Archiwa tagu: Tottenham

Nowych nie znajdziesz krain, czyli powrót Bale’a

6 komentarzy

Prezes zaciera ręce. Sponsorzy, ci dotychczasowi i ci potencjalni, są zachwyceni. Telewizje zwiększają liczbę transmisji. Trener? Ma orzech do zgryzienia. Eksperci od futbolu? Nie kryją wątpliwości. Kibice? Od paru dni nie śpią z nadmiaru emocji.

Gareth Bale podczas treningu Tottenhamu na stadionie Wisły, 17 września 2008 r. / Fot. Michał Okoński

Z tym ostatnim wątkiem uporać się najłatwiej. W końcu sam jestem kibicem. Wiem, co to znaczy, stale i wciąż żyć przeszłością. Wiem, co to znaczy, z upływem kolejnych sezonów stawać się coraz bardziej sentymentalnym durniem, który jeśli idzie o dawnych idoli, jest w stanie przejść do porządku nad listą kontuzji, podejrzeniem o poczucie nasycenia i wypalenia, nade wszystko zaś: zwyczajnym upływem czasu, z którego w przypadku Garetha Bale’a wynika jasno, że dynamiki, którą prezentował w sezonie 2012/13, kiedy nie tylko nad drużynę Tottenhamu wyrastał o dwie głowy, ale i całą Premier League o głowę przerastał, z podobną do tamtej regularnością nie będzie w stanie osiągnąć już nigdy. Kibic nie zawraca sobie głowy niewygodnymi pytaniami, choćby takimi, które nasuwała lektura niedawnego tekstu Dominika Piechoty na portalu Newonce: o tym, że radość grania wyparowała z niego już dawno i że w gruncie rzeczy cała ta piłka podczas ostatnich miesięcy w Madrycie również przestała go interesować. Kibic pamięta, jak zostawiał za sobą Maicona w meczach Tottenhamu z Interem, cóż z tego, że było to blisko dekadę temu. Obudzony w środku nocy na dźwięk nazwiska Bale wylicza bez zastanowienia: transfer świetnie wykonującego rzuty wolne nastolatka z Southamptonu, feralną serię spotkań bez wygranej z Walijczykiem w składzie, dylemat przesądnego Harry’ego Redknappa, czy w tej sytuacji nie lepiej będzie chłopaka sprzedać, w końcu zaś przełamanie, hattrick na San Siro i narodziny gwiazdy. Kibic pamięta, jak Andre Villas-Boas wymyślił biegającemu dotąd na lewej flance zawodnikowi nową pozycję na boisku, a potem pamięta te wszystkie oszałamiające rajdy i obłędne gole, w których szybkość szła w parze z siłą, a technika z brawurą. Ileż to razy w swoim ostatnim sezonie na Wyspach, gdy piłkarze i dziennikarze wybierali go piłkarzem roku, Gareth Bale sam przesądzał o losach meczu, urywając się rywalom na połowie boiska i po prostu pędząc do przodu albo znajdując sobie odrobinę miejsca przed polem karnym rywala i stamtąd uderzając nie do obrony?

Jasna sprawa: po transferze do Realu kibic stracił zainteresowanie dalszymi losami dotychczasowego ulubieńca, choć nie udało mu się przecież nie usłyszeć o akcji z finału Copa del Rey, kiedy szarżujący na bramkę Barcelony Bale wymijał Marca Bartrę dobry metr za linią boczną, albo o golu, jaki strzelił Atletico w finale Ligi Mistrzów, czy wreszcie o tym, że powtórzył ów wyczyn jeszcze raz – zdobywając dwie bramki w finale Champions League z Liverpoolem, z których jedna była w dodatku niezwykle efektowną przewrotką. Wiadomości o bardzo bliskim już przed rokiem wyjeździe do Chin kibic starał się puszczać mimo uszu: oznaczałyby przecież potwierdzenie hipotezy, że z dawnego idola ulotniły się czysto sportowe ambicje i że chce po prostu przez kolejnych kilka lat zarabiać więcej i więcej, nie troszcząc się już o wymogi rywalizacji o miejsce w składzie czołowego klubu świata oraz związaną z tym presję hiszpańskich kibiców i mediów. To przed nimi – w kółko wypominającymi mu niebywałą zaiste pensję, jaką pobierał w Realu, i formułującymi oczywiste skądinąd przekonanie, że za taką kasę powinien dawać z siebie dużo więcej – chował się przecież na podmadryckich polach golfowych.

Kibic nie wdawał się więc w szczegóły. Nie zaglądał w metrykę, nie miał poczucia, że wszystko, co najlepsze w karierze tego zawodnika, wydarzyło się już dawno temu. A może nie: może miał poczucie, że wszystko, co najlepsze, wydarzyło się dawno temu, ale wydarzyło się właśnie w jego ukochanym klubie. A potem czas się zatrzymał. Sentyment się zakonserwował. Emocja nie osłabła, została jedynie poddana hibernacji, niezbędnej tak naprawdę, by móc pogodzić się z odejściem kogoś, kogo tak się lubiło. Tak samo było przecież z Keane’em, Defoe’em, Klinsmannem czy Sheringhamem, którzy odchodzili, by po roku, półtora, trzech lub czterech wrócić jednak na stare śmieci. Że nie było już tak dobrze, jak za pierwszym razem? Że w przypadku Klinsmanna na przykład całymi tygodniami czekało się, aż w końcu coś strzeli, a prawdziwa kanonada miała miejsce dopiero w meczu z Wimbledonem, ratującym skądinąd Tottenham przed spadkiem z ligi? Jako się rzekło: kibic nie wdawał się w szczegóły, po prostu tęsknił.

Bycie kibicem to stan umysłu. Kibicowska fantazja do listy marzeń o powrotach dopisuje Lukę Modricia i Christiana Eriksena, a dawniej nie miałaby przecież nic przeciwko temu, gdyby van der Vaart, Ginola albo Berbatow także skończyli karierę na White Hart Lane. „Powiedziałeś: Pojadę do innej ziemi, nad morze inne. / Jakieś inne znajdzie się miasto, jakieś lepsze miejsce”, powtarza sobie kibic fragmenty wiersza Kawafisa, a potem z satysfakcją dodaje: „Nowych nie znajdziesz krain ani innego morza. / To miasto pójdzie za tobą”, nawet jeśli oznacza to oczywiste wypaczenie sensu pesymistycznego skądinąd utworu.

Chociaż nie, nie przesadzajmy z tym Kawafisem. Kibic raczej przerabia po raz kolejny słynny w latach 80. przebój zespołu Wham!, tyle że nie śpiewa już „Wake Me Up, Before You Go-Go / Who needs Bale, when you’ve got Sissoko”, ale „Wake Me Up, Before You Go-Go / We’ve got Bale and we’ve got Sissoko”. Kibic, innymi słowy, w tej właśnie chwili jest najszczęśliwszy na świecie. Siedzi z nosem przy monitorze, patrzy na postępy, jakie na radarze lotów robi prywatny samolot, który z Madrytu kieruje się do Luton, ściąga z portali społecznościowych fotki fanów z trasy przejazdu samochodu wiozącego Bale’a do Hotspur Way, a w końcu odświeża w kółko klubową stronę, z nadzieją, że w końcu zobaczy swojego ulubieńca sfotografowanego na tle boisk ośrodka treningowego z koszulką w garści. Jutro, w którym trzeba będzie zmierzyć się z pytaniami o pozaemocjonalne sensy tego transferu, dla kibica może nigdy nie nadejść.

Szczęśliwy jest również sponsor. Ten nie pamięta oczywiście pięknych goli zdobytych przez Bale’a w meczach Tottenhamu ze Stoke, Norwich albo z West Hamem, bo przecież tak na codzień nie zajmuje się śledzeniem drużyn ze środka tabeli Premier League, ale finały Ligi Mistrzów ogląda zawsze i patrzył też na starcia Realu z Barceloną. Wie, że Bale strzelił jedną z najpiękniejszych bramek w dziejach finałów Champions League i jednego z najbardziej efektownych goli w dziejach El Clasico. Wie, że przez dobrych parę lat był najdroższym piłkarzem świata. Wie, że grał u boku Ronaldo i że zwykle od niego nie odstawał (w 251 meczach dla Realu strzelił 105 goli i miał 68 asyst). Wie, innymi słowy, że Bale to marka, w futbolowym cyrku wciąż jedna z najbardziej rozpoznawalnych. W świecie sponsora rozpoznawalność marki jest wszystkim: tu się nie pyta, czy mamy do czynienia z marką cokolwiek przyblakłą. Jest raczej tak, jak z wcześniejszym sprowadzeniem do Tottenhamu Jose Mourinho: dla sponsora, który chciałby wiązać swój wizerunek z futbolem, w przypadku północnolondyńskiego klubu na przykład przez wykupienie praw do nazwy stadionu, to gwarancja bezpiecznej stopy zwrotu; tego, że o tej drużynie będzie głośno, nawet jeśli (z perspektywy sponsora: chwilowo, zostawmy na boku kwestię, czy sponsor się nie myli) nie gra w Lidze Mistrzów. W tym sensie, czyli z marketingowo-biznesowego punktu widzenia, sprowadzenie Garetha Bale’a do Tottenhamu (podobnie jak kilka dni temu słynnej kapitanki żeńskiej reprezentacji USA Alex Morgan) jest brakującym elementem w układance.

Nie bez znaczenia oczywiście jest fakt, że prezes Levy w swoim stylu wykorzystał moment do przeprowadzenia transakcji z Realem idealny. Sytuacja Bale’a w Madrycie stała się tak napięta, że jego odejścia życzyli sobie wszyscy. Zinedine Zidane, przekonany, że wybierający golfa zamiast wypraw na mecze Walijczyk psuje morale w szatni. Prezes Florentino Perez, zmartwiony, że wypłaca astronomiczną pensję komuś, z kogo nie ma najmniejszego pożytku. Koledzy z drużyny, z którymi utrzymywał poprawne, ale raczej nie przyjacielskie relacje i z którymi nigdy nie imprezował wieczorami, wybierając wcześniejszy powrót do domu w dzielnicy La Finca i poranne odwożenie córek do pobliskiej szkoły British Council. W końcu fani Realu, zirytowani tymi wszystkimi obrazkami świetnie bawiącego się Bale’a na polu golfowym czy błaznującego na trybunach (sceny z maseczką założoną na oczy zamiast usta i nos, albo z „okularami” z rolek medycznej taśmy), kiedy jego koledzy mozolą się na boisku, albo powtarzający w kółko ów nieprawdziwy zarzut, że przez siedem lat nawet się porządnie nie nauczył hiszpańskiego, i z pewnością rozczarowani faktem, że po odejściu Ronaldo nie zdołał naturalnie wskoczyć w jego buty. Mniejsza z tym, że Bale mógł czuć się kozłem ofiarnym, na którym skupiła się krytyka, jaką w czasach słabszej formy Realu powinno się rozłożyć na wiele pięter madryckiej budowli, i że niesławny baner „Walia, golf, Madryt” miał być po prostu kumpelskim żartem, a nie faktycznym ustaleniem hierarchii wartości w życiu zawodnika. Z perspektywy prezesa Levy’ego w tym klinczu najważniejsze było to, że o ile rok temu na Bale’a stać było może jedynie nieliczących się z kasą Chińczyków, to teraz za dwanaście miesięcy jego pobytu w Londynie trzeba zapłacić marne kilkanaście milionów funtów w samej tygodniówce; lwią część pensji Bale’a wciąż będzie pokrywał Real.

