Archiwa tagu: Messi

Messi, wróć

2 komentarze

Od pewnego momentu były już tylko złe i bardzo złe rozwiązania. Eksperci od ligi hiszpańskiej z pewnością wskażą ów moment precyzyjniej ode mnie, ale pewnie szukać by go można było przed jakimiś czterema laty, w czasach gdy w Barcelonie zaczynała kwitnąć kultura celebryctwa, a porażki z PSG i Juventusem wiosną 2017 roku stanowiły pierwsze poważne sygnały ostrzegawcze. Po odejściu zmęczonego Luisa Enrique kolejne decyzje personalne – zarówno dotyczące funkcji trenera, jak i odświeżania składu – okazywały się nie być na miarę wyzwania, jakim jest „więcej niż klub”. Uspokojony świetnymi wynikami finansowymi zarząd zdawał się nie brać pod uwagę, że kluczowi zawodnicy się starzeją (średnia wieku wyjściowej jedenastki w trakcie klęski z Bayernem dobiegała trzydziestki), a jeśli nawet nie żałował pieniędzy na zakup nowych zawodników i ich kontrakty (żaden inny klub na świecie nie płaci piłkarzom tak dużo, Leo Messi dostaje z tego lwią część), dziwnym trafem wybierał takich, którzy nie potrafili wkomponować się w zespół. Pod Ernesto Valverde wyglądało to tak sobie, ale przynajmniej drużyna wygrywała ligę. Quique Setien wydawał się na tyle oszołomiony faktem, iż może pracować wśród takich sław, że właściwie trudno się dziwić temu, do jakiego stopnia w zespole zapanowało rozprzężenie. „Musimy zacząć od nowa, wszystko, co zrobiliśmy od stycznia, było okropne. Graliśmy nierówno i słabo, z niską intensywnością, brakowało nam motywacji” – narzekał Messi na długo przed pogromem, jaki Barcelonie sprawił Bayern, i na długo przed tym, jak w efekcie tej klęski zarząd zdecydował się zatrudnić kolejnego takiego sobie – zaraz uzasadnię tę heretycką frazę – szkoleniowca.

Umówmy się: osiągnięcia Ronalda Koemana na ławce trenerskiej nie są oszałamiające, zarówno na ostatnim etapie kariery, w reprezentacji Holandii, z którą wywalczenie awansu na Euro było raczej jazdą obowiązkową, jak wcześniej w Premier League (choć z Southamptonem potrafił zdobyć szóste miejsce w lidze, z Ligi Europejskiej odpadł już bardzo szybko). Ostatni puchar kraju – z Valencią – wygrał dwanaście lat temu. Ostatnie mistrzostwo kraju – z PSV – zdobył przed trzynastoma laty. Naprawdę, mając taki status i taki budżet jak Barcelona, nie można było sięgnąć po szkoleniowca ze zdecydowanie wyższej półki? Ano nie można było, bo w tym klubie kandydatom do pracy przyznaje się punkty nie za trofea i nawet nie za styl, w jakim były wywalczone, a za odpowiednie pochodzenie. Koeman jest byłym piłkarzem Barcelony. Punkt. Grał u Cruyffa. Punkt. Grał u Cruyffa w Dream Teamie. Punkt. Zdobył zwycięskiego gola w Pucharze Europy. Punkt. Jest Holendrem. Dwie trzecie punktu (cały dostałby, gdyby był Katalończykiem). Sami widzicie, że w oczach przedstawicieli entorno jego kandydatura ma same zalety. Kto by się zastanawiał nad okolicznościami zwolnienia go z Evertonu, kiedy ta drużyna znalazła się w strefie spadkowej?

„Klęski tej skali, co wczorajsze 8:2, bywały w dziejach futbolu dobrym początkiem niejednej rewolucji – pisałem na blogu zaraz po meczu Barcelony z Bayernem. – Gdzieś w jakimś gabinecie prezesa, w pokoju zajmowanym przez trenera, w piłkarskiej szatni czy choćby w pomieszczeniu na buty zbierała się gromada myślących trzeźwo i samokrytycznie mężczyzn i przygotowywała niezbędny plan naprawczy. Zdarzało się to jednak w dawnych dobrych czasach, kiedy w klubach pozwalano sobie na myślenie w kategoriach dłuższych niż najbliższy rok finansowy”. Trudno się dziwić, że z perspektywy kogoś, komu dobro klubu leży na sercu, decyzje podejmowane po lizbońskim laniu przez Josepa Marię Bartomeu wyglądały na pozorowane ruchy, mające po prostu pozwolić przeczekać najgorsze. Odszedł Eric Abidal, czwarty w ciągu pięciu lat dyrektor sportowy? Ale jego funkcję pełni teraz współpracujący z nim ściśle do niedawna Ramon Planes. Odszedł Quique Setien? Ale na jego miejsce przyszedł raczej zmęczony pragmatyk niż ambitny wizjoner, tyle że pragmatyk pozwalający nadal śnić ów piękny sen o świetlanej przeszłości: o katedrze zbudowanej przez Cruyffa, odrestaurowanej przez Guardiolę, w której jeszcze jeden holenderski mistrz miałby teraz dostawiać kolejną kaplicę czy ołtarz. Trudno mieć złudzenia: gdyby Leo Messi nie walnął pięścią w stół i nie oznajmił, że chce odejść, najbliższe miesiące w Barcelonie wyglądałyby dokładnie tak jak poprzednie: kaskady mniej lub bardziej efektownych zwycięstw w lidze i w fazie grupowej Champions League, gwarantowane przez nawet jeśli coraz starszą i coraz bledszą, to przecież wciąż naszpikowaną gwiazdami drużynę, sycąca emocje fanów walka z Realem o mistrzostwo kraju, a potem – ale to przecież dopiero za rok – jeszcze jedno upokorzenie ze strony bardziej spragnionej sukcesu i lepiej zarządzanej europejskiej firmy.

Nie mam zamiaru Messiego angelizować. Jestem świadom, że także i jego postawa – mikre zaangażowanie w pressing, rzadkie powroty do defensywy – jest źródłem problemu. Że w szatni był członkiem grupy trzymającej władzę i świętą krową, której pozycja jest w stanie osłabić autorytet każdego reformatora. Bulwersuje mnie myśl, że jedno oświadczenie piłkarza, żeby nie wiem jak zasłużonego, może wysadzić w powietrze całą klubową strukturę (a może to zresztą również stanowi świadectwo toczącej klub choroby – że jeden zawodnik mógł w nim zyskać takie wpływy?). Pamiętam, że Guardiola na starcie swoich rządów pożegnał się z Ronaldinho. Pamiętam o nieprawdopodobnie wysokich zarobkach Argentyńczyka. Nie wykluczam też, że – świadom, iż w wielkiej piłce zostało mu już niewiele czasu – ma na oku i rozważa jakąś jeszcze lepszą ofertę.

Ale to właśnie w tej świadomości, że Messiemu w wielkiej piłce zostało niewiele czasu, może tkwić klucz do jego dramatycznej decyzji o zerwaniu dziewiętnastoletniej więzi z klubem, który uczynił go najlepszym piłkarzem świata (i który przy okazji stał się, w epoce Guardioli przynajmniej, najlepszym klubem świata). Czas pomyka. Kolejny rok stagnacji w wieku Argentyńczyka oznacza znalezienie się już na progu emerytury. Argumentów za zostaniem w klubie tak fatalnie zarządzanym przez prezesa Bartomeu, poza symbolicznymi rzecz jasna – brak. Czasami zresztą uparte tkwienie przy argumentach symbolicznych może posłużyć jako woda na młyn wykorzystujących taką wierność spryciarzy. Ile razy Messi musiał mieć poczucie, że jest krytykowany i obwiniany za nie swoje zaniedbania?

