Koniec historii

12 komentarzy

Wypada zacząć tam, gdzie skończyliśmy jeden z poprzednich wpisów: cytatem z Carlo Ancelottiego, że przy całej władzy, jaką ma w dzisiejszych czasach menedżer wielkiego klubu, jedyną rzeczą, której nie kontroluje, jest wynik meczu. Frazę nowego trenera Realu przywołał niedawno w wywiadzie dla kwartalnika „Blizzard” legendarny szkocki (sic!) teoretyk futbolu Andy Roxburgh, wieloletni dyrektor techniczny i współtwórca systemu szkolenia trenerów w UEFA, zwracając jednocześnie uwagę na fakt, iż bodaj najważniejszym elementem kompetencji dzisiejszego menedżera jest radzenie sobie z mediami. Roxburg cytował nawet Gerrarda Houllier, że najważniejsze 30 sekund jego tygodnia pracy to pomeczowy miniwywiad dla telewizji, szczególnie po porażce. Wszyscy cię wtedy słuchają – opowiadał – piłkarze, ich żony, zarząd, kibice; w ciągu najbliższych godzin twoje słowa zostaną wielokrotnie powtórzone… Na kursach trenerskich mówi się o tym jako o momencie, w którym rozpoczynają się przygotowania do następnego meczu. Wszystko ma znaczenie, a twoja twarz jest świadectwem zdrowia twojego zespołu…

O tym, że David Moyes zapanował nad przekazem z wczorajszego spotkania z mediami, a jego twarz była świadectwem zdrowia drużyny, świadczy prosty fakt: po zakończeniu konferencji prasowej kurs MU na nowojorskiej giełdzie poszedł w górę. Menedżer mistrzów Anglii był umiarkowanie spokojny i umiarkowanie szczery, skromny tam, gdzie było trzeba, i pewny siebie tam, gdzie musiał. Padły słowa o zaszczycie i odpowiedzialności. Padła wyborna, będąca mięsem dla przyszłych biografów, anegdota o okolicznościach zatrudnienia (zadzwonił sir Alex, zaprosił go do domu, Moyes myślał, że chodzi mu o kupno jednego z piłkarzy Evertonu, ale rodak oznajmił po prostu, że za tydzień idzie na emeryturę, więc musi go zastąpić). Padły stosowne hołdy dla poprzednika, niewymuszone i powracające co najmniej kilka razy. Padły zapewnienia o ciągłości (opowieść o rozmowie z Charltonem w ośrodku treningowym i stałych kontaktach z Fergusonem, dwugodzinne próby przekonania Paula Scholesa, żeby dołączył do sztabu szkoleniowego, w którym są już Phil Neville i, w roli grającego trenera, Ryan Giggs; co ważne: także wysoko cenionego przez piłkarzy Rene Meulensteena Moyes namawiał do pozostania).

W najdelikatniejszej kwestii Rooneya Szkot również powiedział to, co powinien był: po pierwsze, Anglik nie jest na sprzedaż, po drugie, świetnie trenuje i ma ten „błysk” w oku, po trzecie, Moyes zna go od szesnastolatka, ergo wie, jak z nim postępować, po czwarte, zestawia go z Lawem czy Charltonem, więc pokazuje, że choć pracuje od paru dni, to „myśli klubem” i jego historią. W tym punkcie, zanim zainterweniował zaniepokojony przedłużającą się serią pytań na jeden temat rzecznik prasowy, Moyes zdążył zażartować, że czuje, jakby miał deja vu: „część z was znam przecież doskonale z Evertonu, wtedy też przyjeżdżaliście i pytaliście, czy Wayne odejdzie”… I zdążył osadzić dziennikarza, dopytującego, czy może „kategorycznie” powiedzieć, czy sam Rooney chce zostać. „Jedyne, co mogę kategorycznie powiedzieć, to że Wayne fantastycznie trenuje”…