Choć w układance Levy’ego najważniejsza jest oczywiście inna kwestia: być może Tottenham zdołał raz awansować do finału Ligi Mistrzów, być może przez kilka sezonów kończył rozgrywki Premier League w pierwszej czwórce, być może wdarł się do pierwszej dziesiątki najbogatszych klubów świata, ale przecież czuliśmy wszyscy, że nadal pozostaje w gronie uboższych krewnych, co to aspirują dopiero do miejsca u szczytu stołu. Że takim aspirującym był zarówno jego poprzedni trener, jak jego młodzi i głodni sukcesu (to wspomnienie również sobie zahibernowałem) podopieczni. Teraz jednak ma w końcu nadejść zasadnicza zmiana. Oto na jednym z najnowocześniejszych i najpiękniejszych stadionów świata, w drużynie prowadzonej przez trenera-celebrytę, pojawia się piłkarz-celebryta, czterokrotny triumfator Ligi Mistrzów, zawodnik o osiągnięciach, z którymi żaden inny gracz Tottenhamu równać się nie może (no, może Hugo Lloris swoim wygranym mundialem, ale w piłce klubowej Francuz nie ma do Bale’a startu), nawet jeśli poziomem sportowym wcale od niego nie odstaje, a może, strach powiedzieć: zdołał go już przewyższyć.

W ten sposób dochodzimy do wątpliwości eksperta i dylematów trenera. Statystyki z ostatnich kilku sezonów Bale’a (szczegółowo przeanalizował je Michael Cox w „The Atheltic”) pokazują w sposób nieubłagany, że najlepsze lata Walijczyk ma za sobą. Że z roku na rok notuje coraz mniej sprintów, dryblingów i goli, że coraz mniej gra i prawie wcale nie zdarzają mu się serie kilku meczów pod rząd – co nie jest tylko funkcją wypadnięcia z łask Zidane’a, ale po prostu kontuzji. W Premier League, fizycznie wymagającej wysiłku zdecydowanie większego niż La Liga, z grą o wiele bardziej kontaktową, Bale będzie narażony o wiele bardziej, a przecież trudno założyć, że po trudnościach ostatnich miesięcy – zarówno dotyczących jego sytuacji w klubie, jak związanych z pandemią – jest idealnie przygotowany do sezonu (w chwili, gdy piszę te słowa, przejście Bale’a jest zresztą wciąż niepotwierdzone, a „Marca” donosi, że Walijczyk przyjechał do Londynu z kontuzją, która wyłączy go z gry na parę tygodni). Trudno też się spodziewać, że po ogłoszeniu transferu tej rangi klub, który zaczął sezon od porażki w lidze i wymęczonej wygranej w Lidze Europy, da mu teraz kolejnych kilka tygodni na stopniowe dojście do formy. Bardziej prawdopodobny scenariusz mówi o jak najszybszym debiucie, gigantycznych – i siłą rzeczy niespełnionych – oczekiwaniach, a potem karuzeli urazów z gatunku tych, jakie uniemożliwiały mu sięgnięcie szczytów w Madrycie.

Oczywiście nie jest tak, że Gareth Bale nie pasuje do tej drużyny. Dla ustawionego na szpicy i szukającego kombinacji z wbiegającymi ze skrzydeł albo z drugiej linii zawodnikami Kane’a, wydaje się partnerem wręcz idealnym. Tylko co zrobić z najlepszym w poprzednim sezonie graczem Tottenhamu Sonem, co począć z tak lubianym przez Mourinho Lucasem Mourą, jak potraktować sprowadzonego zaledwie pół roku temu i strzelającego ważne bramki Bergwijna, albo kupionego przed rokiem i uważanego w Anglii trochę za materiał na nowego Bale’a Ryana Sessegnona? Jak poprowadzić również zarabiającego w Tottenhamie wielkie pieniądze, zdolnego niekiedy do fenomenalnej gry, ostatnio wszakże dołującego Dele Allego – jeszcze jednego młodego Anglika, chcącego przecież udowodnić światu, że nie zamierza poprzestać na wizerunku „złotego chłopca”, planującego odzyskanie miejsca w wyjściowej jedenastce nie tylko w klubie, ale i w reprezentacji? Na trzy miejsca obok Kane’a kandydatów jest aż za dużo, wszyscy chcą lub powinni grać, a przecież nie wymieniłem jeszcze – pewnie zresztą klub będzie chciał go w tej sytuacji sprzedać – najwaleczniejszego z nich wszystkich Lameli. Jose Mourinho, przypomnijmy, zawsze lubił pracę ze stosunkowo wąską kadrą.

Ileż tu znaków zapytania, dylematów, pól do potencjalnych konfliktów, które z pewnością dostarczać będą pożywki mediom, ale niekoniecznie przełożą się na lepszą grę całej drużyny? Nawet jeśli sprowadzając Bale’a Tottenham niewiele ryzykuje biznesowo, w sensie czysto sportowym zamienia prowadzenie drużyny w hazard. Zagrywki hazardowe leżą, jak wiemy aż za dobrze, w naturze Mourinho i Levy’ego i z pewnością przyniosły im niejeden sukces, ale co najmniej równie często prowadziły do klęsk, których wyliczenie zamieniłoby ten tekst w rozdział książki.

Na końcu musi więc zabrać głos kibic. W jego opowieści powrócony na ojczyzny łono Gareth Bale najpierw wraca do sił i zdrowia, a potem zrzuca z siebie madrycki ciężar i odzyskuje radość grania. Nie musi już porównywać się z Ronaldo, nie musi pozbywać się łatki najdroższego piłkarza świata, nie musi spełniać oczekiwań toksycznej publiki, dla której wszystko poniżej mistrzostwa kraju i triumfu w Lidze Mistrzów (i tak je zresztą zdobył) będzie niewybaczalną klęską. Tutaj naprawdę wystarczy, że co jakiś czas popędzi na bramkę rywala, huknie z dystansu, a potem z elfim uśmiechem pokaże serduszko do kamery. Tutaj zawsze był i będzie kochany.

PS. Tottenham bardzo, ale to bardzo potrzebował lewego obrońcy. Zostawiając emocje i marketing na boku, wypada zauważyć, że największym osiągnięciem tego dnia jest sprowadzenie Sergio Reguilona.

Wszystko albo nic? Nic

2 komentarze

Można sprzedać swój serial do prężnie rozwijającej się platformy streamingowej, można wprowadzić swoją markę na największą w świecie platformę sprzedaży internetowej, można ściągnąć do drużyny kobiecej kapitankę reprezentacji USA i tym samym zwiększyć jeszcze rozpoznawalność klubu w świecie. Można mieć doskonałe kontrakty sponsorskie i świetną umowę z dostawcą strojów, można mieć oficjalnych partnerów od samochodów i opon, od zegarków, od usług bankowych i hotelarskich, od słodyczy, piwa i napojów energetycznych, od garniturów wreszcie. Można mieć jeden z najpiękniejszych stadionów Europy i jedno z najnowocześniejszych centrów treningowych. Można mieć w składzie kilka gwiazd, z mistrzem świata i królem strzelców mundialu na czele, można mieć trenera, którego nazwisko należało niegdyś do najgorętszych w świecie. I można przy tym wszystkim nie mieć rzeczy dla funkcjonowania drużyny piłkarskiej absolutnie podstawowych: pomysłu na grę, który nie byłby jedynie czyhaniem na okazję do kontrataku. Waleczności. Ducha. Stylu. Energii.

Tak, wiem, to zaledwie pierwszy mecz sezonu. Jeszcze się wszystko może odmienić. Jeszcze się ci piłkarze mogą wkurzyć i przestać chować jeden za drugim, co dotyczy szczególnie wybierającego zazwyczaj najbezpieczniejsze rozwiązania Winksa (Oliver Skipp, gdyby ktoś pytał, był wczoraj piłkarzem meczu w Norwich). Jeszcze Kane dostanie jakieś podanie umożliwiające mu zrobienie czegoś sensownego w polu karnym – zwłaszcza jeżeli w drugiej linii zaczną grać zawodnicy nieco bardziej kreatywni niż ci, których dziś oglądaliśmy w meczu z Evertonem, np. wciąż leczący kontuzję z końcówki poprzedniego sezonu Lo Celso albo Ndombele, po którego wejściu dzisiaj po raz pierwszy piłka ruszyła do przodu z impetem, zagrana bez dłuższego przetrzymywania przy nodze, jakby w oczekiwaniu, aż rywale zdążą się ustawić. Jeszcze w obronie zacznie grać Sanchez, o niebo szybszy od Alderweirelda, zostawianego dziś niemiłosiernie z tyłu przez Richarlisona. Jeszcze Doherty i Hojbjerg zaczną znajdować zrozumienie z kolegami, Son zacznie lepiej wybierać osobę do podania (w najlepszej dla Tottenhamu kontrze zamiast wyłożyć piłkę Kane’owi zaczekał, a potem przyglądał się, jak strzał Delego broni Pickford). Jeszcze…

Piszę, ale jakoś słabo w to wierzę. Obejrzałem mecz drużyn po przejściach, prowadzonych przez trenerów należących do najbardziej doświadczonych i utytułowanych w świecie, ale tylko jeden z nich, Carlo Ancelotti, zdawał się mieć pomysł na ten mecz. To Everton grał w tym meczu w piłkę, to Everton zdominował środek pola (na tle silnego i świetnie się ustawiającego Allana Hojbjerg wyglądał na kompletnego żółtodzioba) i potrafił dyktować tempo gry, to James Rodriguez z Evertonu nieustannie pokazywał się kolegom do podania, ścinając do środka z prawej strony, to Richarlison z Evertonu zmarnował dwie doskonałe sytuacje do strzelenia bramek. To Digne z Evertonu świetnie wykonał rzut wolny, to Calvert-Lewin z Evertonu wychodząc do jego dośrodkowania pokazał plecy Dierowi.

Tottenham? Czytelnicy tego bloga świetnie wiedzą, że przed żadnym występem tej drużyny nie spodziewam się wiele, na wszelki wypadek przyjmując postawę czarnowidza, by potem ewentualnie czuć się przyjemnie zaskoczony. Ale że będzie to wyglądało aż tak nędznie, przyznam, że nie myślałem. Tempo rozgrywania akcji nie tylko ze względu na świeżą jeszcze pamięć o wczorajszym thrillerze na Anfield wydawało się mocno przedsezonowe. Ich przewidywalność, nawet jeśli w pierwszej połowie Lucas próbował jeszcze szukać wolnych przestrzeni między liniami Evertonu – była gigantyczna. Pressing – chaotyczny i nieustrukturyzowany, jeżeli się w ogóle pojawiał. Zaprawdę: jedyny pomysł tej drużyny to błyskawicznie wyprowadzona kontra. Udało się raz, ale Son zamiast do Kane’a podał do Delego, już o tym wspominałem. Poza tym jeszcze Doherty raz wdarł się w pole karne Evertonu po dobrym odegraniu Kane’a. A, byłbym zapomniał: o mały włos Kane doszedłby do wrzutki Sona. Hohoho, naprawdę jak na mecz na własnym stadionie z drużyną, która rok temu skończyła sezon niżej w tabeli, jest się czym chwalić. Wygląda na to, że głaz wypadł Syzyfowi z rąk, zanim jeszcze ruszył w górę.

Pierwszy akapit tego tekstu wymierzony był w prezesa Levy’ego oczywiście. W pierwszym odcinku „All or Nothing” tłumaczył, że zatrudnia sześćset osób i że los tych sześciuset osób zależy tak naprawdę od postawy pierwszej drużyny. Nie mogę się oprzeć wrażeniu, że podpisując kontrakt z Jose Mourinho owszem, spełnił swoje ambicje sprzed lat (chciałbym, by kiedyś ktokolwiek popatrzył na mnie z takim podziwem, czułością i oddaniem, z jakim Levy patrzy na Mourinho w serialu Amazonu), ale o postawie pierwszej drużyny zapomniał.

PS Mauricio Pochettino jest bezrobotny. 