Miałem marzenie, że rewolucja w Barcelonie odbywa się bez zgilotynowania akurat Leo Messiego. Że ktoś taki jak Mauricio Pochettino na przykład, potrafiłby zbudować drużynę grającą intensywnie i szybko, agresywnie angażującą się w walkę o odbiór piłki i błyskawicznie przechodzącą z obrony do ataku, nie rezygnując z jego obecności. Gdy piszę te słowa, nie sposób przewidzieć dalszego rozwoju wypadków. Może poza jednym: jeśli Leo Messi odejdzie, prezes Bartomeu trafi do wielu kronik Barcelony i futbolowego świata. Zostanie zapamiętany. Jak Herostrates.

Barcelona, menos que un club

6 komentarzy

Ten klub w ciągu kilku ostatnich lat przeżywał tyle spektakularnych porażek, że z ogłaszaniem końca epoki akurat w sierpniu 2020 wypadałoby być ostrożnym. Choć ostatnio rok w rok odpadali z Ligi Mistrzów, choć na temat wygrywania ligi hiszpańskiej można by mówić, że udawało się tylko wtedy, kiedy kryzys Realu okazywał się jeszcze głębszy, choć pieniądze uzyskane z transferu Neymara roztrwonili na sposób w świecie futbolu niemalże przysłowiowy i choć po odejściu Luisa Enrique obaj kolejni trenerzy po jakimś czasie przestawali dawać sobie radę z coraz bardziej toksyczną szatnią, to przecież wciąż grał tu najlepszy piłkarz świata, a co pewnie ważniejsze: z punktu widzenia księgowych interes kręcił się w sposób fantastyczny. Jasne: drużyna starzała się coraz bardziej – wczoraj w meczu z Bayernem średnia wieku wyjściowej jedenastki dobiegała trzydziestki i była bodaj najwyższa w historii występów Barcelony w Lidze Mistrzów, jasne, wykruszali się gracze złotego pokolenia – dziś, obok Messiego zostali już tylko Pique i będący cieniem siebie z czasów, gdy wchodził dopiero do drużyny Pepa Guardioli, tracący piłkę za piłką i nienadążający za rywalami Busquets – ale co jakiś czas Argentyńczyk wykręcał jakąś magiczną akcję w stylu tej z Napoli i znów mogło się wydawać, że jakoś to będzie, że kolejny kosztowny transfer w końcu doprowadzi do przełomu, a trener, zawsze będący ze słusznego ideowo, krujfiańskiego korzenia, znajdzie wspólny język z zawodnikami, a jeśli nie, no to trudno: bez trudu znajdzie się na jego miejsce następnego.

Widzę oczywiście: tym razem wydaje się, że jest inaczej niż wtedy, gdy przegrywali z Juventusem 3:0 w 2017 r. (a wcześniej z PSG 4:0, w spotkaniu, po którym Barça zdołała jednak odrobić straty, rozgrywając jeden z najsłynniejszych meczów w dziejach Champions League), gdy Roma wygrywała z nimi 3:0 w 2018 r., a Liverpool 4:0 rok później. Tym razem już sami piłkarze, nareszcie sprawiający wrażenie wstrząśniętych i zmieszanych, przestali udawać, że doszło do jeszcze jednego wypadku przy pracy. „Klub potrzebuje zmian i nie mówię tu o trenerze czy piłkarzach” – mówił po klęsce z Bayernem bliski płaczu Gerard Pique, dodając, że jeśli w drużynie potrzeba będzie świeżej krwi, gotów jest odejść dla jej dobra. A najważniejszy w zespole Messi już dobrych kilka tygodni temu – gdy Katalończycy dali się wyprzedzić Realowi w walce o mistrzostwo Hiszpanii – przyznawał, że Barcelona wygląda jak zespół, który chce, ale z jakiegoś powodu nie może. „Musimy zacząć od nowa, wszystko, co zrobiliśmy od stycznia, było okropne. Graliśmy nierówno i słabo, z niską intensywnością, brakowało nam motywacji” – narzekał kapitan i najlepszy gracz w dziejach klubu po porażce z Osasuną, proroczo dodając, że z taką grą nie mają co myśleć o wygrywaniu Ligi Mistrzów.

W starciu z Bayernem Barcelona momentami przypominała drużynę oldbojów, omyłkowo uczestniczących w rywalizacji nie z podobnymi sobie weteranami piłki, a z zespołem spragnionym sukcesu i mającym mnóstwo do udowodnienia. Drużynę oldbojów, owszem: wciąż obdarzonych świetną techniką, ale mających oczywiste braki we wszystkich innych dziedzinach piłkarskiego arsenału, a przy tym na tyle rozleniwionych, by przechodzić do porządku dziennego nad całymi seriami niechlujnych podań prosto do rywala (nie do uwierzenia, ale przodował w tym świetnie przecież grający nogami ter Stegen). Problem w tym, że ów rywal ani myślał być wyrozumiały: ustawiony wysoko i bardzo ciasno, odbierał piłkę już na połowie Barcelony i stwarzał sobie dzięki temu okazję za okazją. Kto widział, ten wie: wynik dwucyfrowy nie byłby wcale zaskoczeniem. Momentami to Bayern wydawał się przypominać Barcelonę z najlepszych czasów Guardioli.

O dekadencji i dezintegracji, jaka ogarnęła zespół ze stolicy Katalonii kiedy stał się kapitalistycznym superklubem, napisał dziś w „Guardianie” Jonathan Wilson i nie od rzeczy pewnie będzie powiedzieć przy okazji, że niżej podpisany zakończył właśnie pracę nad przekładem jednej z ostatnich książek tego autora, „Dziedzictwa Barcelony” (ukaże się nakładem wydawnictwa SQN). Zapewne: sednem problemu są wieloletnie błędy w zarządzaniu, które można tolerować w związku z tym, że ekonomicznie wszystko wydaje się być w najlepszym porządku i że w świecie współczesnej piłki Barcelona jest już instytucją tak potężną, że niezależnie od tego, jak ślamazarnie graliby jej zawodnicy przez duże fragmenty sezonu, i tak zdobędą mistrzostwo lub wicemistrzostwo kraju, a w Lidze Mistrzów grać będą do wiosny, łudząc kibiców nadzieją, że może tym razem się uda. Wilson pisze o horrendalnym marnotrawstwie: o tym, że w ciągu ostatniej pięciolatki klubowy zarząd puścił z dymem blisko miliard euro na transfery, a ci przecież ci najdrożsi – Griezmann, Dembele, de Jong, Coutinho – albo wczoraj pełnili rolę rezerwowych, albo niczym się nie wyróżnili, albo… strzelali gole dla rywala.

Warto przy okazji zauważyć, że kultura celebryctwa, która w Barcelonie zaczęła się wraz z megatransferami Neymara i Suareza, w znacznym stopniu przyczyniła się do osłabienia klubowej tożsamości; że to, iż Messi i Suarez od lat czują się zwolnieni z zaangażowania w grę obronną, nie jest tylko kwestią ich wieku, ale także statusu megagwiazd, jaki szanują także kolejni, coraz mniej charyzmatyczni szkoleniowcy. Pochodną kultury celebryctwa jest również to, że pozycja każdego z tych trenerów wydaje się słabsza niż nietykalnej grupy trzymającej władzę w szatni. I to, że bodaj ostatni ponadprzeciętnie utalentowany wychowanek La Masii, Thiago Alcantara był, owszem, jednym z najlepszych graczy drugiej linii we wczorajszym spotkaniu, ale – podobnie jak Coutinho – grał dla Bayernu. Stawianie na pracę u podstaw, szkolenie kolejnych generacji zdolnych wychowanków, mimo szumnych frazesów klubowych włodarzy od dawna nie jest w Barcelonie priorytetem. Ktokolwiek nadejdzie po Quique Setienie – a że nadejdzie, wydaje się przesądzone – nie zdziała cudów w kwestii odwrócenia tego trendu. Kiedy Pep Guardiola przejmował drużynę, miał już Xaviego i Iniestę, którym szansę dawał jeszcze Luis van Gaal, ale wprowadzał do zespołu także Pique, Busquetsa czy Pedro. Ich następców w akademii nie widać.

