważniejsze jest to, że odmienił jego wizerunek, co zresztą w konsekwencji pozwoliło tych pieniędzy zarobić jeszcze więcej. Zawdzięczamy mu tak wiele, że nie zamierzamy opuścić go w pierwszej tak naprawdę poważnej chwili kryzysu. Ma wolną rękę w dokonywaniu daleko idących zmian w składzie. Ma także moje zapewnienie o wsparciu podczas zimowego okienka transferowego. Skoro w drużynie są zawodnicy, którzy przestali chcieć z nim pracować, czują się zmęczeni lub wypaleni, albo zwyczajnie szukają dla siebie nowych wyzwań – żadnego nie będziemy na siłę zatrzymywać. Żaden nie jest ważniejszy niż klub”.

Napisałem „świat idealny”, ale chyba powinienem napisać „Nowy wspaniały świat”, przywołując nie tyle tytuł klasycznej antyutopii Aldousa Huxleya, co świetnej książki Guillema Balague’a, opisującej najlepsze chwile Mauricio Pochettino w Tottenhamie, a ukazującej się po polsku, jak na ironio, w czasie chwil najgorszych. Książkę tę, jak może zdążyliście się już zorientować, rozpoczyna zdanie z Tołstoja, że cała literatura sprowadza się do dwóch opowieści: albo jakiś człowiek wyrusza w podróż, albo w jakimś miejscu pojawia się ktoś obcy. Balague pisze, że obecność jego bohatera w londyńskim klubie łączy w sobie te dwa wątki – i ma oczywiście rację. Problem w tym, że wydarzenia minionego tygodnia układają się w zgodzie z logiką, w której z podróży nie ma już powrotu albo obcy, zamiast zostać uznany za swojego, zostaje w końcu odrzucony.

Owszem, kusi mnie wizja nowego wspaniałego świata. Kusi mnie także zobaczenie w Pochettino jeszcze jednego z mitycznych herosów, których wędrówki sprowadził do wspólnego mianownika Joseph Campbell w „Bohaterze o tysiącu twarzy”. Chciałbym napisać, że to, co się dzieje dziś w trenowanym przezeń klubie, sprowadza się w gruncie rzeczy do jednej z prób, której musiał podlegać każdy z Campbellowskich herosów. Jeśli sprosta wyzwaniom, czeka go wielka nagroda. Kiedy zaczynam o tym myśleć, analogie sypią się jak z rękawa, ale czuję, że powinienem postawić tu kropkę. 

2. Cienie, zjawy, upiory

Świat współczesnego futbolu jest przecież raczej rodem z Huxleya niż Balague’a – i jest światem raczej superksięgowych niż superbohaterów. A Daniel Levy ma zbyt wiele do stracenia, by pozwolić zatrudnionemu przez siebie trenerowi do końca przejść jego ścieżkę przeznaczenia. Oczywiście: bierze pod uwagę odszkodowanie, jakie musi wypłacić za rozwiązanie wieloletniego kontraktu Argentyńczyka i jego sztabu, oczywiście: zdaje sobie sprawę, że nowy szkoleniowiec również będzie się domagał budżetu transferowego, z drugiej strony jednak sezon jest na tak wczesnym etapie, że szybkie działanie prezesa może dać nadzieję zarówno na powrót do walki o wyjście z grupy Ligi Mistrzów, jak o pierwszą czwórkę Premier League, ergo: występy w tejże w przyszłym sezonie.