Syzyfowe kibicowanie

1 odpowiedź

I znów jestem w tym miejscu. Mój głaz, który jeszcze chwilę temu wydawał się tak blisko szczytu, z łoskotem runął w dół, a ja zsunąłem się za nim powoli i ostrożnie, dałem odpocząć zmęczonym rękom, ba: rozejrzałem się trochę po okolicy i nawet przez jakiś czas udawało mi się nie myśleć o tym, że już za trzy tygodnie, dwa, tydzień, znów będę musiał go pchać, teraz jednak widzę, że nie ma rady: trzeba zakasać rękawy i kolejny raz ruszyć pod górę. „Syzyf musiał być kibicem piłkarskim”, myślę sobie przed rozpoczęciem kolejnego sezonu, inaczej nie dałby rady wykrzesać z siebie tyle wiary i nadziei, że coś, co tyle razy kończyło się fiaskiem, teraz się uda, zwłaszcza że dla każdego patrzącego z boku wydaje się oczywiste, iż w tym akurat podejściu będzie mu jeszcze trudniej niż w poprzednich.

Ważne zastrzeżenie: nie mówimy tu o odważnym stanięciu oko w oko z rzeczywistością. Mówimy raczej o wszystkich obronnych mechanizmach zaprzeczeń i wyparć, tłumień i projekcji, czy jakich tam jeszcze pojęć uczniowie Freuda zechcieliby użyć w opisie podobnych sytuacji. Być może dlatego najbardziej lubię ów moment przed rozpoczęciem sezonu, że osiągnięcie celu wydaje się jeszcze możliwe. Że jeszcze mogę się łudzić nadzieją na dokonanie kolejnych doskonałych transferów, które odmienią przyszarzałe nieco oblicze drużyny – wśród fantazji szczególnie oderwanych od rzeczywistości należałoby wymienić te związane z powrotem zawodników, którym kiedyś świetnie się wiodło w moim klubie i którzy mieliby teraz przeżyć w nim cudowne odrodzenie po bieżących niepowodzeniach (Bale, Eriksen; doprawdy szkoda, że van der Vaart czy Berbatow nie grają już w piłkę…). Że mogę wierzyć, że ścięgna Kane’a w sezonie 2020/21 dłużej wytrzymają obciążenia, którym są poddawane, i że zdrowie będzie dopisywać także innym zawodnikom, np. Lameli czy Dierowi. Że w drugim sezonie pokażą pełnię swoich możliwości ci, którzy w pierwszym mieli problemy z adaptacją (Ndombele), łapali stanowczo zbyt wiele kontuzji (Lo Celso) albo nie wydawali się jeszcze gotowi na udźwignięcie presji (Sessegnon). Że ustabilizuje w końcu formę Dele Alli, w ciągu ostatnich kilkunastu miesięcy raczej odcinający kupony od fenomenalnego początku kariery (w serialu Amazonu kazanie, jakie palnął mu Mourinho, należy akurat do najlepszych fragmentów…). Że Son i Bergwijn, a jeśli zajdzie potrzeba – Moura, uzupełniać będą swoją szybkością i skutecznością ofensywny kwartet, którego faktycznie niejedna drużyna Premier League mogłaby Tottenhamowi pozazdrościć. Że zatrudniony przez klub w ubiegłym roku, od paru już lat coraz bardziej przypominający taktycznego dinozaura trener również przeżyje cudowną metamorfozę, np. pod wpływem swojego młodego asystenta Joao Sacramento, albo dzięki doświadczeniom, jakie wyniósł w starciu Ligi Mistrzów z Julianem Nagelsmannem; że porzuci nagle reaktywny futbol, zacznie odważnie myśleć o grze pressingiem i błyskawicznych przejściach z obrony do ataku – i że nie utraci przy tym owej cechującej go od zawsze żądzy wygrywania. Że defensywa wreszcie będzie szczelniejsza, zwłaszcza przy stałych fragmentach. Że sprowadzony z Southamptonu Hojbjerg okaże się liderem drugiej linii i będzie podrywał kolegów do walki o odbiór piłki. Że wraz z równie, a właściwie bardziej rutynowanymi Dohertym i Hartem, Duńczyk sprawi, że Tottenham zdoła wreszcie zerwać ze stereotypem tych miłych i fajnych chłopców, którzy wciąż są zdolni załamać się pod silniejszą presją. Że udane zakupy bezpośrednich rywali o miejsce w pierwszej czwórce – zwłaszcza Chelsea, ale też Arsenalu czy Evertonu – nie odpalą od razu. Że…

Długo jeszcze mógłbym kontynuować tę wyliczankę: w zaklinaniu rzeczywistości kibic piłkarski jest naprawdę mistrzem. Oglądając przedsezonowe sparingi będzie się zachwycał każdym udanym zagraniem sprawdzanych wówczas nastolatków, niepomny lekcji, jakie przechodzili ich poprzednicy: że taki Harry Winks nie przebił jednak sufitu swoich możliwości, a Oliver Skipp zamiast wywalczyć sobie miejsce w pierwszym składzie poszedł na wypożyczenie do niższej ligi. Będzie łowił echa trenerskich okrzyków, chyba faktycznie zachęcających drużynę do podejścia wyżej i gry pressingiem. Będzie się uczepiał pojedynczych zdań Mourinho z przedsezonowych konferencji, a choćby i z serialu „All or Nothing”, z których wynikałoby, że Tottenham nie jest jego ostatnim europejskim przystankiem przed nieuniknionym osunięciem się w lukratywną emeryturę w Chinach czy na Półwyspie Arabskim; że ambicja w Portugalczyku wciąż się jeszcze nie wypaliła. Będzie doceniał kunszt, z jakim szkoleniowiec ów odwraca narrację wokół trudności ze sprowadzeniem napastnika, który miałby być tylko zmiennikiem Harry’ego Kane’a: po pierwsze (powiedział wczoraj Mourinho), wcale nie jest powiedziane, że taki napastnik nie mógłby grać z Harrym, a po drugie, jeśli ktokolwiek ma wątpliwości, czy przechodzić do Tottenhamu, to nie jest tak, że on nie chce: to JA go nie chcę.

Ale ów kibic będzie też odpychał od siebie narastającą z odcinka na odcinek filmu Amazonu natrętną myśl, że w kwestii zatrudnienia nowego szkoleniowca prezesa zawiódł jego legendarny zmysł analityczny: że kiedy Tottenham był jeszcze średnim i aspirującym klubem, a Mourinho przechodził z Porto do Chelsea albo zaczynał pracę z Interem, to dla Daniela Levy’ego wynajęcie Portugalczyka musiało być największym marzeniem i że teraz zdołał je w końcu spełnić, nie zauważając jednak, że legenda tamtej nieosiągalnej wówczas trenerskiej gwiazdy doznała potężnego uszczerbku. Z tego, jak Levy spogląda na Mourinho w serialu „All or Nothing” (np. kiedy trener opowiada prezesowi, że w trakcie pracy z Manchesterem United dostał od Aleksa Fergusona tylko jedną radę: „Kup Delego”) mógłby właściwie powstać niejeden miłosny mem, kilka razy miałem też wrażenie, że to Mourinho kończy ich rozmowy i właściwie wyprasza Levy’ego ze swojego gabinetu. Przecież jeśli już zdecydował się na zwolnienie Pochettino, prezes Tottenhamu – klubu z pierwszej dziesiątki najbogatszych, klubu, grającego na jednym z najpiękniejszych stadionów świata, klubu, który dopiero co wystąpił w finale Ligi Mistrzów – mógł śmiało myśleć o kimś, kto symbolizuje przyszłość futbolu, a nie jest tej dyscypliny upadłym aniołem. Jak bardzo trzeba oderwać się od realiów, żeby jesienią 2019 roku mówić do kamery, że José Mourinho jest jednym z dwóch najlepszych trenerów świata?

Ech, zostawmy to lepiej. Zostawmy to, bo wciąż jeszcze trwa ów najlepszy czas w kibicowskim życiorysie: czas, w którym na razie nic się nie zaczęło i o wszystkim można marzyć. Czas, w którym leżący przed nami głaz wydaje się całkiem poręczny, a góra niezbyt wysoka. W którym Lloris i Son mają w indeksie FIFA tyle samo punktów, co Aubameyang, Kane jest jeszcze oczko wyżej, i nawet Aldeweirelda, który zdaje się skazany na rolę rezerwowego, ceni się równie wysoko jak Thiago Alcantarę. W którym pamięta się, że w swoim drugim sezonie we wszystkich dotychczasowych klubach Mourinho zawsze coś wygrywał, a z reguły było to, ekhem, mistrzostwo kraju – i że nawet w tym pierwszym, bez przepracowanego z drużyną okresu przygotowawczego, po objęciu jej w głębokim kryzysie, naciułał tyle punktów, że gdyby brać pod uwagę tylko mecze, w których to on prowadził Tottenham, skończyliby rozgrywki na czwartym miejscu. W którym Lloris broni karnego Gundogana, Son przez całe boisko szarżuje na bramkę Brighton, Dele i Bergwijn prezentują do kamery swoje pokręcone cieszynki i nawet Sissoko od wielkiego dzwonu potrafi trafić w bramkę. W którym w gruncie rzeczy nie można się doczekać, żeby móc wreszcie schylić się po głaz i puścić się pędem w górę podnoszącego się powoli zbocza.

Zobaczycie: za rok, po miesiącach upokorzeń, rozczarowań i frustracji, będę pisał z równie wielkim entuzjazmem.

Oskarżam

15 komentarzy

Wysoki Sądzie,

zebraliśmy się tutaj, żeby wymierzyć sprawiedliwość Josému Márii dos Santos Mourinho Félixowi, ostatnio zatrudnionemu w Londynie na posadzie trenera grającej w tym mieście drużyny piłkarskiej Tottenham – i niniejszy akt oskarżenia wiąże się właśnie z przestępstwem popełnionym przez oskarżonego w miejscu pracy. Przestępstwem polegającym na zniszczeniu ducha, organizacji i stylu, w jakim grała w ostatnich latach ta drużyna, a także na zmarnowaniu tworzących ją talentów.

Oskarżony podpisał umowę z Tottenhamem w listopadzie ubiegłego roku i ocenę początków jego pracy – w tym punkcie prokuratura postanawia wspaniałomyślnie wyręczyć obronę – utrudniał kryzys, w jakim jego nowi piłkarze znajdowali się w pierwszej fazie sezonu, za kadencji poprzedniego szkoleniowca, może zbyt pospiesznie, choć zgodnie z logiką współczesnego futbolu zwolnionego z pracy Mauricio Pochettino. Utrudniały ją również – tu także prokurator czyni ukłon w stronę swojego znakomitego oponenta – trapiące kluczowych zawodników Tottenhamu kontuzje. Na plus oskarżonemu zapisać wypada i to, że w trakcie tych pierwszych miesięcy pracy nie stał się recydywistą i nie powtarzał czynów, za które karano go w przeszłości: nie atakował dziennikarzy czy sędziów i może pod adresem jednego tylko zawodnika (za to najdroższego w drużynie) Tanguya Ndombele kilkakrotnie kierował kąśliwe uwagi. Do czasu przerwania sezonu przez pandemię Tottenham w fatalnym stylu odpadł wprawdzie z Ligi Mistrzów, a konfrontacja z prowadzącym RB Leipzig Julianem Nagelsmannem pokazała przepaść dzielącą trenerskie metody oskarżonego od metod czołowych szkoleniowców młodego pokolenia, kolejne miesiące dały mu jednak czas na zaznajomienie się z nowymi podopiecznymi i wdrożenie swoich pomysłów, nie mówiąc już o wyleczeniu kontuzji zawodników naprawdę dla Tottenhamu kluczowych: Harry’ego Kane’a, Moussy Sissoko, Heung-Min Sona czy Giovanniego Lo Celso. Jeszcze kilkanaście dni temu wydawało się, że Tottenham pod wodzą oskarżonego naprawdę będzie mógł walczyć o powrót do Ligi Mistrzów w przyszłym sezonie, zwłaszcza że wciąż jest nadzieja, iż do osiągnięcia tego celu wystarczy zająć piąte miejsce.