Klęski tej skali, co wczorajsze 8:2, bywały w dziejach futbolu dobrym początkiem niejednej rewolucji. Gdzieś w jakimś gabinecie prezesa, pokoju zajmowanym przez trenera, w piłkarskiej szatni czy choćby w pokoju na buty zbierała się gromada myślących trzeźwo i samokrytycznie mężczyzn i przygotowywała niezbędny plan naprawczy. Zdarzało się to jednak w dawnych dobrych czasach, kiedy w klubach pozwalano sobie na myślenie w kategoriach dłuższych niż najbliższy rok finansowy. Tłumacząc „Dziedzictwo Barcelony” myślałem często, że potęga wizji Cruyffa, a potem pasmo sukcesów, jakie Guardiola i Messi zapewnili drużynie z Katalonii, zadziałały także paraliżująco na tych, którzy przy pierwszej próbie nieśmiałego wprowadzania zmian w stylu gry czy personaliach, bywali oskarżani o odstępstwo od jedynie słusznej linii i traktowani jak heretycy. Owszem, wyobrażam sobie, że – podobnie jak niedawno Juventus Pirlo – Barcelona ze względów wizerunkowych zatrudni teraz Xaviego, który również nie doprowadzi do trzęsienia ziemi, ale nawet gdyby kolejnym trenerem Blaugrany miał zostać niemający takich obciążeń Mauricio Pochettino, i on będzie miał związane ręce. 

W epoce superklubów wstrząśnięci i zmieszani piłkarze szybko odzyskują równowagę po klęsce, klubowemu zarządowi przynosi się na tacy głowę trenera, a kiedy już warunki umowy z nim zostaną uzgodnione, myśli się o uspokojeniu nastrojów wśród fanów jakimś spektakularnym transferem. Co byście powiedzieli na spotkanie Messiego i Ronaldo w jednym klubie?

Zobaczyć Messiego i przegrać

2 komentarze

O tym, że się widziało Argentyńczyka, faktycznie można opowiadać wnukom. Ale dla Tottenhamu to marne pocieszenie.

Im jestem starszy, tym częściej myślę, że pewne okazje się już nie powtórzą. Zwłaszcza w piłce nożnej nie ma zdania bardziej mylącego niż „zawsze jest następny mecz”. Następnego meczu nie będzie, a jeśli nawet się wydarzy, to już dla innej drużyny, w innym składzie i z innym trenerem (tylko kibice, nieszczęśni, zostaną ci sami). Ta miała swoją szansę właśnie dzisiaj.

I nie, nie kupuję prostych usprawiedliwień: pomundialowym zakłóceniem przygotowań, brakiem transferów czy kontuzjami kluczowych zawodników. Owszem, z Eriksenem, Allim, Vertonghenem czy nawet Dembelem w środku pola Tottenham z pewnością wyglądałby na bardziej poukładany. Ale nawet nieobecni nie powstrzymaliby Llorisa przed pochopnym wyjściem już w drugiej minucie meczu – wyjściem, które spowodowało, że misternie tkany na ten mecz plan taktyczny rozsypał się jak domek z kart.

Oczywiście: Tottenham nie miał w składzie Leo Messiego. Argentyńczyk wydawał się być w tym spotkaniu zawodnikiem z innej planety. Pal licho dwa gole i pal licho dwa słupki z początku drugiej połowy – wystarczy wspomnieć o wszystkich jego kluczowych podaniach, tnących linię północnolondyńskiej obrony z precyzją chirurgicznego skalpela. Minimalizm Messiego jest czymś niebywałym: biega mało, w zasadzie nie przyspiesza, ale i tak wypatrzy fragment wolnej przestrzeni nawet między piątką próbujących go powstrzymać przeciwników, po czym wykona jeden absolutnie niezbędny ruch. Mauricio Pochettino miał rację po raz kolejny, mówiąc na przedmeczowej konferencji, że tego piłkarza nie da się tak po prostu zatrzymać: że jedyne, co można zrobić, to starać się być jak najbliżej niego i pomagać sobie nawzajem, tak by, broń Boże, nie zostawał w pojedynku jeden na jednego – a kiedy to wszystko się już zrobi, to potem opowiadać wnukom, że miało się przywilej grania przeciwko Messiemu. Zaprawdę, będzie o czym opowiadać, nawet bez wspominania woleja Rakiticia, który zapamiętam jako jedną z najpiękniejszych bramek strzelonych za mojej pamięci Tottenhamowi.

Ale z drugiej strony, jakkolwiek naiwnie to zabrzmi: Tottenham miał ochotę do gry. Nie tylko przez dziewięćdziesiąt sekund pressingu, jakie upłynęło do gola Coutinho, i nie tylko po bramce Kane’a. Zwłaszcza przez kwadrans po golu Lameli można było odnieść wrażenie, że wyrównanie wisi w powietrzu. To gospodarze grali wówczas szybciej i stwarzali sytuacje bramkowe. Były rzuty rożne, był zablokowany strzał Lucasa. Było jedno czy dwa podania Winksa (był też, dodajmy, jego kapitalny odbiór piłki szarżującemu Messiemu; w ogóle młody Anglik niemal nie tracił piłek w tym meczu i po nerwowym początku radził sobie coraz lepiej). Później jednak Sissoko dał Barcelonie kolejny prezent i dlatego trudno mi teraz szukać pozytywów, chwalić waleczność, cieszyć się, że Kane w końcu zaczął trafiać, i tak dalej. Sissoko, skądinąd, próbował także strzału na bramkę Ter Stegena, wkrótce po wejściu na boisko – trafił hen, daleko, w trybuny, a kamera pokazywała fanów Tottenhamu, którzy nie wyglądali na wściekłych czy sfrustrowanych: śmiali się po prostu, bo niczego innego się po Francuzie nie spodziewali.

Najbardziej przykre jest chyba to, że nawet gdyby ten mecz skończył się wynikiem 2:3, i tak miałbym wrażenie, że obie drużyny dzieliła różnica klasy. I że analizując występ gospodarzy nie muszę wchodzić w jakieś taktyczne niuanse – wystarczy, że ograniczę się do naprawdę najprostszych odruchów piłkarskich. Nie tracić piłki na własnej połowie. Nie podawać pod nogi rywali. Nie zostawiać im miejsca. Wracać za swoim zawodnikiem. Geniusz Messiego jest niekwestionowany, ale równie niekwestionowane jest to, że Katalończycy wygrali dziś dzięki prezentom.

Kolejnej szansy nie będzie.

Umarł król, niech żyje król

2 komentarze

To jest ciekawe uczucie, ta ulga po odpadnięciu naszych, ulga, że oto wreszcie można oglądać na spokojnie, zachwycać się pięknem gry, cieszyć się detalami, smakować niuanse już bez tego, odbierającego w jakimś stopniu zdolność trzeźwej analizy, patriotycznego obciążenia. Uczucie ciekawe, bo przecież niechciane, bo przecież tak naprawdę chciałoby się mówić, dajmy na to, o strzale Bereszyńskiego tak, jak o uderzeniu Pavarda albo zachwycać się cichą kompetencją Góralskiego tak, jakby to był Ngolo Kante. Niestety, z polskich porównań da się dziś użyć tylko jednego: Olivier Giroud był w meczu Francja-Argentyna równie niewidoczny jak Robert Lewandowski.