Nie było fajerwerków, nie było transferowych spekulacji, nie było prowokacji i szpil pod adresem rywali; ba, jak na rangę wydarzenia nie było nawet zbyt wielu dziennikarzy. Była jasna deklaracja o odziedziczonym mocnym zespole, o planach obrony tytułu mistrzowskiego i wygrania wszystkiego, co się da („ten klub ma sukces wytatuowany na herbie…”). Były jasne informacje o kontuzjach Naniego, Smallinga i Younga, którzy zapewne nie pojadą na azjatyckie tournee. Było miłe zdanie o szansie dla innych młodych szkoleniowców z Wysp, bo jeśli on, zaczynający przed laty w Preston, mógł dostać szansę pracy w MU, to i przed nimi wielka przyszłość, i równie miłe podziękowanie dla Billa Kenwrighta, dawnego zwierzchnika w Evertonie. Była, co tu kryć, generalna przychylność mediów.

W sumie: pierwszy, nienajtrudniejszy test rutynowo zaliczony. Jak świetnie wiemy, schody zaczną się w sierpniu, najpierw w Swansea, potem na Old Trafford z Chelsea, a zaraz potem na Anfield Road. Gdyby sir Alex miał po takim początku, powiedzmy, dwa punkty, żaden kibic i dziennikarz nie zacząłby wpadać w panikę: w kolejnych 35 kolejkach byłoby mnóstwo okazji do odrobienia strat. Co będzie jednak, jeżeli Manchester United Moyesa nie ruszy z kopyta? Wracamy do początku: wynik jest jedyną rzeczą, której menedżer nie kontroluje. A w ślad za wynikiem – nerwowości całego świata. Wszystko, co najważniejsze w nowym życiu Davida Moyesa, wydarzy się w ciągu kilkuset sierpniowych minut na boiskach Premier League. Kluczowe wsparcie Alexa Fergusona już ma: „Guardian” twierdzi, że menedżer, który go namaścił, nie zamierza oglądać pierwszych meczów następcy z wysokości trybun. Nie chce, by uwaga kibiców skupiała się na nim, nie chce, by skandowano jego nazwisko, nie chce, by Moyes czuł presję większą, niż powinien. Ferguson wie: to już nie jest, i nigdy nie będzie jego drużyna. Powtórka z Wilfa McGuinessa nie jest przewidywana.

Z całej konferencji Moyesa ten jeden komunikat wydaje mi się najważniejszy: przy całej tradycji klubu, zamierza przyłożyć doń własne piętno. Mam nadzieję, że więcej nie będzie już musiał mówić o historii.

Tiki-taka plus

17 komentarzy

Nieznośna powtarzalność grozi przy podsumowywaniu Pucharu Konfederacji, zaskakująco fajnego skądinąd, jak na turniej nienajważniejszy w końcu i rozgrywany po szokująco długim dla niektórych sezonie (wczorajszy finał był 80. meczem w ciągu ostatnich 12 miesięcy rozegranym przez Oscara, 75. przez Matę, 73. przez Luiza i Torresa – prawda, że ten ostatni rzadko kiedy grał pełne 90 minut). Powtarzalność, bo klęska Barcelony, odniesiona z rąk Bayernu, przypomina się niemal automatycznie, a wraz z nią rozwijane w mojej książce tezy o przemijalności futbolu i krótkim, zbyt krótkim życiu wielkich drużyn. Statystycy wyliczyli: ostatni raz Hiszpanie przegrali mecz 29 spotkań temu, ze Szwajcarią na mundialu 2010, ostatni raz tak zdecydowanie – przed 27 laty. W tzw. międzyczasie drużyny z Półwyspu Iberyjskiego wynalazły futbol na nowo, w myśl słynnej już frazy Jonathana Wilsona, że gole są przeceniane. Powtórzmy za naczelnym „Blizzarda”: w ciągu czterech lat między mistrzostwami Europy w Szwajcarii i Austrii a tymi w Polsce i na Ukrainie średnia sytuacji podbramkowych stwarzanych przez Hiszpanię w meczu spadła z dwudziestu pięciu do pięciu. Rzecz w tym, że średnia sytuacji rywali spadła z pięciu w okolice zera. Hiszpanie przestali gromić przeciwników różnicą trzech albo czterech bramek, ale równocześnie nie przegrywali 1:0 meczów, w których od pierwszej do ostatniej minuty atakowali niemal bez przerwy. „Bramki są przeceniane” – pisał Wilson, oczywiście w pewnym momencie padną także one, ale jeżeli będziesz myślał głównie o tym, jak je strzelić, albo żeby strzelić ich jak najwięcej – niczego w futbolu nie osiągniesz.