Zresztą: jaka jest alternatywa? Dalsze tygodnie męczarni psychicznych trenera i piłkarzy, a potem styczniowa próba czyszczenia szatni? Gołym okiem widać, jakie się z tym wiąże ryzyko: ci, którzy mają do końca kontraktu niecały rok, mogą przecież chcieć doczekać do maja i odejść za zasadzie wolnego transferu, zapewniając sobie w nowych klubach dużo lepsze umowy. Odsunięcie od składu zawodników, którzy grali dla tego klubu od lat, przez cały czas zostawiając na boisku wszystko, co najlepsze; zawodników, którzy przecież nie stracili z tygodnia na tydzień nieprzeciętnych umiejętności i statusu pozwalającego im wywierać gigantyczny wpływ na resztę grupy? To nie jest kwestia jednego Adebayora, którego przed laty Pochettino mógł się pozbyć lekką ręką. Tu chodzi na przykład o Christiana Eriksena, który choć wciąż biega najwięcej, jest dziś cieniem zawodnika wykręcającego rekordy asyst w Premier League i nawet z rzutu wolnego nie potrafi już zaskoczyć żadnego z jej bramkarzy. Albo o jeszcze tak niedawno najlepszą parę stoperów w tej lidze, Jana Vertonghena i Toby’ego Alderweirelda, którzy nie potrafili zablokować drogi do bramki nawet dziewiętnastoletniemu żółtodziobowi z Brighton. Albo o zawsze niełatwego we współżyciu i od lat mówiącego wprost o marzeniach powrotu na północ Anglii Danny’ego Rose’a. Albo o kapitana drużyny i jednego z najlepszych ponoć bramkarzy świata Hugo Llorisa, który w ciągu ostatnich dni popełnia kolejny już straszliwy błąd – a jego bolesna kontuzja także prosi się, by interpretować ją w kategoriach szerszych niż nieszczęśliwy upadek; człowiekowi pozbawionemu pewności siebie podobne upadki zdarzają się, niestety, częściej niż komuś tkwiącemu w dobrostanie.

Żeby Llorisa i obrońców usprawiedliwić: nie tylko w meczu z Brighton – kiedy Lamela raczej markował krycie niż naprawdę próbował przeszkodzić w dośrodkowaniu, które zaskoczyło Francuza – widać było, że napastnicy i pomocnicy nie wspierają ich tak skutecznie, jak przed laty. Ze wszystkich zatrważających statystyk – niewygranych meczów na wyjazdach, porażek w 2019 r. itd. – najbardziej przejmuje ta dotycząca odpuszczenia gry pressingiem. Zespół niegdyś niepozwalający przeciwnikom nabrać swobodnego oddechu, kasujący ich akcje w ciągu pierwszych trzech sekund po stracie piłki, w dodatku często jeszcze na ich połowie, sam stał się przedmiotem podobnych zabiegów. Może najbardziej przykre z perspektywy fana Tottenhamu jest właśnie to: patrzy na grę Brighton, Leicester, Olympiakosu, i ma poczucie, że doszło do niespodziewanej zamiany koszulek. Że to rywale grają tak, jak niegdyś grali ludzie Pochettino. Że z drużyny, która była dla nas powodem do chluby właśnie ze względu na zerwanie ze stereotypem miłych frajerów, których da się ograć bez wielkiego wysiłku („Lads, it’s Tottenham”) na boisku zostały cienie i zjawy, by nie rzec: upiory.

3. Fatum i fatalna cisza

W historiach mitycznych herosów istotną rolę odgrywa również fatum. Rzec by można: Mauricio Pochettino także wszystko to przewidział. Od miesięcy mówił o konieczności rozpoczęcia nowego rozdziału. Zapowiadał „bolesną przebudowę”. Wyjeżdżając na tournee do Azji zostawił w Londynie Rose’a, Auriera, Wanyamę, którzy mieli szukać sobie nowych klubów. Niemal wszystkie konferencje prasowe przed rozpoczęciem sezonu i w trakcie domykania okienka transferowego podszyte były jego frustracją: mówił, że powinno mu się zmienić tytuł z menedżera na trenera, bo nie wie, jaka jest sytuacja kontraktowo-zakupowa, mówił, że ma najbardziej zdestabilizowany skład w ciągu tego pięciolecia, mówił, że musi nadrabiać stracony czas.

Owszem: po sprowadzeniu Ndombele, Lo Celso i Sessegnona, wielu z nas miało nadzieję, że nowi piłkarze dadzą pożądany efekt odświeżenia – tyle że ten pierwszy uczy się wciąż tempa gry w Premier League, a dwaj ostatni są kontuzjowani i minie jeszcze parę tygodni, w których skazani będziemy na oglądanie zamiast nich wciąż tych samych cieni i zjaw, by nie rzec: upiorów. Eriksen, Lloris, Vertonghen, Kane, Lamela, Dier, Davies (wszyscy wyszli w pierwszym składzie z Brighton), a także Rose – to piłkarze, których oglądaliśmy w Tottenhamie już przed pięcioma laty. Wtedy byli młodzi, głodni sukcesu, zdolni do wymaganej zawsze przez Pochettino harówki. Czy można im się dziwić, jeśli po tylu latach słuchania wciąż tych samych sztuczek motywacyjnych (nawet jeśli zalicza się do nich chodzenie po rozżarzonych węglach czy przykładanie sobie indiańskich strzał do gardeł) i wytrzymywania tych samych morderczych treningów, czują się wypaleni albo zwyczajnie mają poczucie, że dalej niż finał Ligi Mistrzów w Madrycie już nie zajdą? Jak widać to nie takie proste: dać pełne wsparcie trenerowi i skreślić piłkarzy. Zdanie „Żaden nie jest ważniejszy niż klub” można przecież zastosować także do szkoleniowca.