Wysoki Sądzie, jako materiał dowodowy chciałbym przedstawić zakończony kilkadziesiąt minut temu mecz Tottenhamu z Sheffield United. Drużyna rywali po wznowieniu rozgrywek ewidentnie przechodziła kryzys, z którego wyjścia nie ułatwiała plaga kontuzji, i od początku meczu wydawało się, że szybcy piłkarze Tottenhamu – biegający za plecami Harry’ego Kane’a Bergwijn, Son i Moura – bez problemu będą w stanie rozmontować jej defensywę. Niestety, w kolejne już spotkanie zespół kierowany przez oskarżonego wchodził ślamazarnie, a w kluczowych momentach w pobliżu bramki przeciwnika brakowało mu precyzji i zdecydowania. Piłkarze tak utalentowani, jak wspomniani Bergwijn, Son i Moura ograniczali się do holowania piłek samemu (w drugiej połowie podobnie zachowywali się wprowadzeni na boisko Lamela czy Ndombele), a Giovanni Lo Celso zamiast spodziewanych wizjonerskich podań grał kunktatorsko lub nieprecyzyjnie. Kiedy gospodarze oddawali Tottenhamowi inicjatywę, ten ograniczał się do rozgrywania piłki na własnej połowie. Kiedy piłka trafiała do Hugo Llorisa, ten na ogół wykopywał ją na oślep przed pole karne Sheffield, licząc na to, że może Harry’emu Kane’owi uda się ją opanować. Były w tym meczu fragmenty, w których statystyka posiadania piłki wynosiła siedemdziesiąt do trzydziestu na korzyść Tottenhamu – i nic z tego nie wynikało. Oskarżam więc Joségo Márię dos Santos Mourinho Félixa także o to, że jedynym wypracowanym przezeń schematem rozegrania akcji ofensywnej jest szybka kontra. Że podczas treningów nie nauczył piłkarzy żadnego ciekawego schematu wykonywania rzutu wolnego czy rogu – w odróżnieniu od Chrisa Wildera, którego Sheffield po ciekawym rozegraniu w trójkącie jednego ze stałych fragmentów gry miało szansę na kolejną bramkę.

Nade wszystko jednak oskarżam Joségo Márię dos Santos Mourinho Félixa, że nie potrafił nauczyć swoich nowych podopiecznych czegoś, w czym jego poprzednie drużyny się specjalizowały: gry obronnej. Wszystkie bramki dla Sheffield padały po błędach Tottenhamu, a przy pierwszej z nich krycie odbywało się z zachowaniem reguł społecznego dystansu, które przecież na boisku piłkarskim obowiązywać nie muszą. Gapiostwo Davinsona Sancheza przy golu dwa i trzy było ewidentne, a zastrzeżenia można mieć również do wyprzedzanych na skrzydłach Serge’a Auriera i Bena Daviesa oraz do ustawienia kreowanego przez oskarżonego na lidera defensywy Erica Diera (jako oskarżyciel nie mogę nie przypomnieć w tym miejscu, że faul tego piłkarza na Paulu Pogbie w trakcie meczu z Manchesterem United sprzed kilkunastu dni był kompletnie niepotrzebny). O oskarżonym od lat mówi się, że w każdej kolejnej drużynie ma swoich ulubieńców: w Tottenhamie wydaje się, że jednym z nich jest wspomniany Dier, ale widząc w trakcie tego spotkania siedzącego na ławce rezerwowych Toby’ego Alderweirelda na miejscu Wysokiego Sądu karę uczyniłbym jeszcze surowszą.

Wysoki Sądzie, powiedziałem na początku o zniszczeniu ducha, organizacji i stylu. Zniszczenie organizacji uważam za udowodnione postawą drużyny przy każdym kolejnym golu Sheffield. Zniszczenie stylu również wydaje się ewidentne: w najlepszych momentach gry za czasów nieodżałowanego poprzednika oskarżonego Tottenham grał futbol proaktywny, potrafił rywala zdominować intensywnością pressingu i szybkością ataków, niezależnie od klasy przeciwnika grał zawsze o zwycięstwo, a nawet jeśli przegrywał – walczył zawsze do końca. Owszem, ostatnie miesiące pracy Mauricio Pochettino do udanych nie należały, ale przyczyny jego niepowodzenia były w ogromnej mierze obiektywne (brak wzmocnień i odświeżenia składu wtedy, kiedy był na to moment, plus dewastujący charakter porażki w finale Ligi Mistrzów), a jego następca odziedziczył drużynę zdolną do czegoś więcej niż parkowanie autobusu i wyczekiwanie na błąd rywala. Tottenham, nawet jeśli w przeszłości wyśmiewany jako zbyt „miękki”, należał zawsze do drużyn lubiących piłkę ofensywną, ładną technicznie i opartą na płynnej wymianie podań – laga do przysłowiowego Fellainiego nigdy tu nie uchodziła.

Pozostaje, Wysoki Sądzie, kwestia zniszczenia ducha. Próba, jaką było dziś niewątpliwie nieuznanie wyrównującej bramki Harry’ego Kane’a dostarcza tu interesującego materiału dowodowego. Owszem: decyzja sędziów, choć teoretycznie słuszna, była ewidentnie niesprawiedliwa, ale tym samym otwierała oskarżonemu gigantyczne pole do popisu po zejściu do szatni na przerwę. Czy omawiając ten epizod potrafił zmotywować swoich podopiecznych, wzbudzić w nich sportową złość, przekonać, że mają światu czy nawet sędziom coś do udowodnienia? Wydarzenia drugich czterdziestu pięciu minut kompletnie na to nie wskazywały. Znów oglądaliśmy jałową wymianę podań na własnej połowie, ewentualnie próbę samotnego rajdu, rozbijanego za każdym razem o mur zawodników rywala. Do zdobycia przez Harry’ego Kane’a bramki honorowej Tottenham w tej drugiej połowie nie strzelał ani razu.

Wysoki Sądzie, jeżeli ceni Wysoki Sąd piłkę nożną, jeżeli Wysoki Sąd szanuje i docenia współczesną filozofię futbolu, to zdaję sobie sprawę, że słucha mnie Wysoki Sąd teraz jednym uchem, popatrując stale na ustawiony przed Wysokim Sądem niewielki monitor, na którym z pewnością biegają zawodnicy Manchesteru City i Liverpoolu. W imię więc piłki nożnej, w imię ideałów i zasad jej współczesnej filozofii oraz w imię szacunku do tradycji drużyny prowadzonej przez oskarżonego wnoszę o jak najsurowszy wymiar kary, bo doprawdy nie ma powodu, by zawodnicy tak utalentowani, jak Ndombele, Lo Celso, Alli, Son czy Kane nie prezentowali poziomu choćby zbliżonego do de Bruyne, Sterlinga, Salaha, Mane czy Hendersona. Poza wszystkim innym: trenujący MC i Liverpool Pep Guardiola i Jurgen Klopp, podobnie zresztą jak nieodżałowany poprzednik oskarżonego potrafili i potrafią sprawiać, że dobrzy zawodnicy pod ich skrzydłami stają się jeszcze lepsi. Otóż ci w Tottenhamie nie dość, że nie stali się lepsi, to są cieniami samych siebie z przeszłości.

Wysoki Sądzie, jako się rzekło: wnoszę o jak najsurowszy wymiar kary. Kilka najbliższych lat oskarżony spędzić powinien na trenowaniu drużyny klubowej w chińskiej ekstraklasie, ewentualnie mógłby objąć posadę selekcjonera Kataru, otrzymując tym samym zakaz zbliżania się do Tottenham Hotspur Stadium i do ośrodka treningowego Hotspur Way. Jestem świadom, że w kompetencji Wysokiego Sądu nie leży spowodowanie powrotu nieodżałowanego poprzednika oskarżonego na zajmowane do listopada miejsce pracy, korzystając jednak z faktu, że Wysoki Sąd pokręcił właśnie z uznaniem głową popatrując na bramkę Phila Fodena pozwolę sobie skorzystać z jego nieuwagi i wspomnieć, że na powrocie Zidane’a Real Madryt wcale nie wychodzi tak najgorzej.

Wszystkie alibi Jose Mourinho

4 komentarze

Publiczne krytykowanie zawodnika przez trenera uważam za próbę zrzucenia z siebie odpowiedzialności, umycia rąk i znalezienia kozła ofiarnego.

Z pustego i Salomon nie naleje, co w tym przypadku oznacza: bez Kane’a i Sona nie daliby sobie rady arcymistrzowie trenerskiego fachu, Sacchi, Michels, Cruyff, Ferguson, o bardziej współczesnych, Kloppie czy Guardioli nie wspominając – no i nie mówiąc już o tym, że kiedy Pochettino nie mógł skorzystać z usług Anglika i Koreańczyka, zdołał wygrać tylko jeden mecz. Hmm. Cholera. Czy na pewno taki Guardiola nie dałby rady zrobić z Dele Allego „fałszywej dziewiątki” z prawdziwego zdarzenia, wokół której kręci się plejada atakujących z głębi pola graczy drugiej linii, albo czy nie oduczyłby swoich obrońców i bramkarza nieustannego zagrywania długich podań, co w obecnym Tottenhamie oznacza po prostu oddawanie rywalowi piłki za darmo? Współczesny futbol naprawdę zna przypadki drużyn, które obywają się bez klasycznego snajpera, a które są w stanie mimo wszystko wygrywać mecze.

Owszem, nie pogodziłem się ze stylem gry Tottenhamu pod Jose Mourinho. Nie lubię murowania bramki (inna sprawa, że ta drużyna nie potrafi nawet tego, tracąc mnóstwo goli po błędach obrońców i bramkarzy), nie lubię głębokiego cofnięcia na własną połowę, nie lubię kontr jako jedynego w gruncie rzeczy pozytywnego pomysłu. Nie lubię rezygnacji ze zdominowania rywala, z wysokiego pressingu, z walki o środek boiska. Nie lubię kunktatorstwa. Przyjmuję do wiadomości, że taki wymyślił sobie Mourinho sposób na wygrywanie, ale nie mogę nie zauważyć, że sposób ten nie działa: z Pucharu Anglii Tottenham odpadł przegrywając na własnym boisku (prawda, że po karnych, ale nawet do ich strzelania goście byli lepiej przygotowani) z ostatnią drużyną Premier League. Z Ligi Mistrzów odpadnie we wtorek, z drużyną i trenerem, którzy wciąż są w tych rozgrywkach żółtodziobami, ale których styl gry wydaje się wyprzedzać Mourinho i jego piłkarzy o całą epokę. Nie mogę zapomnieć, że w najlepszych czasach Pochettino Tottenham grał właśnie tak, jak Lipsk Nagelsmanna.

Styl to jednak nie wszystko. Albo inaczej: kwestia stylu nie ogranicza się do tego, co na boisku. Poza nim przecież Jose Mourinho wygrywa zawsze, na konferencjach prasowych narzucając swoją narrację z równą skutecznością co kilkanaście lat temu (chociaż co bardziej dociekliwi dziennikarze mogliby mu wypomnieć, że zaraz po kontuzji Kane’a deklarował, iż przez następne miesiące nie zamierza o nim mówić, bo byłoby to nie fair wobec zdrowych zawodników – a teraz o nieobecności napastnika, a do tego jeszcze Sona, Sissoko i innych leczących urazy, wspomina właściwie za każdym razem). Tottenhamowi nie idzie? Ach, przyszedłem tu dopiero w środku sezonu. Ech, stosowanie VAR-u w tej lidze jest doprawdy poniżej krytyki. Och, kalendarz rozgrywek, w którym przed meczami Ligi Mistrzów nie daje się angielskim drużynom czasu na odpoczynek, układają jakieś cymbały. Uch, tak niezbalansowanego składu – z jednym tylko napastnikiem – nie prowadziłem nigdy. Oj, miałem pewien pomysł na grę, ale kontuzja Bena Daviesa kompletnie go pokrzyżowała. No i ten Kane, i Son, i Sissoko…

Tak, na długiej liście moich powodów do zmartwienia związanych z kibicowaniem Tottenhamowi poczesne miejsce zajmuje właśnie to, które dotyczy stylu, a nie wiąże się bezpośrednio z kwestią filozofii gry. Po zremisowanym wczoraj meczu z Burnley Mourinho dużo i chętnie mówił o zmienionym w przerwie, skądinąd najdroższym w historii Tottenhamu, pomocniku Tanguy Ndombele. Grzmiał, że Francuz powinien wreszcie zrozumieć, z jakimi wymaganiami wiąże się gra w Premier League, i że musi dawać więcej drużynie. Że miał wystarczająco wiele czasu, by odzyskać formę. Że nie będzie dostawał okazji do wykazania się w nieskończoność, bo trenerzy muszą myśleć o całej drużynie, a nie o jednym tylko zawodniku. Że w ciągu tych pierwszych czterdziestu pięciu minut na Turf Moor goście grali w zasadzie bez drugiej linii. Przyznacie: grubo.