Przyznacie: naprawdę było się czym zachwycać. Przyznacie także: było się czym zachwycać, bo w pewnym momencie boiskowe wydarzenia wyrwały się spod czyjejkolwiek kontroli. Bo nikt (Argentyńczycy zwłaszcza, których gen samozniszczenia dawał o sobie znać co najmniej kilka razy i tylko spolegliwości sędziego zawdzięczają to, że skończyli ten mecz w komplecie) nie panował nad emocjami. Bo działy się tutaj rzeczy zaprzeczające logice – jak ta, że cudowną bramkę dla Argentyny zdobył jeden z jej najsłabszych reprezentantów na tym mundialu, dziś również fatalny (sprawdziłem: od trzydziestego metra przed bramką Llorisa jego wszystkie podania chybiły celu) Angel di Maria.

Z drugiej strony: kto po takim widowisku chciałby sobie zawracać głowę kwestią kontroli. Tym, czy po objęciu prowadzenia którakolwiek z drużyn potrafiła spowolnić na chwilę grę, dokonać przegrupowania, cofnąć się nieco głębiej i pozbawić Kyliana Mbappe miejsca do nabrania szybkości (w przypadku Argentyny), albo (w przypadku Francji) postawić na dłuższe utrzymywanie się przy piłce. „Kochamy futbol – napisał w jednym ze swoich felietonów dla „Guardiana” Jorge Valdano, argentyński mistrz świata z 1986 roku, a po zakończeniu kariery jeden z najciekawszych piłkarskich teoretyków – bo jest przeciwieństwem nauki: prymitywny, przekorny, emocjonalny. Kochamy futbol za jego brak precyzji, za jego błyski geniuszu i za jego pomyłki, kiedy piłka nagle skozłuje albo lewy obrońca nieoczekiwanie zagra fatalny mecz, bo poprzedniego wieczora pokłócił się z dziewczyną”. Ech, mało kto opowiada o piłce tak pięknie jak Argentyńczycy (o sile intelektualnej futbolu znad La Platy świadczy także liczba trenerów, którzy poprowadzili na tym mundialu różne reprezentacje). Żeby jeszcze w piłkę grali tak pięknie, jak opowiadają…

Inna sprawa, że tak naprawdę wypadli w tym meczu lepiej, niż można się było spodziewać. O tym, że największym problemem tej reprezentacji jest szybkość środkowych obrońców, wiedzieliśmy od chwili ogłoszenia jej składu – był to także główny powód, dla którego trener Jorge Sampaoli nie mógł postawić na preferowaną przez siebie grę intensywnym pressingiem i wysoko ustawioną defensywą, w czwartym kolejnym spotkaniu wybierając odmienną taktykę i skład personalny, a jak mówią plotki: dostosowując się do oczekiwań liderów drużyny, Leo Messiego i Javiera Mascherano. Od chwili ogłoszenia składu reprezentacji Francji wiedzieliśmy też, że szybkość takich zawodników jak Kylian Mbappe czy Ousman Dembele będzie wśród jej największych atutów – taką akcję, jak ta, po której bezradny Rojo podcinał Mbappe i Griezmann wykorzystał karnego, przedstawiono wszak na niejednej przedmeczowej analizie. Los i tak długo uśmiechał się do Argentyńczyków (albo raczej Francuzi pokazywali, że nie są wciąż materiałem na mistrzów świata – tyle miejsca dla di Marii w środku pola przy uderzeniu na bramkę Llorisa trudno nie uznać za błąd drugiej linii, w końcówce także Messi i jego koledzy zbyt łatwo znajdowali sobie miejsce w polu karnym Francuzów), zwłaszcza wtedy, gdy faulujący Mbappe Tagliafico obejrzał jedynie żółtą kartkę, i przy rykoszecie, który myląc Llorisa dał bramkę Mercado i jedyne w tym meczu prowadzenie Albicelestes. Oczywiście: na genialne, najpiękniejsze dotąd na mundialu trafienie Pavarda, nikt by nie poradził, ale w kolejnych minutach Francuzi obnażali słabe punkty Argentyńczyków niemal w każdej akcji. Imponowały odbiory, ale też świetne długie podania Pogby. Zachwycały szybkość, dryblingi, ale też umiejętność wychodzenia na pozycję i panowania nad piłką w tłoku (dała o sobie znać przy golu numer trzy) Mbappe. Cudowna była rozpoczęta przez Hugo Llorisa akcja, po której pięć podań później młodziutki gracz PSG zdobywał swoją drugą bramkę. Przy każdym z tych olśnieni bladły odbywające się zbyt daleko od francuskiej bramki dryblingi Messiego czy nieśmiałe próby rozegrania piłki przez Banegę. O tym, dlaczego kapitan Argentyńczyków był w tym meczu „fałszywą dziewiątką”, schodził do środka, a w polu karnym nie pojawiał się żaden z jego kolegów, o tym, dlaczego di Maria tyle razy dośrodkowywał niepomny, że na jego zagranie nie czeka siedzący do końca na ławce Higuain, można by jeszcze napisać niejedno zdanie

W ogóle chciałoby się jeszcze pisać o tym meczu – nawet ryzykując spóźnienie na starcie Portugalia-Urugwaj. Głównie o tym, jak po raz kolejny w dziejach futbolu starego króla zastępuje młody. Gwiazda Leo Messiego, największego piłkarza naszych czasów, przygasa. Mistrzostwa świata nie zdobędzie już nigdy. Świat patrzy na gwiazdę wschodzącą, Kyliana Mbappe (zabawne: od tylu miesięcy wiedzieliśmy, ile pieniędzy zapłacili za niego arabscy właściciele PSG, ale w futbolowym panteonie znalazł się dopiero dziś; jeszcze jeden dowód na niesłabnącą magię mundialu). Teraz to Francuz ma świat u swych stóp, ale mnie przypomina się, jak 20 lat temu podczas mistrzostw świata w jego ojczyźnie wszyscy zachwycaliśmy się młodziutkim Michaelem Owenem – i jak później kariera Anglika przygasała w niespełnieniu. Kochamy futbol, wypada powtórzyć za Jorge Valdano, bo jest przeciwieństwem nauki. O tym, gdzie będzie za kilka tygodni, kilka miesięcy i lat Kylian Mbappe, nie jesteśmy w stanie powiedzieć nic.

Argentyńska trzecia droga

2 komentarze

Gdyby Messi kolejny raz samodzielnie wyciągnął swoich rodaków z kłopotów, oznaczałoby to zafałszowanie jakiejś fundamentalnej prawdy o piłce nożnej. Żeby Argentyna mogła wygrać mecz na tym mundialu, musiała w końcu stać się zespołem.

Sankt Petersburg, 21.14 czasu lokalnego. Na stadionie Kriestowskim znajdujący się niemal idealnie przy linii środkowej argentyński pomocnik Enver Banega zagrywa piłkę mniej więcej w okolice linii pola karnego. Futbolówka spada na lewe udo wbiegającego w lukę między nigeryjskimi obrońcami niskiego brodacza w koszulce w biało-niebieskie pasy, który kontroluje jej lot tak, by mogła zsunąć się na jego lewą stopę, a potem zacząć toczyć się przed nim. Brodacz robi krok, później drugi, trzeci, czwarty, piąty i szósty (przy tych trzech ostatnich zwalnia nieco, by dostosować swój bieg do tempa, z jakim piłka przesuwa się po murawie, a wraz z siódmym krokiem nadchodzi uderzenie jego prawą, czyli teoretycznie słabszą nogą. Piłka mija bramkarza i wpada do siatki, strzelec biegnie w stronę narożnika, gdzie klęka i podnosi wzrok ku górze. Nie widać, żeby się cieszył, choć ci, którzy go znają, powiedzą potem, że ten gol zdawał się zdejmować mu z pleców stukilogramowy ciężar. Mija sekunda, dwie, trzy, i dobiegają do niego koledzy. Leo Messi zdobywa wreszcie swoją bramkę na mistrzostwach świata w Rosji. Leo Messi znów ratuje Argentynę. Leo Messi, jak tylekroć przedtem, pozwala kibicom Albicelestes wierzyć, że to jeszcze nie koniec.