W Tottenhamie Pochettino nigdy nie było gwiazd, a o sile drużyny stanowiło to, że stanowiła jeden zbiorowy organizm, obejmujący zarówno piłkarzy, jak sztab szkoleniowy. „Piłka nożna to gra zespołowa i jeśli zacznie się obracać wokół indywidualności, jeśli zespół przestanie być jednością i w jego poczynania wkrada się chaos, spadkowicz z ligi może wbić ci pięć goli” – komentował w „Nowym wspaniałym świecie” feralną porażkę z Newcastle na zakończenie sezonu 2015/16. Otóż od miesięcy mamy w tym organizmie nie tylko problem indywidualności otwarcie mówiących o tym, że nadszedł czas na nowe wyzwania. Mamy też problem szkoleniowca, który przez wiele tygodni wysyłał podwójne sygnały na temat swojej przyszłości i którego dotychczasowe metody motywowania tej grupy zawodników chyba się wyczerpały. To też było dojmujące podczas oglądania meczu z Brighton: oni nie działali jako grupa, każdy próbował sam (albo, co gorsza, próbował pozbyć się odpowiedzialności), a kiedy już próbował, wypracowane automatyzmy zawodziły – przecież i Son, i Kane mieli naprawdę dobre okazje do strzelenia bramek. Obecni na miejscu dziennikarze „The Athletic” cytowali później morderczą obserwację zawodników gospodarzy, których zdziwiła nie tylko łatwość, z jaką byli w stanie zabiegać piłkarzy Tottenhamu, ale i panująca między londyńczykami cisza: to, że żaden na kolegów nie pokrzykiwał, nie próbował poderwać do walki, zmobilizować.

4. Pieśni wędrowców

Jako kibic, cały jestem w krainie dziwów i marzeń. Po klęsce z Brighton, tak samo jak po klęsce z Bayernem, wyobrażam sobie Mauricio Pochettino siadającego w szatni między piłkarzami i umiejącego zaszczepić w nich wiarę, że są jeszcze w stanie stoczyć swoją ostatnią walkę. Jako dziennikarz nie mogę jednak w tym miejscu pozostać. Źle znoszę histerię mediów społecznościowych, linczujących drużynę i domagających się głowy trenera po jednym kiepskim tygodniu – ale z drugiej strony widzę, że kryzys Tottenhamu trwa dłużej niż tydzień i głębsze ma przyczyny. Zdaję sobie sprawę, że statystyki podawane przez autorów „Piłkonomii”, Simona Kupera i Stefana Szymańskiego, kwestionują wiarygodność tezy, iż zmiana szkoleniowca przynosi trwałą poprawę wyników – ale z drugiej strony wydaje mi się, że taniej i łatwiej pożegnać się z jednym szkoleniowcem niż wyrzucić połowę składu. Godzę się więc z tym, że Mauricio Pochettino nie przejdzie swojej próby, a przynajmniej nie w tym klubie, i że zamiast „nowego wspaniałego świata” przyjdzie na Tottenham stara bieda.

Wiem: naprawdę było blisko. Przyznaję: ze wszystkich pięknych wspomnień, jakie zebrałem w ciągu ponad trzydziestu lat kibicowania tej drużynie, niemal wszystkie wiążą się z obecnością na ławce trenerskiej zdradzającego niejakie skłonności do tycia Argentyńczyka o włoskim nazwisku. Na samym końcu tego przydługiego wywodu dochodzę jednak do prostej w gruncie rzeczy konkluzji: w krainie dziwów i marzeń każdego szanującego się kibica to on sam jest klubem i to on jeden odbędzie swoją wędrówkę do końca, niezależnie od tego, jak okropnie dziś grają i jak okropnie będą grać jutro jego piłkarze i nawet jeśli pojutrze ich trenerem miałby zostać, zachowajcie nas bogowie, Jose Mourinho.