Nie był to oczywiście pierwszy raz, kiedy Portugalczyk publicznie krytykuje swojego zawodnika: zarówno Joe Cole, jak Pepe, Hazard, Luke Shaw czy zwłaszcza Pogba mogliby o tym powiedzieć niejedno. Czasem, dodajmy, taka publiczna bura od trenera przynosiła rezultaty. Postawę samego Ndombele trudno skądinąd bronić: jego zdolność utrzymania piłki pod presją, przeniesienia gry od obrony do ataku, celnego podania, dryblingu, także strzału, zwłaszcza w pierwszej fazie sezonu robiła na fanach Tottenhamu bardzo dobre wrażenie, ale później trapiony kontuzjami Francuz grał bardzo nierówno, a ostatnio wyglądał na ociężałego i kompletnie wyczerpanego już w pierwszych minutach po wejściu na boisko; jeden tylko filmik z meczu z Wolverhampton, na którym w zasadzie truchta, zamiast usiłować dogonić atakującego bramkę Tottenhamu Neto, wystarczy do sformułowania aktu oskarżenia. Tylko czy jeśli jesteś trenerem, odpowiedzialnym za rozwój powierzonych ci graczy, tak ostra publiczna krytyka w twoim wykonaniu nie jest w gruncie rzeczy próbą zrzucenia z siebie odpowiedzialności, umycia rąk i znalezienia kozła ofiarnego? Mauricio Pochettino, owszem, stracił do kilku graczy zaufanie i pozbył się ich bez większych ceregieli, ale za pośrednictwem mediów ich nie krytykował; przeciwnie: jego anegdoty o takim Adebayorze były świadectwem oddzielania ocen zawodowych od osobistej sympatii. „Suszarki” należały wprawdzie do stylu sir Aleksa Fergusona, ale i one odbywały się z dala od mediów, no a poza tym działo się to w kompletnie innej epoce.

Jeśli patrzeć na drużynę piłkarską jako element branży rozrywkowej, Daniel Levy nie mógł wybrać lepszego trenera, a miniserial Amazonu o Tottenhamie w sezonie 2019/20 zapowiada się fenomenalnie: sama zmiana trenera, choć wystarczająco dramatyczna, nie będzie wcale punktem kulminacyjnym, a sprawie Ndombelego można w nim poświęcić kilka smakowitych minut. Mnie jednak nie o rozrywkę chodzi. „Kiedyś to był klub piłkarski”, miał powiedzieć opuszczając Tottenham Keith Burkinshaw – trener, który zdobył z tą drużyną Puchar UEFA – protestując przeciwko myśleniu o zespole wyłącznie w kategoriach maszynki do zarabiania pieniędzy. Kiedyś, pozwolę sobie dodać, piłkarzy się tutaj wychowywało, a nie traktowało jako alibi dla własnych niepowodzeń.

List do Pepa

4 komentarze

Życie jest gdzie indziej i piłka jest gdzie indziej, wielce szanowny Pepie Guardiolo. Patent, jaki na nią miałeś, przestał działać. Oczywiście nie jest tak, że Twój odwieczny rywal Jose Mourinho ma jakiś lepszy, jego dzisiejsze zwycięstwo jest raczej funkcją szczęśliwych zbiegów okoliczności, emocji spowodowanych sędziowskimi interwencjami w pierwszej połowie, nieskutecznością Twoich podopiecznych, czerwoną kartką dla Zinczenki i arcydzielnego uderzenia debiutującego w tym meczu Bergwijna (pierwszego w tym spotkaniu strzału na bramkę Edersona – po ponad godzinie gry…). Nie, w dziewięciu na dziesięć podobnych spotkań Tottenham schodziłby z boiska jako przegrany: Lloris nie obroniłby karnego, napastnik przeciwnika trafiłby z metra do bramki w doliczonym czasie gry pierwszej połowy albo jeszcze wcześniej, kiedy bramkarz jakimś cudem strącił piłkę na słupek, jego pomocnik zmieściłby piłkę pod poprzeczką na początku drugich czterdziestu pięciu minut, kiedy Llorisa po zderzeniu z Tangangą nie było jeszcze w bramce, a Alderweireld, rozpaczliwie wybijający futbolówkę z pustej bramki sprezentował ją znowu rywalom. Życie i piłka są w Liverpoolu, gdzie pressing jest dynamiczniejszy i bardziej agresywny niż w najlepszych czasach Barcelony, a tempo przechodzenia od obrony do ataku nieporównywalne z tym, co kiedykolwiek prezentowała którakolwiek z Twoich drużyn. 

Nie pomylę się chyba, jeśli powiem, że nade wszystko nienawidzisz chaosu i że boisko w Twojej głowie przypomina podzieloną na kilkadziesiąt pól szachownicę; że w każdej akcji szukasz ładu i że po wywalczeniu piłki wolisz zwykle „zresetować” grę, wymienić serię podań i dopiero potem poszukać kolejnej szansy dzięki inteligencji, technice, zdolności znalezienia sobie dogodnych pozycji Twoich piłkarzy, nawet za cenę tego, że rywal zdążył w tym czasie się ustawić. W tym meczu próbowałeś tej strategii po raz kolejny – i gdyby nie zmarnowane szanse Aguero czy Gundogana, musiałoby wyjść na Twoje. Wyższość kultury piłkarskiej Manchesteru City nad tym, co przez pierwszą godzinę meczu prezentował Tottenham, nie ulegała wątpliwości. Po jednej stronie szybkie wymiany podań, płynność ruchu, zmiany stron, wszystko podszyte spokojem, konsekwencją, cierpliwością i wyczekiwaniem na moment, gdy skoncentrowana defensywa gospodarzy w końcu się pogubi. Po drugiej stronie rezygnacja z walki o posiadanie piłki, cofnięcie na własną połowę, wyczekiwanie na okazję do kontry, ewentualnie długie piłki zagrywane od bramkarza – w gruncie rzeczy podobna strategia, co podczas niedawnego meczu z Liverpoolem, może tylko bez ostentacyjnego spowalniania gry. Jasne: wejście Sterlinga w kostkę Alliego mogło się łatwo zakończyć czerwoną kartką dla Twojego piłkarza, a wtedy musiałbyś grać w dziesiątkę nie przez pół godziny, ale prawie osiemdziesiąt minut. Z drugiej strony przez tę pierwszą godzinę, ba: przez cały mecz Twój zespół stworzył sobie wystarczająco wiele sytuacji, by wygrać – nawet w ostatnich sekundach po jednym z dośrodkowań Sanchez o mało nie wbił piłki do bramki Llorisa (w golach spodziewanych było 2,3 dla MC, plus karny, i 0.5 dla Tottenhamu).

Teoretycznie więc masz rację. Utopia, jaką napisałeś, jest naprawdę piękna. Jeśli jednak zaczynasz sugerować, że Twój pobyt w Manchesterze zaczyna dobiegać końca i mówisz, że bez wygranej Ligi Mistrzów trzeba go będzie uznać za nieudany, przyznam, że nie bardzo potrafię już wierzyć w tę wygraną. Jeśli Twoim podopiecznym zdarzają się takie wpadki w lidze, jeśli w trakcie dwóch pojedynków z Tottenhamem Twoi piłkarze strzelają 44 razy i trafiają tylko dwa, zaś piłkarze Pochettino i Mourinho strzelają 5 razy, z czego trafiają 4, to cóż dopiero myśleć o wydarzeniach w dwumeczu, po którym przegrywający musi odpaść?

Oczywiście, oczywiście: tematem numer jeden po takim spotkaniu kolejny raz musi być angielska wersja VAR. Czy faul Sterlinga na Allim nie mógł prowadzić do poważnej kontuzji? Dlaczego od faulu Auriera na Aguero do decyzji o karnym musiały minąć prawie dwie minuty bezcelowej bieganiny? Czy Lloris tuż po obronie strzału Gundogana z karnego nie zahaczył Sterlinga i nie spowodował kolejnego karnego, a jeśli nie, to czy Anglik za nurkowanie nie powinien obejrzeć drugiej żółtej kartki? Dlaczego do pierwszej połowy doliczono tylko cztery minuty, chociaż te dwie, jakie upłynęły między faulem Auriera a karnym powinny zostać anulowane, a przerw w grze było poza tym mnóstwo, np. po incydencie Sterling-Alli i szamotaninie w polu karnym po zwarciu Llorisa ze Sterlingiem?

Twojego odwiecznego rywala Jose Mourinho (na szczęście intensywność tego konfliktu osłabła, ale to także argument za tym, że życie jest gdzie indziej) krytykowano za taktykę obraną podczas meczu z Liverpoolem – choć wówczas jego piłkarze byli o włos od wyrównania; dziś pewnie, choć Tottenham nie grał wiele lepiej niż wtedy, wychwalać się go będzie wniebogłosy. Owszem, zdołał poukładać drużynę, kolejny raz stosując prawo słabszego. Owszem, może być dumny z postawy swojego kapitana. Owszem, kolejny raz nie zawiódł go młody Tanganga, w porównaniu z kilkoma słabszymi ostatnio meczami dobrze zagrał Sanchez, a znakomicie – Alderweireld. Owszem, ciężko pracujący Winks na długie tygodnie zapewnił sobie miejsce w pierwszym składzie obok z tygodnia na tydzień lepiej czującego się w Premier League Lo Celso. Owszem, debiutujący Bergwijn w kluczowym momencie spotkania przyjął i strzelił idealnie, podobnie jak kilka minut później Son, którego wcześniej chyba wszyscy oglądający ten mecz musieli uznawać za najsłabszego na boisku (Alliego usprawiedliwiał chyba szok po faulu Sterlinga). Owszem, drużyna walczyła, wierzyła i konsekwentnie robiła swoje. Tak, w sumie jestem cholernie zadowolony. Powiesz może, że zagrywanie do Lucasa długich piłek zupełnie jakby był Harrym Kane’em mija się z celem i że mając tak szybki tercet jak Son, Bergwijn i Lucas właśnie Jurgen Klopp potrafiłby stworzyć przerażająco skuteczną maszynkę do wygrywania? I tym razem będziesz miał rację. Życie jest gdzie indziej. Jurgen wie.

Tren dla Eriksena

3 komentarze

Gdybyśmy zostaliśmy sami, książę, moglibyśmy porozmawiać jak mężczyzna z mężczyzną, ale  wysiadasz właśnie z samolotu na mediolańskim lotnisku i wiem, że widzisz tyle co martwa mrówka. Gdybyśmy zostali sami, powiedziałbym ci z pewnością, że nigdy nie mogłem myśleć o twoich asystach bez uśmiechu, i że teraz, kiedy zapisują ci w kontrakcie z Interem premię za każdą z nich, czuję się tak samo bezbronny jak wtedy, kiedy przychodziłeś, a nadzieje na sukcesy mojego klubu były równie mikre. To jest właśnie koniec, Christianie, nie będzie gromnic i śpiewu, wybierzemy sobie innego do uwielbiania, tyle że nie będzie on już dyrygentem, reżyserem czy artystą, skoro nowy trener próbuje wziąć klub za gardło i wstrząsnąć nim trochę. Wiem, że tak czy owak musiałeś odejść – zapowiadałeś to jeszcze za czasów trenera poprzednika. Widzę też, że ten nowy pracuje już nad projektem murowania bramki i zamierza obmyśleć lepszy system fauli taktycznych, a to, co po nim zostanie – po pierwszych dwóch miesiącach trudno mieć złudzenia – będzie spaloną ziemią. Nigdy się nie spotkamy, Christianie, no chyba że za piętnaście lat, kiedy zakończysz karierę i z poczuciem, że nigdzie nie było ci tak dobrze jak w Tottenhamie, wrócisz na mecz legend, a ja będę cię oklaskiwać jak rok temu Berbatowa.