Chciałoby się napisać kiedyś o tym golu jeszcze bardziej szczegółowo. Chciałoby się zwrócić uwagę na cechujący go minimalizm. Na to, że nie było tu ani jednego zbędnego gestu, żadnej pogoni za estetycznym efektem, żadnego ozdobnika, z których słynie choćby wielki sportowy rywal Messiego, Cristiano Ronaldo. Że strzelec zrobił dokładnie tyle, ile trzeba. Tyle że to przecież nie ten gol zdecydował o awansie Argentyny.

I pewnie dobrze, że nie zdecydował, bo gdyby Messi kolejny raz samodzielnie wyciągnął swoich rodaków za uszy, oznaczałoby to zafałszowanie jakiejś fundamentalnej prawdy o piłce nożnej. Żeby Argentyna mogła awansować, musiała w końcu stać się zespołem – tym zapominającym o konfliktach i podziałach, na temat których tyle się mówiło w ostatnich dniach (najgłośniejsza plotka mówiła, że piłkarze doprowadzą do zwolnienia trenera jeszcze przed dzisiejszym meczem). Zespołem, który długo, choć bez trenera (natychmiast zszedł do tunelu), cieszył się wspólnie na boisku po ostatnim gwizdku sędziego, skądinąd odegrywającym w tym dramacie rolę równie wielką, jak strzelcy bramek. Argentyna musiała znaleźć równowagę: między koncepcjami przywiązanego do gry pressingiem szkoleniowca Jorge Sampaoliego, a obsesją złożenia na Messiego najpierw całej odpowiedzialności za dobór taktyki i drużyny, a potem na samą grę. W pierwszym meczu, z Islandią, można było odnieść wrażenie, że to Leo dobrał zawodników i ustawienie. W drugim, z Chorwacją, widać było, że zrobił to Sampaoli. Dziś, kiedy Argentyna zagrała w ustawieniu 4-3-3, doszło w końcu do syntezy.

Była to zresztą synteza nie tylko sampaolismo i messismo, ale także menottismo i bilardismo. Kiedy w dzisiejszym felietonie dla „Guardiana” Jorge Valdano, argentyński mistrz świata z 1986 roku i legenda Realu Madryt, zastanawiał się, co ważniejsze – talent czy huevas (mówiąc nieco eufemistycznie, chodzi w tym słowie o wykazywanie się odwagą i charakterem), było to echo odwiecznego sporu między zwolennikami przywiązanego do pięknej gry Cesara Luisa Menottiego, który zdobył dla Argentyny mistrzostwo świata w 1978 r., a wyznawcami pragmatyka Carlosa Bilardo, który triumfował osiem lat później. Trzeba pamiętać, że obecny selekcjoner, Jorge Sampaoli, pochodzi raczej ze szkoły tego, który zaproponował „trzecią drogę”, czyli Marcelo Bielsy.

Zanim jednak doszło do syntezy, Argentyńczycy musieli cierpieć. Mascherano, ten rzeczywisty kapitan drużyny sprzed czterech lat (Messi pełnił wówczas rolę „cichego lidera”, a szatnią rządził, przemawiając do kolegów choćby przed finałową dogrywką właśnie Mascherano), który tyle razy podrywał drużynę do walki, jest już cieniem siebie, a jego strata piłki na własnej połowie jeszcze w pierwszej fazie spotkania wróżyła późniejsze kłopoty. Zgoda: takich incydentów, jak ten, po którym sędzia Cakir podyktował karnego dla Nigerii, oglądaliśmy w trakcie każdego meczu kilkanaście, ale, po pierwsze, przepisy zawsze stanowiły, że w takich przypadkach sędzia powinien podyktować rzut karny (dziesięć lat temu zrobił to Howard Webb w meczu Polska-Austria na Euro), po drugie zaś, w dobie VAR można się liczyć z tym, że będą karane częściej niż dotąd. (Na marginesie: mniej oczywista była druga sędziowska decyzja – ta, po której Nigeryjczycy nie dostali drugiej jedenastki, choć argentyński obrońca dotknął piłki ręką we własnym polu karnym. Oglądający tę scenę na powtórce arbiter zobaczył, że wcześniej Rojo główkował – uznał więc, że ręka była przypadkowa. Zagranie ręką to skądinąd wysoce argentyński temat…)

Mnóstwo razy w trakcie tego meczu miałem wrażenie, że argentyńska historia znów się powtarza. Po karnym dla Nigerii słyszałem już te głosy gazet z Buenos Aires, o byciu moralnymi zwycięzcami, o krzywdzie i spisku międzynarodowym, który uniemożliwił im wyjście z grupy. Po tym, jak Higuain nie wykorzystał w pierwszej połowie doskonałego podania Messiego, uderzając w bramkarza (najpierw piłką, potem kolanem), a w drugiej połowie huknął w trybuny po dośrodkowaniu z lewego skrzydła, przypomniały mi się jego niewykorzystane sytuacje w finałach mundialu sprzed czterech lat i Copa America 2015. Kiedy czas płynął, zmiany nie przynosiły efektów, a Argentyńczycy raz za razem pudłowali (gol Rojo padł po ich pierwszym celnym strzale w drugiej połowie!), miałem wrażenie, że ścigające ich przez tyle lat demony, dopadną ich po raz kolejny. Nawet wulgarne gesty Maradony na trybunach nie były żadną nowością: kiedy jako trener zdołał rzutem na taśmę awansować z reprezentacją na mundial w RPA, w rozmowie z dziennikarzami zachował się równie haniebnie.

W końcu jednak Argentyna stała się zespołem. I w końcu zaczęła zarówno walczyć, jak grać w piłkę. Banega (dlaczego wcześniej nie wychodził w pierwszym składzie?), oprócz asysty przy golu Messiego, popisał się kapitalnym podaniem do di Marii. Asysta Mercado przy bramce Rojo również była fantastyczna. Kiedy Leo Messi wskoczył na plecy strzelca, jakby pokazywał w ten sposób, że zagra w następnej rundzie zawdzięczając to nie tylko własnemu geniuszowi, ale także kolegom i trenerowi. Po meczu wprawdzie mieszał w to wszystko jeszcze Boga („Wiedziałem, że jest z nami i że nas nie opuści” – mówił w rozmowie z dziennikarzami), o ile jednak znam się na teologii, akurat Bóg pozostał w tym meczu neutralny.

Oglądał Lukę Modricia.

Messi bez pomocy

1 odpowiedź

„Argentyńczycy to neurotyczne społeczeństwo, którego członkowie czują się niespełnieni i odczuwają potrzebę działań autodestrukcyjnych”, napisał kiedyś eseista i ekonomista Enrico Udenio, i cytat ten, zamieszczony w książce „Aniołowie o brudnych twarzach. Piłkarskiej historii Argentyny” Jonathana Wilsona, pasuje jak ulał do tego, co zobaczyliśmy dzisiaj podczas meczu w Niżnym Nowgorodzie. Pytanie tylko, czy frazę o działaniach autodestrukcyjnych możemy ograniczyć jedynie do bramkarza Willy’ego Caballero (gdyby nie kontuzja Sergio Romero pozostałby oczywiście na ławce rezerwowych), który sprezentował Chorwatom pierwszą bramkę, czy rozszerzyć – w pierwszym rzędzie na selekcjonera Jorge Sampaoliego, który mając do dyspozycji najlepszego piłkarza świata i grupę innych, w większości świetnych zawodników, nie potrafił zbudować z nich drużyny.

W jednym z wywiadów przed mistrzostwami świata Sampaoli mówił, że Messi jest absolutnie niedotykalny – w sensie, że pozostaje kluczowym punktem drużyny – i że „jego wizja jest o wiele bardziej rozwinięta niż nasza”. Po zakończeniu tego turnieju będziemy musieli się jednak zastanawiać, czy nie lepiej byłoby i dla legendarnego piłkarza Barcelony, i dla jego kolegów z reprezentacji, by nie zmieniał decyzji o zakończeniu występów w drużynie narodowej (pamiętam oczywiście, że gdyby nie jego świetna gra w meczu z Ekwadorem na zakończenie eliminacji, Albicelestes mogliby w ogóle do Rosji nie pojechać…). Przykład Szwecji, która zaczęła mundial od zwycięstwa, choć grała bez Zlatana Ibrahimovicia, pokazuje, że w sporcie zespołowym można poradzić sobie nawet bez narodowej ikony.