PS. A książkę Balague’a naprawdę powinniście przeczytać i w związku z tym mam dla Was konkurs. Pięcioro erudytek lub erudytów może otrzymać od wydawnictwa SQN egzemplarze „Nowego wspaniałego świata” – warunkiem jest odpowiedź na pytanie, kto z klasyków literatury podróżniczej napisał nieodległy wbrew pozorom od dzisiejszego wpisu akapit: „Historia Buenos Aires zapisana jest w książce telefonicznej tego miasta. Pompey Romanov, Emilio Rommel, Crespina D.Z. de Rose, Ladislao Radziwiłł oraz Elizabeta Marta Callman de Rotschild – te pięć wybranych na chybił trafił nazwisk spod litery R opowiada o wygnaniu, rozczarowaniu i strachu za koronkowymi firankami”. Odpowiedzi zbieram do końca przerwy na kadrę pod adresem mailowym futboljestokrutny@gmail.com.

Pochettino w Tottenhamie

28 komentarzy

Obiektywizmu się nie spodziewajcie. Pisałem w lipcu 2012 roku, kiedy w Tottenhamie pojawił się Andre Villas-Boas, że natychmiast po nominacji nowego trenera robię się jednooki; że wyszukuję i zauważam jedynie argumenty na potwierdzenie tezy, iż tym razem na pewno się uda, a „ukochana ma drużyna grać będzie piłkę ofensywną, ale nowoczesną; szybką, ale poukładaną taktycznie, zaś jej menedżer nie będzie się kompromitował nadmiernym gadulstwem”. Ci, którzy mówili, że historia piłki nożnej toczy się w cyklach, nie mieli z pewnością na myśli, że Tim Sherwood okaże się aż takim Redknappem, a spodziewania związane z przyjściem Mauricio Pochettino będą aż tak podobne do tych, z którymi przyjmowaliśmy Villas-Boasa…

Dlaczego np. miałoby mi przeszkadzać, że nowy trener Tottenhamu wciąż mówi do dziennikarzy za pośrednictwem tłumacza? Po pierwsze, nieważne jak – grunt, że dogaduje się z piłkarzami, po drugie tak zwani dobrze poinformowani mówią, że z angielskim radzi już sobie całkiem nieźle, a w sierpniu pewnie całkiem się przełamie (był to ponoć jeden z warunków zatrudnienia); sami widzicie, jak wygląda teraz praca mojego mózgu. W ciągu trzynastu lat prezesury Daniela Levy’ego, Mauricio Pochettino będzie dziesiątym trenerem w tym klubie: George’a Grahama, odziedziczonego po czasach rządów Alana Sugara, Levy najpierw zastąpił Glennem Hoddlem, później był David Pleat (wygryzł Hoddle’a po wojnie o dostęp do ucha prezesa), kuriozalny Santini, pochopnie zwolniony Jol, Ramos, którego farsową końcówkę opisywałem już jako bloger, Redknapp, Villas-Boas i Sherwood… Naprawdę w szukaniu dobrych stron każdego kolejnego szkoleniowca zdołałem się wyćwiczyć.

To zresztą ważny punkt przy analizie sytuacji w Tottenhamie: Daniel Levy przestał być nietykalny. Dotąd szanowany za świetną rękę do interesów – zdolność uzyskiwania za swoich piłkarzy najwyższych cen (nawet teraz hiszpańskie i angielskie media sprzeczają się o wysokość kwot, które Real będzie musiał przelać na konto Tottenhamu w związku z faktem, że Modrić i Bale zostali zwycięzcami Ligi Mistrzów), wybudowanie arcynowoczesnego ośrodka treningowego czy rozpoczęcie prac nad rozbudową stadionu – za ostatnie decyzje o zmianach szkoleniowców znalazł się w ogniu krytyki. Harry Redknapp zawsze miał silny kontyngent fanów w mediach, co do Villas-Boasa nie ja jeden uważałem, że po tak ogromnych zmianach kadrowych należało mu się więcej czasu, a Tim Sherwood, mimo niewyparzonej gęby, miał najlepsze wyniki z nich wszystkich. Do prezesa dotarła zresztą chyba część krytyk, bo po ogłoszeniu decyzji o zatrudnieniu Pochettino, wbrew swoim zwyczajom, rozmawiał z dziennikarzami. Szyderstw i niewiary, powiązanych z podpisaniem przez Argentyńczyka imponująco długiego, pięcioletniego kontraktu, całkowicie to nie powstrzymało, ale z pewnością nieco stępiło ich ostrze.