W gruncie rzeczy nie mam do ciebie pretensji. Z mojego klubu odeszło przed tobą tylu świetnych piłkarzy – Bale, Modrić, Klinsmann, Gascoigne, Lineker – że naprawdę zdążyłem się przyzwyczaić. I Jose Mourinho, i Mauricio Pochettino zresztą, po tym, jak powiedziałeś im, że stęskniłeś się za nowymi wyzwaniami i nie chcesz przedłużyć umowy z Tottenhamem, nie mieli nigdy poczucia, że nie przykładasz się do treningów albo że psujesz atmosferę w drużynie: przeciwnie, stawiali cię za wzór profesjonalizmu i dystansowali się od kibiców, którzy w końcu zaczęli buczeć, gdy spiker odczytywał twoje nazwisko. Jasne: wiele razy w ciągu tych ostatnich miesięcy byłem rozczarowany nie tylko twoją decyzją – kibic zawsze będzie uważał, że jego klub jest tym najważniejszym, z niechęcią traktując zawodników, którzy kierując się żelazną logiką dochodzą do odmiennego zdania – ale także twoimi występami. Latem pudłowałeś karne w sparringach z Bayernem i Interem, a potem również w meczu Pucharu Ligi z Colchester – i choć np. na inaugurację sezonu z Aston Villą twoje wejście z ławki pozwoliło odwrócić losy spotkania i wygrać, to przecież sam wiesz najlepiej, jak bardzo nierówna była twoja forma jesienią. Dośrodkowania z rzutów rożnych kończące się zazwyczaj na pierwszym piłkarzu obrony, niecelne podania, strzały lądujące gdzieś w trybunach albo na tyle anemiczne, że z łatwością łapane przez bramkarza – tak, gdybyśmy zostali sami i wspólnie obejrzeli kilka powtórek, z pewnością przyznałbyś, że Pochettino i Mourinho wiele razy trzymali cię na ławce nie tylko dlatego, że szukali już sposobu na ułożenie sobie życia bez ciebie. Wszyscy wiemy, na ile stać Christiana Eriksena, kiedy jest w pełni skupiony.

Może tak zresztą należałoby tłumaczyć to buczenie. Książęta duńscy dobrzy są w paradoksach, więc z pewnością ten zrozumiesz: silne emocje fanów, związane z twoim odejściem, wynikają z tego, jak byłeś dla nich ważny. A byłeś ważny, bo byłeś bardzo dobry, po prostu, i to przez bardzo długi czas. Dwieście dwadzieścia sześć meczów, pięćset siedemdziesiąt jeden sytuacji wypracowanych kolegom, sześćdziesiąt dwie asysty (cztery sezony z rzędu z ponad dziesięcioma na koncie, co przed tobą udało się tylko Beckhamowi…), a do tego pięćdziesiąt jeden goli, z czego dwadzieścia trzy z dystansu… Do twojej regularności można się było przyzwyczaić i, na Boga, naprawdę się przyzwyczailiśmy.

Kiedy przychodziłeś do Tottenhamu, w sierpniu 2013 roku, prezydentem Stanów Zjednoczonych był jeszcze Barack Obama, rządy w moim kraju sprawował Donald Tusk, a na czele miejscowej listy przebojów przewodził utwór „God is Dead?” zespołu Black Sabbath. Pamiętasz taki kawałek? Oby nie. Arystokraci futbolu powinni obcować z muzyką bardziej wyrafinowaną i dlatego zawsze, gdy przyglądałem się, jak ze słuchawkami na uszach i nieobecną miną wchodzisz na stadion, fantazjowałem, że kontemplujesz, jak któryś z wielkich dyrygentów – Herreweghe? Gardiner? sam Nikolaus Harnoncourt może? – prowadzi wykonanie bachowskiej kantaty. 

O gustach nie będziemy już jednak dyskutować. Ani o słuszności dokonywanych przez ciebie wyborów. Może i masz prawo myśleć, że straciłeś tu najlepsze lata. Że gdybyś odszedł rok czy dwa wcześniej, osiągnąłbyś więcej. Zapewne gdybyś odszedł rok czy dwa wcześniej, trafiłbyś do lepszego klubu i byłbyś w lepszej formie. Myśmy na tę formę wtedy jeszcze nie mogli narzekać. Już w chwili, kiedy przychodziłeś, po tym, jak północny Londyn opuścił właśnie Gareth Bale, a za oszałamiającą kasę z jego transferu prezes Daniel Levy do spółki z dyrektorem sportowym Franco Baldinim i trenerem Andre Villas-Boasem sprowadzili aż siedmiu piłkarzy (Roberto Soldado, Erika Lamelę, Etienne’a Capoue, Vlada Chirichesa, Nacera Chadli, Paulinho i właśnie ciebie), wydawałeś się jedyną tak naprawdę udaną inwestycją tamtego lata.

Pierwsze lata straciłeś oczywiście, jak my wszyscy i jak cały Tottenham, chociaż i za czasów schyłkowego AVB, i za kadencji Tima Sherwooda, byłeś jednym z nielicznych jasnych punktów drużyny i tak zwana adaptacja do wymagań Premier League nie sprawiła ci najmniejszych problemów. Później, kiedy za oblicze Tottenhamu zaczął odpowiadać Mauricio Pochettino, stałeś się jednym z najświetniejszych piłkarzy angielskiej ekstraklasy. Jasne: tutejsze media zachwycały się głównie skutecznością Kane’a czy zuchwałością Alliego, ale wiesz, jacy są dziennikarze – zawsze będą chwalić przede wszystkim swoich. Prawdziwi eksperci nie mieli wątpliwości: najlepszego Eriksena można było zestawiać z najlepszym Özilem, najlepszym Silvą czy de Bruyne, i wcale nie było powiedziane, który z nich więcej widzi i lepiej dyryguje. Strzelałeś ważne bramki w Premier League. Zachowywałeś zimną krew w Lidze Mistrzów, kiedy w końcu Tottenham zaczął w niej grać. Trafiałeś z rzutów wolnych, o czym niejedno mógłby powiedzieć Łukasz Fabiański, ale też bramkarz Sheffield United, którego w styczniu 2015 pokonywałeś w półfinale Pucharu Ligi. Niezliczoną ilość razy odbierałeś piłkę na połowie rywali i w ogóle w pressingu byłeś niestrudzony, o czym świadczyły także statystyki przebiegniętych kilometrów – w Tottenhamie zwykle miewałeś ich najwięcej – i fakt, że tak wiele bramek zdobywałeś w ostatnich sekundach meczów. Nie byłeś nigdy wybitnym dryblerem, ale tej akurat sztuki nie potrzebowałeś: czy ustawiano cię jako jednego ze skrajnych atakujących, czy za plecami napastnika, czy może w środku pola, zawsze wiedziałeś, gdzie pobiec, by zgubić krycie, dać kolegom możliwość podania, a potem samemu przekazać piłkę dalej. Krótko mówiąc: byłeś arcymistrzem wynajdywania sobie wolnej przestrzeni i to nawet w meczach, podczas których rywale robili wszystko, by cię jej pozbawić.

Tak, mam wciąż na ścianie oprawioną okładkę „Przeglądu Sportowego” ze zdjęciem, na którym jesteś obok Sona – z meczu, po którym Tottenham awansował do półfinału Ligi Mistrzów (mniejsza z tym, że w jego ostatnich sekundach to ty straciłeś piłkę i po trafieniu Sterlinga miłościwie ratował nas VAR). Tak, pamiętam dwie twoje asysty przy bramkach wchodzącego na drugi słupek Alliego w wygranym 2:0 spotkaniu z Chelsea, może twoim najlepszym w koszulce z kogutem na piersi. Tak, krzyczałem, gdy twoje kolejne trafienie z dystansu pozwoliło wygrać pierwsze od 28 lat ligowe derby na Stamford Bridge. Tak, głosowałem na ciebie, gdy po zakończeniu najlepszego sezonu Mauricio Pochettino w Tottenhamie (2016/17; zdobyłeś wtedy 8 bramek i miałeś piętnaście asyst) kibice z północnego Londynu uznawali się za piłkarza roku. Tak, wciąż się zastanawiam, co by było, gdyby po tamtym sezonie oprócz środków na budowę stadionu prezes Levy znalazł też środki na budowę drużyny – wokół ciebie i Harry’ego, rzecz jasna. Co by było, gdyby zabrał się za to jeszcze rok później, kiedy wybierano cię do najlepszej jedenastki sezonu Premier League?

Cóż mogę powiedzieć jeszcze, książę? Zrobiłeś to, co do ciebie należało i masz spokój? Wybrałeś część łatwiejszą? Może po prostu: żegnaj, książę. Tottenham nie był więzieniem.

Tottenham z Liverpoolem: prawo słabszego

Dodaj komentarz

Wreszcie to zobaczyliśmy. Gdyby nie twarze aż za dobrze nam znane, kojarzone z koszulkami Tottenhamu stanowczo zbyt długo (na tyle długo, by cykl sukcesów tej drużyny dobiegł końca, a ponieważ nie przebudowano jej i nie wzmocniono na czas, to na rozpoczęcie następnego trzeba będzie zaczekać Bóg wie, ile), to można by pomyśleć, że Jose Mourinho prowadzi Inter, Chelsea, Porto albo nawet Leirię, bo przecież tam po raz pierwszy stosował niski blok i przekonywał drużynę do cofnięcia się, wytrzymania naporu rywali, a następnie ukąszenia go z kontry. Z siedmiopunktowego planu wygrywania wielkich meczów, który – zdaniem jednego z jego biografów, Diego Torresa – Portugalczyk opracował na wczesnym etapie kariery, do wczorajszego pojedynku z Liverpoolem stosowało się bardzo wiele. Weźmy już pierwszy punkt,  „Mecz wygrywa drużyna, która popełni mniej błędów”: gdyby Tottenham nie popełnił błędu przy ćwiczonej skądinąd, o czym mówił Mourinho na pomeczowej konferencji, obronie przed rozegraniem przez rywala piłki z autu, nie straciłby gola (pal licho, że w tej akcji błąd popełnili też sędziowie i aut powinni przyznać gospodarzom). Weźmy punkt drugi: „W piłce nożnej opłaca się prowokować rywali do ich popełniania”; pomyłek Liverpoolu było w tym meczu naprawdę sporo, co wprost wynikało z punktu czwartego: „Kto jest częściej przy piłce, ten bardziej naraża się na ryzyko popełnienia błędu” i piątego: „Im mniej ktoś jest przy piłce, tym mniejsza szansa, że zrobi błąd”. Tak, to był klasyczny Mourinho, niedbający o posiadanie piłki (po pierwszym kwadransie Liverpool miał osiemdziesiąt procent), niedbający o próby jej rozgrywania (statystyki celnych podań w pierwszej połowie ledwo przekroczyły siedemdziesiąt procent), o atakowanie rywala już na jego połowie, o próbę narzucenia mu swoich warunków; Mourinho przekonany (punkt szósty), że „kto jest przy piłce, ten się boi” i wpajający swoim piłkarzom (punkt siódmy), że „kto nie jest przy piłce, jest tak naprawdę silniejszy”.