Jorge Sampaoli – obok Caballero i niewidocznego w meczu z Chorwacją Messiego – główny kandydat na argentyńskiego kozła ofiarnego, jest uczniem Marcelo Bielsy, zwolennikiem intensywnej gry, agresywnego pressingu i wysoko ustawionej linii obrony. Jako selekcjoner Albicelestes musiał iść jednak na rozliczne kompromisy. Po pierwsze, jego środkowym obrońcom brakowało szybkości, a w związku z tym nie mogli grać wysoko. Po drugie, musiał znaleźć miejsce dla Messiego. Do gry w pierwszym spotkaniu wydelegował drużynę z czwórką obrońców – czyli w ustawieniu, które bardziej odpowiadało piłkarzom – ale w efekcie tylko zremisował z Islandią, a Argentyńczycy niemal w każdej akcji próbowali złożyć odpowiedzialność za wygranie meczu na barki Messiego. Dziś Argentyna zagrała trójką z tyłu i – przynajmniej do pierwszej bramki strzelonej przez Chorwatów – próbowała walczyć jako zespół, choć za cenę wyjątkowej swobody, jaką mieli rywale na skrzydłach i niemal całkowitej izolacji swojego kapitana, który mówił trenerowi przed turniejem, że za taką formacją akurat nie przepada. Tak źle, i tak niedobrze.

Napisałem o tym mnóstwo słów, a przełożyłem jeszcze więcej, a i tak najlepiej ujął to ktoś inny. Martin Caparros, autor „Głodu” i – nawiasem mówiąc – gość tegorocznego festiwalu Conrada, w wywiadzie dla „Przekroju”, na temat różnicy między Messim a Maradoną powiedział tak: „Diego sprawiał wrażenie, jakby potrzebował pomocy. I cały naród chciał mu pomóc. Gdy biegł z piłką, my wszyscy, 43 miliony Argentyńczyków, biegliśmy razem z nim i mu pomagaliśmy. Messi niczego od nas nie potrzebuje. Nie jesteśmy mu potrzebni. Od dziecka jest w jednym z największych klubów świata, który gra porywający futbol. Nie ma żadnych problemów w życiu prywatnym, nie jest narkomanem, nie przyjaźni się z mafiosami i gangsterami… Maradona nawet dziś, wiele lat po zakończeniu kariery, wciąż potrzebuje pomocy Argentyńczyków”.

Tylko czy na pewno Lionel Messi nie potrzebował pomocy rodaków? Po meczu z Islandią, kiedy wszyscy reprezentanci kraju szukali resetu biorąc udział w zorganizowanym przez federację rodzinnym przyjęciu z okazji Dnia Ojca, zamknął się w pokoju. „Jestem odpowiedzialny za to, co się stało”, mówił wcześniej dziennikarzom z ponurą miną. Dziś pewnie już tak mówić nie musi (nawet jeżeli rzut oka na tabelę tej grupy przydaje jego niewykorzystanemu karnemu jeszcze większego znaczenia), choć niemal każde zbliżenie na jego twarz, począwszy od tego pierwszego, kiedy zasłaniał dłonią oczy podczas argentyńskiego hymnu („Harry’ego Pottera boli blizna”, skomentowała moja żona) wskazywało, że udział w tym meczu naprawdę sprawia mu ból.

W tekście, jaki napisałem do ostatniego numeru „Tygodnika Powszechnego” cytuję znamienną wypowiedź Carlesa Rexacha, a więc człowieka, który przed laty sprowadził Messiego do Barcelony (znamienną nie tylko w kontekście Messiego, ale np. naszego Roberta Lewandowskiego): niezależnie od związanego z upływem lat starzenia się organizmu, z każdym kolejnym rokiem zwiększa się ciążąca na zawodniku presja, a zmniejsza się radość, jaką daje udział w sportowym widowisku. „Gdy masz 20 lat, grasz z pełną swobodą – mówi Rexach. – Wygłupiasz się, ile tylko dusza zapragnie. Potem stopniowo spada na ciebie odpowiedzialność za wygrywanie meczów. Musisz wygrywać je w pojedynkę”.

Zjawisko to, towarzyszące Messiemu od lat, obserwowaliśmy podczas mistrzostw świata w Brazylii, zwłaszcza gdy w trakcie finału (z wysiłku? ze stresu?) wymiotował na boisko. Obserwowaliśmy i w Rosji. Z pierwszego meczu zapamiętałem jego zlaną potem twarz, kiedy w samej końcówce wykonywał rzut wolny, który mógł Argentyńczykom dać prowadzenie (trafił w mur). Narzucający się kontrast z Cristiano Ronaldo, uspokajającym oddech przed swoim rzutem wolnym z ostatniej minuty meczu z Hiszpanią, nie mógł być większy. Z meczu dzisiejszego zostanie mi w głowie ta zasłonięta dłonią twarz podczas hymnów i smutne oczy po drugim golu Chorwatów. Znamienne: Luka Modrić strzelił właśnie jedną z najpiękniejszych bramek na tym turnieju, a realizator transmisji, zamiast pokazywać chorwacką radość, skupiał się na argentyńskim bólu.

Zaiste można to zrozumieć, choć przecież trudno pominąć milczeniem fantastyczny mecz Chorwatów; mecz, który kazałby widzieć w ich w gronie faworytów turnieju, gdyby nie prezenty, jakie środkowi obrońcy – Dejan Lovren zwłaszcza – dawali rywalom. O sile tej drużyny świadczy fakt, że świetny w Realu Kovacić tutaj jest tylko rezerwowym. O kompetencji trenera świadczy fakt, że potrafi znaleźć miejsce na boisku i dla Rakiticia, i dla – ustawionego tu wyżej niż w Realu, fenomenalnie odnajdującego się między argentyńskimi liniami – Modricia; Sampaoli nie potrafił wymyślić, jak zmieścić w jednej drużynie Messiego i Dybalę.

O tym, jak wielkim graczem jest Luka Modrić chciałoby się napisać więcej, ale wszystko wskazuje to, że w trakcie tego turnieju będziemy mieli jeszcze okazję. Inaczej niż z Messim.

Harry Potter nie był sam

Dodaj komentarz

Dlaczego Leo Messi nie wygrał meczu dla Argentyny? Bo mecze wygrywają drużyny, nie najgenialniejsi nawet piłkarze. Bo Messi gra najlepiej wtedy, kiedy ma z kim grać.

Po tym, co wczoraj zrobił Cristiano Ronaldo, pytanie było tylko jedno: jak odpowie Leo Messi. Nie czy Argentyna pokona Islandię (bo że wygra, każdy niedzielny kibic dałby sobie rękę uciąć), ale jaki będzie kolejny rozdział trwającej już dekadę rywalizacji między dwoma największymi piłkarzami naszych czasów. Skoro Portugalczyk zdołał strzelić trzy bramki faworyzowanym (nawet jeśli na dwa dni przed rozpoczęciem turnieju opuścił ich trener) Hiszpanom, ile goli zdobędzie Argentyńczyk w meczu z debiutującym na mistrzostwach świata Kopciuszkiem z wulkanicznej wyspy, której liczba mieszkańców pozwalała się zastanawiać, co by było, gdyby na mundial wysłały swoją reprezentację dwie dzielnice Krakowa?

Otóż Argentyna nie wygrała z Islandią, a Messi nie strzelił ani jednej bramki, ba: nie wykorzystał nawet rzutu karnego. I, szczerze mówiąc, trudno tu mówić o zaskoczeniu. Dlaczego?