Zostawmy jednak prezesa, przynajmniej do czasu, gdy Mauricio Pochettino również zacznie mu przeszkadzać. Dlaczego zaklinanie rzeczywistości w tym przypadku idzie mi łatwiej niż zazwyczaj?

Ano dlatego, że zdołałem się przez te półtora roku Argentyńczykowi uważnie przyjrzeć. Nie żeby zawsze osiągał rewelacyjne wyniki (z takim Tottenhamem np. przegrywał trzykrotnie), nie żeby prowadził kiedykolwiek drużyny o podobnym budżecie i podobnych aspiracjach, ale jednak jego pobyt w Premier League trzeba ocenić jednoznacznie pozytywnie. Southampton nie dość, że utrzymał się w lidze w jego pierwszym sezonie, to w drugim zajął nieoczekiwanie wysokie, ósme miejsce w tabeli. Do zespołu przebili się fantastycznie uzdolnieni młodzieńcy, wychowani w klubowej akademii – coś, czego na nowym miejscu pracy również się oczekuje (co zresztą ciekawe: ogłaszając zatrudnienie Pochettino i wyliczając jego zalety, Tottenham niektóre młode gwiazdy Southamptonu wymienił z nazwiska, co zabrzmiało trochę, jak próba ściągnięcia na White Hart Lane także ich). Wielu piłkarzy z St. Mary’s zaczęło grać lepiej niż kiedykolwiek przedtem. Southampton miał swój styl, grał ofensywną piłkę – słowem grał tak, jak oczekuje się od Tottenhamu.

Prawdziwe ekscytacje zaczynają się dopiero w tym punkcie. Bo przecież tym, co odróżniało Pochettino od innych kandydatów, jest przywiązanie do intensywnego pressingu, rozpoczynanego już na połowie rywala, i gry wysoką linią obrony. Nie są to rzeczy na White Hart Lane nieznane, próbował je wdrożyć Villas-Boas – oby tym razem udawało się odzyskiwać piłkę szybciej, a następnie szybciej ją rozgrywać. Tym, co jednak różniło Tottenham w ostatnich miesiącach pracy AVB z Southamptonem Pochettino, było tempo i kreatywność, z jakimi piłkarze wymieniali podania (w przypadku „Świętych” – o wiele częściej prostopadłych) oraz płynność, z jaką zmieniali pozycje. Przyznawałem się niedawno do swoich fascynacji Marcelo Bielsą – mieć bielsistę w roli trenera jest w tym sensie czymś na kształt spełnionych snów; z pewnością w najbliższych miesiącach niejeden raz przywołam też cytat z Pepa Guardioli, który w czasach, gdy Pochettino prowadził Espanyol, powiedział, że identyfikuje się ze stylem gry tej drużyny.

Jest nadzieja, że Pochettino uratuje londyńską karierę najdroższych piłkarzy w historii Tottenhamu: swojego rodaka Erika Lameli i znanego mu z hiszpańskich boisk Roberto Soldado. Jest marzenie, że nakłoni Adama Lallanę, aby odrzucił zaloty Liverpoolu i również przeprowadził się na White Hart Lane, zwłaszcza że Lallana wielokrotnie wypowiadał się o swoim szefie z Southamptonu z najwyższym uznaniem. Jest niemal pewne, że zagoni nowych podopiecznych do ciężkiej pracy – tak, żeby po rozpoczęciu sezonu mieli siłę biegać dwa razy więcej niż rywale. Jeszcze w czasach hiszpańskich czytywałem o nim, że jest mocną osobowością, liderem, że ma charyzmę, a szatnia dałaby się za niego pokroić. Oby.

Redknapp, wyznanie wiary

4 komentarze

Wariant pierwszy tej historii: prezes Levy (albo jego mocodawca, miliarder Joe Lewis) zrobił „Abramowicza”. Nic nowego w sumie, pamiętamy, jak w 2007 r. wyrzucał z pracy Martina Jola i zastępował go Juande Ramosem. Był przekonany, że Holender, który dwukrotnie doprowadził drużynę do piątego miejsca w lidze, niczego więcej jej już nie da, i postanowił pójść na skróty: sięgnąć po trenerską gwiazdę z międzynarodowym dorobkiem. Skończyło się, jak się skończyło: pod Ramosem zespół wygrał wprawdzie Puchar Ligi, ale następnie omal nie spadł z ekstraklasy. Uratował go dopiero Harry Redknapp, przyjmujący ofertę pracy w momencie, kiedy klub po ośmiu spotkaniach miał dwa punkty w tabeli.