Na tym etapie rozwoju obu drużyn trudno mu się nawet dziwić. Liverpool jest wszak u szczytu potęgi, niepokonany od początku sezonu, a jeśli tę statystykę pociągnąć dłużej, to od trzydziestu ośmiu kolejek, w tabeli ma sześćdziesiąt jeden punktów na sześćdziesiąt trzy możliwe, co jest rekordem we wszystkich pięciu największych ligach Europy; Liverpool to triumfator ubiegłorocznej Ligi Mistrzów, Liverpool imponuje przygotowaniem fizycznym, Liverpool ma najlepszą parę bocznych obrońców świata, najlepszego środkowego obrońcę i jednego z najlepszych bramkarzy, o fenomenalnym tercecie ofensywnym nie wspominam, podobnie jak o niezbyt w kontekście wszystkich tych gwiazd docenianych, a w pressingu, rozbijaniu akcji rywali i przyspieszaniu akcji własnej drużyny bezcennych środkowych pomocnikach. Co jego szybkości i zdecydowaniu, co jego poczuciu bycia na fali, co jego aury niezwyciężonego może przeciwstawić Tottenham, rozbity psychicznie po fatalnym początku sezonu i nie do końca podniesiony dzięki zmianie trenera, Tottenham wypalony (także po finałowej klęsce z tymże Liverpoolem w Champions League, ale przede wszystkim zbyt długim czasem wspólnej pracy z Mauricio Pochettino, bez koniecznego już półtora roku temu przewietrzenia szatni), a w dodatku jeszcze osłabiony brakiem Kane’a, Ndombelego, Sissoko i Llorisa, z grającym/niegrającym, będącym od dawna jedną nogą poza klubem Eriksenem?

Tak: tutaj trzeba było zastosować „prawo słabszego”, jak niegdyś robiła to Krylia Sowietow. Nawet kibice Tottenhamu zdawali sobie sprawę, że próba wejścia z Liverpoolem w zwarcie – za czasów Pochettino będąca oczywistością – dziś oznaczałaby samobójstwo z gatunku tych, jakie stawały się udziałem zespołu z White Hart Lane w czasach Andre Villas-Boasa czy Tima Sherwooda. Tak, to dojmująca konkluzja, ale trudno się z nią nie zgodzić: kto stoi w miejscu, ten się cofa. Jak mówił w pomeczowej analizie Jamie Carragher, kiedy prowadził go Pochettino Tottenham był jeden czy dwa transfery od mistrzostwa kraju, a dziś jest cztery czy pięć transferów od odzyskania poziomu, na jakim grał za czasów Pochettino. Szybko to poszło.

Czy Jose Mourinho kiedykolwiek zdoła z tym klubem wspiąć się na ów poziom, to oczywiście inna kwestia. Wczoraj jednakowoż zrobił wszystko, co mógł, by nie tylko zminimalizować ryzyko klęski, ale i spróbować – w odpowiedniej chwili i po swojemu – powalczyć o sukces. Mieli swoje szanse Lucas, Son i Alli w pierwszej połowie, by gospodarze objęli prowadzenie – po szybkim, dalekim wykopie od Gazzanigi czy Alderweirelda, po dalekim wyrzucie z autu Rose’a, po chwili gapiostwa, zawahania czy właśnie: po błędzie zbyt długo utrzymujących się przy piłce rywali. Mieli swoje, dużo lepsze okazje Son i Lo Celso w drugiej połowie, kiedy drużyna goniła wynik, a w ostatnich dwudziestu minutach kolejny raz trafiający ze zmianami Mourinho postanowił grać już na większym ryzyku. Zważywszy na wszystkie okoliczności, z których nieobecność Kane’a wypadałoby jednak wymienić na pierwszym miejscu (o tym, co potrafi zrobić z piłką w polu karnym rasowy snajper przekonał najlepiej Firmino), był to mecz dla Tottenhamu zaskakująco udany. Nie dość, że zadebiutował kolejny wychowanek, Japhet Tanganga, nie dość, że przez niemal całe spotkanie ów młody chłopak świetnie radził sobie z Salahe i Mane, a po faulu na nim Robertson mógł nawet zobaczyć czerwoną kartkę – to cała drużyna znów sprawiała wrażenie poukładanej, mającej jakiś plan i potrafiącej go realizować. A że był to plan ułożony w oparciu o prawo słabszego? Lepiej zacznijcie się przyzwyczajać.

Daleki strzał Krzysztofa Piątka

Dodaj komentarz

Nigdy wcześniej nie widziała na mojej twarzy takiego grymasu (nigdy później, dodajmy, również). Był czwartkowy poranek 1 września 2005 roku, nie mieliśmy jeszcze dzieci, a w redakcji miałem jakieś spotkanie dopiero koło jedenastej, więc żadne z nas nie spieszyło się ze wstawaniem, zwłaszcza że poprzedniego dnia wieczorem zamykało się okienko transferowe i do samego końca (za chwilę się okaże, czy faktycznie do końca) sprawdzałem najświeższe wieści z Londynu. Pamiętam, że położyłem się spać zadowolony: to było okienko, w którym do Tottenhamu przyszedł Edgar Davids, a wcześniej między innymi młodziutki Aaron Lennon, ostatniego dnia zaś prezes postanowił dorzucić Martinowi Jolowi jeszcze Jermaine’a Jenasa i koreańskiego lewego obrońcę Lee Young-Pyo. Mieszkaliśmy wtedy na Emaus, blisko Rudawy, przez okna wpadało słońce, dzień zapowiadał się naprawdę przyjemnie, coś mnie jednak podkusiło, by w drodze pod prysznic włączyć komputer i sprawdzić, jak na kibicowskich forach komentuje się transfer Jenasa: czy ów złoty niegdyś młodzieniec i ulubieniec sir Bobby’ego Robsona może odzyskać na White Hart Lane pełnię formy? Twittera jeszcze nie było, wieści nie roznosiły się aż tak błyskawicznie, więc chwilę mi zajęło, zanim przeczytałem, że późną nocą Tottenham sfinalizował jeszcze jeden zakup.

Jaki to był grymas? Podobno miałem twarz zupełnie stężałą, jakby dotknął mnie stupor. Nie poruszałem się i nie mówiłem, nie reagowałem na wypowiadane do mnie słowa, miałem wzrok utkwiony w jednym punkcie: w ekranie komputera, na którym czytałem opinię Martina Jola, że Grzegorz Rasiak to wysoki i ciężko pracujący snajper z dobrymi statystykami strzeleckimi, regularnie występujący w reprezentacji Polski, który ma szansę sprawdzić się także w północnym Londynie.

Byłem naprawdę przerażony. Nie chodziło o stosunek do samego piłkarza, który w Championship faktycznie radził sobie całkiem nieźle i z którego żarty części polskiej publiki przyjmowałem bez cienia sympatii. Chodziło o obawę, że moje intymne hobby zacznie nagle podzielać cały naród, że mój blisko dwudziestoletni już związek z Tottenhamem zacznie być traktowany jako rodzaj sezonowej mody, no i że koledzy z redakcji będą się teraz ze mnie nabijać po każdym przegranym meczu.

Piszę o tym dzisiaj i sam widzę, ile się zmieniło: ów dobijający się wówczas do europejskich pucharów angielski średniak o świetnej przeszłości, któremu zacząłem kibicować w drugiej połowie lat osiemdziesiątych minionego stulecia, zdołał przebić niejeden rozpościerający się nad nim sufit. Zaczął regularnie grać w Lidze Mistrzów (wtedy rzecz niemal nie do wyobrażenia; Martin Jol był pierwszy, który otarł się o awans, ale zatruta lazanią drużyna straciła szansę w ostatniej kolejce), ba: przed rokiem wystąpił nawet w finale, raz czy drugi próbował walczyć o mistrzostwo Anglii, wybudował nowy stadion i finansowo zaczął gonić najbogatsze kluby kontynentu, zatrudnił podupadłego nieco, ale wciąż jednego z najgłośniejszych trenerów świata, w dodatku na miejsce szkoleniowca, którego autobiografia ukazała się także nad Wisłą. Nie, to już od dawna nie jest intymne hobby i także dlatego ewentualne pojawienie się Krzysztofa Piątka w północnym Londynie nie będzie dla mnie żadną traumą.

Oczywiście, oczywiście: w pierwszym rzędzie nie będzie ono traumą dlatego, że w moim kibicowaniu osiągnąłem już chyba stan niejakiej dojrzałości i nawet bezpośredni powód tego transferu, czyli kontuzję i operację Harry’ego Kane’a, przyjąłem jak ktoś, kto z niejednym takim ciosem musiał się pogodzić (nawiasem mówiąc: znacie chyba to nieco dwuznaczne uczucie, w którym smutek na wieść o czyimś urazie wiąże się z ekscytacją związaną ze zwiększeniem szans na granie jakichś młodych zdolnych zawodników z zaplecza). W drugim rzędzie zaś, samo sprowadzenie Piątka do Tottenhamu prowadzonego przez Jose Mourinho wydaje się zwyczajnie sensowne. Jakkolwiek głośno Portugalczyk deklarowałby, że się zmienił i że w nowym klubie szuka formuły odpowiadającej nowym podopiecznym, nie wydaje się przecież, że nagle porzuci wszystkie swoje trenerskie pryncypia i zacznie na przykład układać skład pełen „fałszywych dziewiątek”. Nawet w pierwszym meczu pod nieobecność Kane’a jego obrońcy wciąż grali długie piłki do Sona czy Moury i nawet w jego trakcie Brazylijczyk zdobył bramkę głową po dośrodkowaniu Auriera. Najprościej mówiąc: drużyny Mourinho zawsze potrzebowały klasycznej „dziewiątki”.

Dalej: ze zdrowiem Kane’a z sezonu na sezon jest gorzej. Przerwy Anglika w grze są coraz dłuższe, a stan jego ścięgien i kostek – coraz bardziej niepokojący. Niewykluczone, że będzie tak również w przyszłości: że sprowadzony do klubu Piątek nie musi zakładać, że będzie dostawał szansę tylko w końcówkach i mniej ważnych meczach pucharowych. Niewykluczone także, że rola samego Kane’a będzie ewoluowała: że Anglik chętniej będzie grał nieco dalej od bramki, wykorzystując swój talent do gry kombinacyjnej i pracując na bramki kolegów. Już nie mówię o tym – to najdalszy strzał – że po tylu kryzysach i przesileniach w klubie on także może zacząć myśleć o przeprowadzce do innej drużyny, może w lidze mniej dla jego zdrowia wymagającej.

To naprawdę najdalszy strzał. Najpierw Krzysztof Piątek musi w ogóle przyjść do Tottenhamu. Potem: przypomnieć sobie szalony czas ubiegłego sezonu, w którym wychodziło mu wszystko – bo w tym rozczarowuje, jak zresztą cały Milan. Tyle że to samo można, niestety, powiedzieć o Tottenhamie. Czy z dwóch minusów można zrobić plus w piłce nożnej? Czy nowy początek, nowi koledzy, nowy – sensowniejszy niewątpliwie – trener pozwoli Polakowi odzyskać radość strzelania bramek? O tym, jak bezlitosną ligą jest Premier League przekonywało się już wielu zawodników sprowadzanych do Tottenhamu, z napastników można by wymienić nie tylko Grzegorza Rasiaka, ale także np. Serhija Rebrowa. Od początku sezonu wielkie kłopoty z aklimatyzacją ma najdroższy zawodnik w historii klubu, Tanguy Ndombele. Generalnie: proces przebudowy tej drużyny powinien był się zacząć jakieś półtora roku temu, jej najlepszy czas minął i wszystko wskazuje na to, że samo zatrudnienie Mourinho nie rozwiązało żadnego z klubowych problemów. Te najważniejsze wiążą się zresztą nie z kontuzją środkowego napastnika, ale z dezorganizacją gry defensywnej i brakiem kreatywności w środku pola oraz idącą w ślad za tym utratą tożsamości, która za najlepszych czasów Mauricio Pochettino opierała się na szybkości, wytrzymałości i pressingu (nie mówię już o tym, że z co najmniej kilkoma ważnymi piłkarzami klub chciałby się pożegnać, a kilku chciałoby odejść samemu – to zresztą powód, dla którego osobiście spodziewałbym się, że negocjacje z Milanem mogą trochę potrwać i prezes Levy spróbuje w ramach umowy opchnąć Włochom np. Victora Wanyamę).