Po pierwsze, opowieści o Kopciuszku z Islandii, jakkolwiek miło się je powtarza, wyczerpały już swój narracyjny potencjał. Ileż to razy zachwycaliśmy się fenomenalnymi kibicami, których gromkie i wzmacniane oklaskami „Huh!” zachwycało nas już podczas Euro 2016? Ileż to razy powtarzaliśmy, że Heimir Hallgrímsson jest dentystą, Birkir Mar Saevarsson pracuje w fabryce soli, a najlepszy dziś na boisku Hannes Thor Halldórsson próbował swoich sił z kamerą wideo? Że na mecze we Francji pojechał co dziesiąty Islandczyk? Mówiąc o wyspie piłkarskiego cudu trzeba przecież zauważyć, że za tym cudem stoi całkiem racjonalne zachowanie władz kraju i piłkarskiej federacji: program budowy boisk pod dachem, umożliwiający granie cały rok, i doinwestowanie szkolenia młodzieży (nadreprezentacja piłkarzy w populacji, aż 7 proc. zarejestrowanych w związku, o czym również często się mówi, to jedno, ale drugie, i może nawet ważniejsze, to nadreprezentacja świetnie wyszkolonych trenerów). Drużyna, którą dziś obejrzeliśmy, to efekt tamtej reformy sprzed lat; drużyna, dodajmy, grająca ze sobą bardzo długo i świetnie się rozumiejąca (siedmiu z tych, którzy zagrali z Argentyną od pierwszej minuty, grało też dwa lata temu na Euro, gdzie zaszło aż do ćwierćfinału); już nie pamiętam, gdzie przeczytałem, że niewielka liczba ludności też może działać jako islandzki atut, bo młodsi najzdolniejsi szybko zaczynają się ze sobą zgrywać, a żaden talent nie przejdzie niezauważony.

Innymi słowy: Islandia to drużyna doświadczona i przetarta w bojach, ćwierćfinalista Euro i pogromca Holandii czy Anglii, z przećwiczoną od dawna taktyką, z żelazną ambicją, a zarazem swobodą, zrodzoną z poczucia, że nic nie musi, ale może wszystko, z groźnymi stałymi fragmentami gry (dalekie wyrzuty z autu!), broniącą się nisko, rezygnującą z prób utrzymywania się przy piłce (Albicelestes mieli ją bodaj przez 80 proc. czasu gry), ewentualnie czekającą na okazję do kontry. Argentyna nie będzie na tym turnieju ostatnią drużyną, która przez dziewięćdziesiąt minut walić będzie głową w islandzki mur. I trudno będzie Islandczykom trafić na rywala, który biegać będzie więcej, walczyć bardziej zażarcie, wślizgi wykonywać z większym poświęceniem.

Po drugie, Argentyna. Pogrążona w chaosie od miesięcy, fatalna w eliminacjach, które skończyły się szczęśliwie tak naprawdę tylko dzięki błyskowi geniuszu Messiego w październikowym meczu z Ekwadorem. Z trenerem Jorge Sampaolim, uczniem Marcelo Bielsy, a więc arcykapłana intensywności i wysokiego pressingu, ale niemającego tak naprawdę personelu do realizowania tych swoich naturalnych instynktów. Ile eksperymentów w ustawieniu nie przeprowadziłby Sampaoli, dwóch rzeczy nie zmieni: jego środkowi obrońcy są wolni jak pociąg na linii Katowice-Kraków i sami gubią się pod pressingiem, a obecność Messiego w drużynie jest tyleż błogosławieństwem, co problemem.

Po trzecie więc, Messi. Kiedy czyni się te wszystkie porównania z Ronaldo, a także z przyglądającym się mu dziś z trybun moskiewskiego stadionu Maradoną, zapomina się o jednym. Portugalczyka bycie w centrum uwagi nakręca, on uwielbia sytuacje, w których wszystko od niego zależy. Z Maradoną było trochę podobnie, z tą może różnicą, że Argentyńczyk najlepiej grał napędzany przez bronca (w slangu Buenos Aires słowo to, utworzone z odwrócenia sylab w cabrón, bękart, określa rodzaj gorzkiej energii rodzącej się z wściekłości lub rozczarowania). Messi funkcjonuje najlepiej jako część dobrze naoliwionej maszyny, w której odpowiedzialność za grę jest rozłożona na wiele osób. Oto, dlaczego przez lata idealnie pasował do Barcelony, gdzie rozkwitał u boku innych „małych wielkich ludzi” – Xaviego, Iniesty, później zaś doskonale uzupełniał się z Suarezem i Neymarem. O Argentynie, i na boisku, i poza nią, wiele można powiedzieć, ale nie to, że jest świetnie naoliwioną maszyną.

Cytowałem już w innych miejscach obserwację Kena Early’ego, że kiedy Messi dostaje piłkę w Barcelonie, podaje do kolegi i rusza na wolne pole, gdzie mógłby ewentualnie otrzymać ją po raz kolejny. W Argentynie, kiedy dostaje piłkę, pozostali stają i czekają, aż zrobi coś wyjątkowego. Było w meczu z Islandią niemało sytuacji, w których lepiej ustawiony zawodnik Albicelestes rezygnował z próby oddania strzału i szukał wzrokiem dobrze pilnowanego Messiego. On zaś zdawał sobie sprawę, jaka na jego barkach spoczywa odpowiedzialność – nawet otoczony przez trzech, czterech rywali, próbował znaleźć sobie pozycję do oddania strzału. Ściślej biorąc: strzelał aż jedenaście razy, w tym z rzutu karnego. To, że nie trafił, zdominuje opowieści o tym meczu, w którym przecież tak naprawdę robił, co mógł: dryblował, próbował stwarzać sytuacje kolegom, nie bał się piłki, szukał jej wręcz, cofając się do środka boiska…

Wypada chyba w tym momencie zapowiedzieć tekst, który o Messim napisałem do najbliższego numeru „Tygodnika Powszechnego”. Piszę w nim sporo o jego osamotnieniu, cytując zdanie Jonathana Wilsona z „Aniołów o brudnych twarzach”: „Być może po prostu taki ma charakter, choć kusząca byłaby interpretacja, że to jego geniusz izoluje go od otoczenia: że uświadomił sobie, iż potrafi robić coś, czego nikt inny nie potrafi, że to odróżnia go od innych, a może nawet nakłada jakiś rodzaj odpowiedzialności”. W innym miejscu, również zestawiając go z Ronaldo, mówię o Portugalczyku jako kimś w rodzaju Supermana, o boskim ciele i nadnaturalnych zdolnościach, Argentyńczyka zaś porównuję do Harry’ego Pottera, z jednej strony bardziej zwyczajnego, z drugiej, jak Piotruś Pan, na zawsze pozostającego w świecie dzieciństwa. Dziś bym dodał, że nie byłoby żadnego z cudów Pottera bez pomocy Hermiony Granger i Rona Weasleya.

Innymi słowy w tym, co mówi nam dzisiejsza (rzekoma?) niedoskonałość Messiego, i w tym, co mówi nam dzisiejszy (niekwestionowany) sukces Islandii, widzę najpiękniejsze oblicze piłki nożnej: jej zespołowość.

Debata alternatywna

6 komentarzy

Istnieją także przyjemne debaty, których uczestnicy mówią pełnymi zdaniami, nie przerywają sobie i nie atakują ad personam. Istnieją, pod warunkiem, że dotyczą piłki nożnej. W ramach Copernicus Festival miałem przyjemność wziąć udział w takiej debacie, zatytułowanej „Messi kontra Ronaldo”, a poświęconej geniuszowi w sporcie – moimi rozmówcami zaś byli dziennikarz „Gazety Wyborczej” i autor bloga „A jednak się kręci” Rafał Stec, trener i komentator Rafał Ulatowski, skaut Arsenalu Tomasz Pasieczny oraz współgospodarze z Centrum Kopernika i „Tygodnika Powszechnego”, Bartek Kucharzyk i Łukasz Kwiatek.