W tym wariancie mamy więc do czynienia z prezesem (lub właścicielem), który po pierwszych sukcesach stracił kontakt z rzeczywistością: zaznał smaku gry w Lidze Mistrzów i głęboko przeżył – w sensie ludzkim, sportowym i, by tak rzec, księgowym – fakt, że nie drużyna wróciła do niej po tym sezonie, mimo iż parę miesięcy temu wydawało się, że może się bić nawet o mistrzostwo kraju. Owszem: to cholerny pech, iście w stylu Tottenhamu, wywalczyć czwarte miejsce i nie grać w Lidze Mistrzów, ale przecież do trzeciego zabrakło punktu… Gdyby nie wpadka z Norwich u siebie, gdyby nie przegrana z QPR na wyjeździe, gdyby nie roztrwonione prowadzenie z Arsenalem, gdyby nie fatalne ostatnie sekundy wspaniałego meczu na Etihad, ale przede wszystkim: gdyby nie wyniszczające miesiące spekulacji na temat pracy Redknappa z reprezentacją Anglii… Przecież inne drużyny przeżywały w tym czasie straszliwe zapaści, przecież Tottenham miał w składzie Adebayora, van der Vaarta, Modricia, Bale’a, Parkera, Walkera, Lennona (no, tego ostatniego jednak nie; ja tak naprawdę z kontuzjami prawoskrzydłowego wiążę część kłopotów na tegorocznym przednówku), przecież – rekonstruuję rozumowanie prezesa (właściciela) – bardziej nowoczesny szkoleniowiec wycisnąłby z tych gwiazd europejskiej piłki dużo więcej, a kolejna okazja długo się nie powtórzy. „Harry to mamut”, myśli nowoczesny prezes (właściciel). Nie pasuje do wizerunku klubu. Ośmiesza go wygadując w mediach, co mu ślina na język przyniesie. Taktycznie nie jest na bieżąco. O transferach myśli chaotycznie (czy walcząc o Ligę Mistrzów, w tym i w poprzednim sezonie, nie należało lepiej inwestować w zimowym okienku?). Sami zresztą widzicie, jak się z nas śmieją. Ma umowę jeszcze na rok, ok: przedłużmy ją o kolejne 12 miesięcy, ale nie wiążmy sobie rąk. Lojalność? A on był lojalny, kiedy nie dawał się zakneblować, sugerując, że marzy o innej robocie? Co, nie chce na rok, żąda trzyletniego kontraktu? A to trudno, nie ma ludzi niezastąpionych. Dawajcie mi zaraz telefon do Moyesa, albo (to będzie nawet niezłe…) do Fabio Capello.

Wariant drugi zaczął się już rozwijać w poprzednich zdaniach: Daniel Levy wie, co robi. Owszem, nie jest wobec Redknappa lojalny, ale w końcu dlaczego miałby być? Płacił mu dobrze, dał solidną odprawę… To tak jak z Pepe Reiną, który wypchnął z bramki Jerzego Dudka: bohatera ze Stambułu, człowieka kochanego przez fanów Liverpoolu, ale przecież mającego na koncie także spektakularne błędy. Damy mu fotkę w klubowej galerii sław, miejsce w loży i do widzenia. Business as usual, mamy na ten business lepszy pomysł, zobaczycie, jaki dobry. Zawsze tak jest, a Mike Ashley jest tego najlepszym przykładem: wyrzucił robiącego świetną robotę Chrisa Hughtona, ale czy dzisiaj ktoś ma do niego o to pretensje, skoro następca Irlandczyka, Alan Pardew, zrobił z Newcastle jedną z najlepszych drużyn Premier League?