Jeżeli Krzysztof Piątek przyjdzie do Tottenhamu, trafi na plac budowy. Wygląd fasady remontowanego obiektu niewątpliwie się poprawi (niewątpliwie też lepiej będzie wyglądał w serialu Amazonu), problem w tym, że fundamenty, elektryczność i kanalizacja też są do remontu.

Gustavus obiit – natus est Conradus

21 komentarzy

A może Mourinho w Tottenhamie jest po to, żeby kibice i piłkarze tego klubu poczuli smak wygrywania. Nawet jeśli to nie potrwa długo i będzie miało swoją cenę.

Com napisał, napisałem. „Że każdemu nowemu menedżerowi Tottenhamu daję potężny kredyt zaufania, jest rzeczą oczywistą. Podobnie jak to, że jak każdy prawdziwy kibic natychmiast robię się jednooki i zauważam wyłącznie to, co pozwala mi wierzyć w nadejście nowej wspaniałej ery” – to słowa z lipca 2012, kiedy Tottenham zatrudniał Andre Villas-Boasa, powtórzone w maju 2014, kiedy na White Hart Lane pojawił się Mauricio Pochettino. Pojawił się i w pierwszym wywiadzie dla klubowej telewizji obiecał, że zrobi wszystko, żebyśmy mogli być znowu dumni z tego klubu. Obiecał i dotrzymał słowa. Jeszcze jak dotrzymał.

Nie. Dość. Koniec. Pora otrzeć łzy. Wykasować z pamięci tweety z podziękowaniami od piłkarzy, w których każdy podkreślał nie tylko to, że Pochettino był dla nich szefem, ale też przyjacielem i wzorem. Przestać się wkurzać na to, że kłopoty, jakie przeżywał w ostatnich miesiącach Tottenham, w znikomym stopniu były winą trenera: że kłopoty te przewidywał i zapowiadał od dawna, ba – sugerował rozwiązania. Nie wrzucać już więcej na Facebooka czy Twittera zdjęć i filmów z najpiękniejszymi momentami jego pięciolatki. Z góry pogodzić się z tym, że za niedługi czas przyjdzie go oglądać na ławce któregoś z najlepszych klubów Europy. Chować w sercu wdzięczność, ale uznać, że naprawdę zaczął się nowy etap. Trzeba z żywymi naprzód iść, Michale. Umarł Maurycy, już go zresztą pożegnałeś, narodził się Józef.

Józef, ze wszystkich trenerów świata akurat ten, z którego obecnością na ławce Tottenhamu pogodzić ci się najtrudniej. Jak masz się zrobić jednookim, myśląc o człowieku, który o mały włos sam nie wybił oka jednemu z rywali? Którego pycha i egotyzm stały się w świecie futbolu do tego stopnia przysłowiowe, że felietonista „Guardiana” po jego pierwszej konferencji prasowej napisał, że oto na stadionie Tottenhamu pojawia się drugi gigantyczny kogut, czyniąc aluzję chyba nie tylko do statui wznoszącej się nad trybuną centralną, bo używając przy tym dość wieloznacznego słowa „cock”? Który – jak powiedział kiedyś jednemu z jego biografów dyrektor zarządzanej przez Jorge Mendesa agencji Gestifute – jak tylko sprawy przestają iść w dobrym kierunku, nie trzyma się linii klubu, tylko zaczyna grać na siebie? Co może jeszcze ważniejsze: którego spojrzenie na futbol, gwarantujące tyle sukcesów w pierwszej dekadzie XXI wieku, w ostatnich latach stało się boleśnie nieaktualne, o czym w trakcie jego pracy w Madrycie, Londynie i Manchesterze przekonywali tak dobitnie Pep Guardiola, Jurgen Klopp, a nawet Mauricio Pochettino, którego Tottenham rozgromił przecież jego piłkarzy na Old Trafford?

Nie. Dość. Koniec. Józef Mourinho to przecież nie tylko jedno z kilku najgorętszych wciąż nazwisk na futbolowym firmamencie (nazwisk, dodajmy, będących jeszcze kilka lat temu poza zasięgiem Tottenhamu, nie tylko z powodu tego, że jemu wiodło się wówczas lepiej – jego nowemu klubowi wiodło się wówczas zdecydowanie gorzej…), kojarzonych nie tylko przez kibiców piłki nożnej. To, że mamy do czynienia z marką, która w oczach prezesa Levy’ego powiększa rynkową pozycję zarządzanego przezeń klubu, jest rzeczą oczywistą. Jasne jest, że z Mourinho na pokładzie wciąż można liczyć na sprzedanie praw do nazwy stadionu za wyższą cenę i na większą widownię kręconego przez cały czas serialu Amazonu – spekulacja porównywalna z tymi, dzięki którym sprowadzanie do Tottenhamu Japończyka Tody, Amerykanów Dempseya czy Yedlina albo Koreańczyka Sona, miało zwiększyć zainteresowanie klubem na tamtejszych rynkach, tyle że na nieporównanie większą skalę. Zamiarem prezesa zawsze było zbudowanie globalnej marki, i w tym sensie jest bliżej celu nawet niż parę miesięcy temu, kiedy Tottenham grał w finale Ligi Mistrzów.

Na pierwszej konferencji prasowej nowego szkoleniowca stawiło się dziewięćdziesięciu czterech dziennikarzy. Relacjonowały ją media całego świata, nie tylko na stronach sportowych. Tu wszystko jest logiczne: piłka nożna w oczach prezesa Levy’ego i jemu podobnych jest dziedziną tyleż sportu, co ekonomii, a klub jest po prostu „dostarczycielem kontentu” w branży rozrywkowej. Najwspanialszy stadion świata? Kibice mają w nim spędzić cały dzień, nie tylko oglądając jakiś tam mecz, ale także pijąc piwo, jedząc i robiąc zakupy, jak w galerii handlowej. Tak po prostu jest. Nie ma się co obrażać.

Józef nie zdobędzie więc Tottenhamowi mistrzostwa kraju, choć mówi, że w przyszłym roku spróbuje. Nie do tego został wynajęty. Realistyczny plan na polu sportowym to obronienie miejsca w pierwszej czwórce (będzie to cholernie trudne, ale na tym etapie sezonu nie jest jeszcze niemożliwe), występy w Lidze Mistrzów na wiosnę (wysoce prawdopodobne) i powalczenie o Puchar Anglii (przy szczęśliwych losowaniach i znając sposoby, jakimi Mourinho rozgrywał boje pucharowe – również niewykluczone), nade wszystko jednak: spowodowanie, że biznes będzie kręcił się nadal. Że liczba transmisji telewizyjnych dołującej drużyny nie spadnie, podobnie jak nie zmniejszy się frekwencja na stadionie. Z Mourinho jest przecież tak, jak z podstarzałą gwiazdą rocka, taką po licznych botoksach i farbach, co to od lat nie nagrała niczego naprawdę ciekawego, ale i tak zapełnia stadiony grając te same kawałki, co dwadzieścia czy pięćdziesiąt lat temu, bo ludzie wciąż chcą ich słuchać. Jesteśmy w końcu w branży rozrywkowej.

Nie. Dość. Koniec. Jest przecież w Józefie coś jeszcze niż zdolność przyciągnięcia uwagi mediów zgrabną ripostą.

Te na pierwszej konferencji w Tottenhamie nie były zresztą (sceptyk powiedziałby: jeszcze nie musiały być…) złośliwe czy agresywne. Jak na obu inauguracjach w Chelsea, jak podczas premiery w Manchesterze, obejrzeliśmy człowieka asertywnego, ale spokojnego, zadowolonego z siebie i z miejsca, w którym się znalazł na tym etapie życia, z łatwością radzącego sobie z każdą zastawioną przez dziennikarzy pułapką (Powiedział kiedyś, że jest zbyt mocno związany z Chelsea, żeby pracować w Tottenhamie? Ale to było przed tym, jak Chelsea go zwolniła…). Jeśli ocierającego się o bufonadę, to przecież dlatego, że ma podstawy, by dobrze o sobie myśleć (Czy to porażka w finale Ligi Mistrzów tak źle wpłynęła na piłkarzy Tottenhamu? Nie wie, bo nigdy nie przegrał w finale Ligi Mistrzów). Człowieka, który wie, co powiedzieć w tym właśnie miejscu i momencie, począwszy od podziękowań i ciepłych słów pod adresem poprzednika, dla którego ten klub będzie miał zawsze otwarte drzwi i który błyskawicznie znajdzie nową, świetną pracę, przez komplementy pod adresem nowych podopiecznych (jestem tu ze względu na nich, wielu z nich próbowałem kiedyś kupić, a niektórych nie próbowałem tylko dlatego, że wiedziałem, że są nie do wyjęcia), po słowa, które z pewnością chciał usłyszeć pracodawca (o chęci stawiania na młodych) i które pragnęli usłyszeć kibice (że nie zamierza radykalnie zmieniać stylu gry, że styl gry zawsze zależy od profilu drużyny i oczekiwań klubu, że najważniejszy jest zespół, a piłkarzy można uważać za „wielkich” tylko wtedy, kiedy sprawiają, że grający z nimi koledzy stają się jeszcze lepsi). „Jestem tu, żeby kontynuować proces i ewentualnie dopełnić go własnymi pomysłami, ale stawiając na rozwój: nie chcę burzyć stabilności ani mieszać piłkarzom w głowach” – mówił. „W piłce nożnej musisz przede wszystkim chcieć siebie wyrazić” – dodawał, co brzmiało jak cytat z nieodżałowanego poprzednika.

Nie. Dość. Koniec. Nie musisz wierzyć, że Józef stanie się apostołem futbolu proaktywnego, takiego, który lubisz, odważnego i pięknego dla oka. Sedno problemu, z którym wiąże się dla ciebie pojawienie się Mourinho w twoim klubie, polega przecież na tym, że jemu chodzi o coś, o co tobie tak naprawdę nigdy w kibicowaniu nie chodziło. O wygrywanie. O smak bycia pierwszym. O sukces. To z niezłomną wolą zwyciężania będziesz się musiał w najbliższych miesiącach mierzyć. Z wolą zwyciężania, które, tak jest: ma swoją cenę. Cenę konfliktów z całym światem i manipulacji. Cenę biernej, a czasami może nawet i czynnej agresji. 

Wiesz dobrze, że Józef będzie błyskotliwy i czarujący tak długo, jak długo będzie wygrywał. Kiedy zacznie przegrywać, zamieni twoje życie w koszmar. A potem zostawi spaloną ziemię, jak w Madrycie, zachodnim Londynie czy w Manchesterze. O spalonej ziemi jednak – i o kolejnym siewcy, który zasieje w niej ziarno kolejnej odnowy – będziesz miał jeszcze czas pomyśleć. Teraz pomyśl o tym, co Mourinho osiągał ze swoimi dotychczasowymi drużynami zanim nastąpił feralny trzeci sezon. I zastanów się, czy tej właśnie lekcji nie potrzebujesz, czy nie na tym polega ów ostatni krok oddzielający twoją drużynę od znalezienia się na topie? Czy nie nazbyt długo zasłaniałaś się kwestiami stylu i sposobu gry, filozofii zrównoważonego rozwoju, cierpliwego budowania itd., żeby pokryć tym wszystkim własne pogodzenie z faktem, że tak naprawdę to ty nie jesteś gotowy na poczucie się zwycięzcą? Że skoro sam nie chciałeś wyjść spod szafy, musiałeś dostać takiego trenera, żeby cię spod niej wykopał?

„Kiedy nie wygrywam, nie potrafię być szczęśliwy – mówił wczoraj na swojej pierwszej konferencji prasowej w Tottenhamie José Mário dos Santos Félix Mourinho. – Nie potrafię tego zmienić w swoim DNA. Mam nadzieję, że będę potrafił dotrzeć do zawodników, by również oni nie byli szczęśliwi, kiedy nie wygrywają”.

W sumie to ciekawe pytanie, nie tylko dla kibica tego klubu. Jak to jest, być zwycięzcą?