Odpowiedzi na tytułowe pytanie, rzecz jasna, nie udzieliliśmy – choć niektórzy z nas, w jej poszukiwaniu, skłaniali się ku tej z dwóch megagwiazd współczesnej piłki, która lepiej operuje lewą nogą (czy wiesz, czytelniku, o którą chodzi?). Próbowaliśmy za to rozróżnić między geniuszem i artystą, i dociekaliśmy, czy każdy może zostać geniuszem – pod warunkiem, że wystarczająco ciężko pracuje na treningach. Oglądaliśmy najpiękniejsze akcje futbolu ostatnich lat – gole Messiego z Getafe, Maradony z Anglią, Ibrahimovicia z tym samym rywalem, ale też Al Owairana z Belgią oraz będącą efektem zbiorowego wysiłku bramkę Wilshere’a w meczu z Norwich), zastanawiając się, ile w nich kunsztu, a ile przypadku, i czy to, co niektórym wydaje się niepotrzebnym może efekciarstwem, nie jest po prostu wynikiem optymalnej decyzji, w tym konkretnym momencie jedynej gwarantującej powodzenie. Zastanawialiśmy się, czy Garrincha ze swoimi ułomnościami mógłby zrobić karierę we współczesnej piłce, mówiliśmy o Moneyball i kłamstwie statystyk, o szczęściu i pechu w karierze trenera, a także o tym, dlaczego dzisiejsi młodzi piłkarze wydają się zbyt grzeczni. Słowem: mówiliśmy o piłce, która nas kręci i którą wciąż chcemy oglądać, choć często nasze narracje prowadzą w stronę historii alternatywnych, czyli co by było, gdyby…

O ile wiem, spotkanie było nagrywane, więc zapis wideo powinien być wkrótce dostępny. Z optymistyczną puentą, że świat zmierza ku lepszemu: nawet jeśli za dwie doby uznacie, że wynik wyborów prezydenckich trudno uznać za jej potwierdzenie, pomyślcie o tym (kwestię przekonująco wyłożył dziś Rafał Ulatowski), że najlepsi piłkarze świata nurkują i udają sfaulowanych znacznie rzadziej niż jeszcze kilka lat temu. Może jakość polskiej polityki też się poprawi.

Messi i Ronaldo, czyli tu i teraz

35 komentarzy

Nie wiem, czy też tak macie, ja tak miałem z całą pewnością aż do wczoraj: wychowany w kulcie przeszłości, pracujący w gazecie o siedemdziesięcioletniej historii karzeł na ramionach olbrzymów, tkwiłem w przekonaniu, że wszystko, co najlepsze, dokonało się zanim przyszedłem na świat. Najlepsza płyta w historii muzyki rockowej? No wiadomo: „Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band” Beatlesów. Najlepsze wykonanie „Pasji Mateuszowej”? Nagranie Nikolausa Harnoncourta z 1970 roku. Najlepsza książka o podróżowaniu? „Obrazy Włoch” Muratowa, z której każdy kolejny eseista wybierający się na Południe przepisuje pełnymi garściami. Najlepsi piłkarze w historii futbolu? Oczywiście Pele, a poza tym Puskas, Cruyff, Eusebio, Beckenbauer – z tych, co mogłem widzieć na własne, w miarę rozumiejące oczy, tylko Maradona ewentualnie mieściłby się na tej liście. Wszystko już było, „za moich czasów to były napady”, jak mówił na ulicy Pif-Paf City bohater jednego z komiksów także narysowanych dobre czterdzieści lat temu, czyli „Tytusa na Dzikim Zachodzie”. Czytaj dalej →

Ile Messiego w Barcelonie

11 komentarzy

1. Wszyscy mówią o kontuzji Messiego, a ja sam nie wiem, czy w rewanżu to Javiera Mascherano nie będzie bardziej brakować Barcelonie (wytęż wzrok i znajdź zdrowego środkowego obrońcę Katalończyków; na razie doliczyłem się Pique). Przyznam zresztą, że sama wiadomość o tej kontuzji podziałała na mnie uspokajająco. Trochę tak, jak z niecelnym podaniem Andrei Pirlo, które dało Bayernowi pierwszego gola w meczu z Juventusem – otrzymaliśmy wreszcie dowód na ludzką naturę Argentyńczyka. W kontekście jego niezwykle długiej serii występów, nieprzerywanych w zasadzie od czasu faulu Ujfalusiego z września 2010, naczytałem się tylu zdumiewających teorii spiskowych: że gra na jakimś tajemniczym, niewykrywalnym podczas kontroli dopingowych koksie, że łyka w przerwie pigułki, że jeszcze w czasach szczenięcych faszerowano go hormonem wzrostu…

Niby lubię, jak ludzie bałwanieją do kwadratu, ale lubię też proste wyjaśnienia bałwańskich teorii, np. takie, że od czasu gdy Pep Guardiola zaczął go ustawiać jako „fałszywą dziewiątkę”, Messi jest mniej narażony na grę w sąsiedztwie ostro grających stoperów (zobaczcie na grafice Opty, gdzie operował najczęściej podczas meczu z PSG), albo że nietypowa budowa ciała powoduje, iż lepiej od rywali utrzymuje równowagę, a w końcu: że dieta bez ukochanych dawniej kanapek z chorizo i napojów gazowanych, za to z większą ilością ryb, zwyczajnie mu służy.

2. Niczego nie wiem o paryskiej diecie Beckhama, ale oglądając statystyki z wczorajszego występu muszę przyznać, że jest niezła. W pierwszej połowie 38-latek przebiegł więcej niż ktokolwiek z pozostałych piłkarzy; kłopot w tym, że w zasadzie na bieganiu się skończyło. Nie było asysty, nie było strzału z wolnego, nie było dośrodkowania na główkę, choć było – zwłaszcza w pierwszej fazie meczu – kilka precyzyjnych, zmieniających stronę gry podań do Jalleta i Maxwella. Chyba jednak nieprzypadkowo PSG zaatakowało energiczniej dopiero po zejściu Anglika i wejściu Verrattiego. Przeciwko piłkarzom tej klasy, co Xavi i Iniesta, nawet młodszy Beckham nie wybiegałby wiele; piszę o nim jedynie dlatego, że był ostatnim przedstawicielem piłkarskiej Anglii w Lidze Mistrzów. Nie licząc sędziego Clattenburga oczywiście.

3. A propos arbitrów. Jak zwykle na tym etapie Ligi Mistrzów, sędziowanie wybija się na plan pierwszy. Gol Ibrahimovicia ze spalonego, podobnie jak wcześniejsze puszczenie gry po zderzeniu dwóch piłkarzy Barcelony wypaczyło wynik i musiało zirytować Tito Vilanovę (powrót na ławkę po dwumiesięcznym leczeniu!), Carlo Ancelotti złościł się z kolei po karnym dla gości – ale w tym przypadku Sirigu ewidentnie zahaczał Sancheza. Dobrze, że na żadnej z ławek nie siedział Jose Mourinho, bo tak mówilibyśmy tylko o sędziowaniu.

4. Barcelona nie wygrała, Barcelona nie zdominowała rywala, Barcelona straciła nie tylko kluczowego zawodnika, ale także bramkę w ostatniej akcji meczu, podczas której nie popisał się jej bramkarz, Barcelona miała kłopoty w defensywie (dawno żaden z rywali nie wystawił przeciwko niej tak ofensywnego kwartetu jak Ibrahimović, Pastore, Moura i Lavezzi) i w ataku (obroną PSG znakomicie dyrygował Thiago Silva). Wniosek? Oni ewidentnie są do ogrania – nawet jeśli jeszcze nie w ćwierćfinale i niezależnie od kwestii, czy Leo Messi będzie zdrów jak ryba.