Nie mam wątpliwości, że za rządów Daniela Levy’ego los klubu radykalnie się poprawił: z ligowego średniaka Tottenham znów stał się drużyną ze ścisłej czołówki. Grał w ćwierćfinale Ligi Mistrzów, na stałe wrócił do Pucharu UEFA/Europa League. Dwa razy w ciągu trzech lat był na czwartym miejscu, raz na piątym, wcześniej – pod Jolem – również były dwa piąte miejsca; wszystko to mimo relatywnie skąpego budżetu płacowego. Jeśli spojrzeć na średnie zarobki w Premier League, Tottenham jest na ósmym miejscu, a kończy sezon na czwartym. To jeden z przykładów dobrego zarządzania, inny to np. wizjonerska polityka sponsoringowa (rozdzielenie kontraktów z firmami reklamującymi się na koszulkach na ligowe i pucharowe). Klub wybudował jeden z najnowocześniejszych w Europie ośrodków treningowych i szykuje się do rozbudowy stadionu. Drugi rok z rzędu uczestniczy w rozgrywkach NextGen Series, zwanej młodzieżową Ligą Mistrzów. Ma szereg drużyn partnerskich w świecie, czego efektem jest m.in. sprowadzenie z Brazylii najpierw Sandro, a potem kapitana brazylijskiej młodzieżówki Uviniego. To przecież wszystko zasługa nowoczesnego prezesa: nauczył się (także na błędach – zwłaszcza błędach z menadżerami…), jak prowadzić klub.

Ale nie mam też wątpliwości (nie miałem ich również przed miesiącem, niezależnie od tego, czy spodziewałem się odejścia Harry’ego Redknappa, czy nie), że najbliższy rok będzie zdecydowanie gorszy od poprzednich. Rywale już się wzmocnili albo zaraz się wzmocnią. Odejdzie Modrić, bo bez pieniędzy z Ligi Mistrzów nie uda się płacić mu takiej pensji, której jest wart. Mniej oczywista jest sprawa z Bale’m czy z van der Vaartem oraz z wypożyczonym tylko Adebayorem, ale pisząc o Redknappie także to trzeba brać pod uwagę: piłkarze (przynajmniej ci grający, świadczący o obliczu Tottenhamu…) go uwielbiali. W tym sensie Harry jest, jak zwykle, szczęściarzem: odchodzi u szczytu możliwości tej drużyny, a bóle „sezonu przejściowego” pójdą na konto kogoś innego.

Nieoczywiste to wszystko, prawda? Pytanie więc, jak skończyć? Może zestawieniem cytatów, z marca i z czerwca? W marcu, usprawiedliwiając swoje spodziewane odejście do pracy z reprezentacją, mówił, że zawodników nie obchodzi, kto będzie menedżerem w przyszłym roku: przychodzą na trening, wychodzą, żyją swoim życiem, „umarł król, niech żyje król”. W czerwcu, zabiegając o nowy kontrakt, przestrzegał przed destrukcyjnym wpływem na piłkarzy faktu, że menedżer ma tylko rok do końca umowy. Cały Redknapp, w gruncie rzeczy szantażujący prezesa w przerwie transmitowanego przez BBC meczu mistrzostw Europy, w rozmowie z samym Garym Linekerem. Chłopek roztropek, kombinator, brat-łata dla stojących za nim murem dziennikarzy. Trudno się dziwić, że po czymś takim wyleciał.

Ale może trzeba skończyć ciągiem wspomnień, które jeszcze bardziej komplikują ten obraz? Niezapomnianymi wieczorami w Lidze Mistrzów, zwycięstwami z Interem i Milanem, hat-trickiem Bale’a na San Siro? Triumfem nad Arsenalem na Emirates? Zwycięstwami nad innymi odwiecznymi rywalami? A może pamiętnym 9:1 z Wigan, którego menedżer, Roberto Martinez, ponoć również jest brany pod uwagę jako następca Redknappa? Najpiękniejszym futbolem w Premier League, jak powtarzali wszyscy eksperci zaledwie parę miesięcy temu? Czy to przypadek, że jego nazwisko wymieniano nie tylko w kontekście pracy z reprezentacją Anglii, ale również z Chelsea?

Rozumiem logikę biznesowego spojrzenia na klub, pamiętam mecze, w których diabli mnie brali, kiedy patrzyłem na taktyczną naiwność Harry’ego Redknappa, ale zakończę wyznaniem wiary w futbol, w którym nie chodzi tylko o wynik (w tym wynik finansowy). Pisałem zresztą o tym w ostatnim „Tygodniku”, w związku ze zdjęciem, które spadło nam z nieba akurat w czasie inauguracji Euro, i dzięki któremu próbujemy przypomnieć, że piłka nożna powinna mieć też duszę.

W gruncie rzeczy nigdy nie pogodziłem się ze zwolnieniem Martina Jola.