Przez lata wydawało się, że nie ma patentu na tiki-takę. Przez lata jednak jej najważniejsi aktorzy spędzali zbyt wiele czasu na boisku; inaczej niż Pep Guardiola żaden z nich nie wziął rocznego urlopu – Thiago czy Isco nie zastępowali Xaviego czy Iniesty. Do tiki-taki, że wygłoszę banalne zdanie, nie wystarczy zdolność utrzymywania się przy piłce, trzeba również niestrudzonego pressingu, na który wczoraj zwyczajnie zabrakło sił. Albo do którego znaleźli się lepsi.

Miłośnicy Hiszpanii snuć może będą historie alternatywne: co by było, gdyby bramka dla Brazylii nie padła po stu sekundach, co by było, gdyby Luiz nie wybił cudem piłki z bramki, Neymar nie trafił na 2:0 albo Sergio Ramos (dlaczego on?) wykorzystał karnego… My jednak spróbujmy dodać dwa do dwóch i powiedzmy po prostu, że futbol rozwinął się po raz kolejny. Zaryzykujmy nawet zdanie, że jest bardziej kompletny. Bajeczna technika, z której Brazylijczycy zawsze słynęli, ich legendarna radość gry (Neymar!), łatwość utrzymywania się przy piłce, wsparta taktyczną wiedzą i cierpliwością rozegrania nie stanowią jeszcze pełnej odpowiedzi. Ta Brazylia (ten Bayern…) miała jeszcze szybkość. I siłę. Przy wszystkich zachwytach nad Neymarem, u źródeł jej zwycięstwa są atletyczni Thiago Silva, Luiz czy Paulinho. W wymyślaniu piłki nożnej na nowo zawodnicy tacy, jak ten ostatni (ale też Javi Martinez, nie wiedzieć czemu pozostający na ławce Hiszpanów, czy Ilkay Gundogan) są elementem nieusuwalnym. Operujący między jednym polem karnym a drugim, niestrudzeni w odbiorze i przyspieszający grę do przodu, w kluczowych momentach coraz częściej spychają w cień artystów takich jak Iniesta czy Mata.

Co powiedziawszy, jestem skłonny przyjąć argumenty Gabrielle’a Marcottiego, że ogłaszanie śmierci tiki-taki jest przedwczesne. Mamy do czynienia z rozwojem. Zaczekajcie na Bayern Guardioli.

Piłka i pokój

6 komentarzy

„Błogosławieni pokój czyniący, albowiem oni posiądą ziemię”… Przywołuję te słowa nie bez kozery, mając w pamięci fragment autobiografii Carlo Ancelottiego, w której o „Jego Mourińskości” włoski szkoleniowiec mówił, że „porównuje się do Jezusa”. Portugalczyk rzeczywiście nieraz sprawiał wrażenie, że doskonale czułby się w roli Mesjasza – choć z fundamentalnym zastrzeżeniem, że bez towarzyszącej Cieśli z Nazaretu pokory. Włoch z kolei ma w Madrycie nie tylko wypełnić standardowe zadania trenerskie (wygranie z Realem ligi i Ligi Mistrzów), ale także misję, chciałoby się rzec, duszpasterską. Chodzi o przywrócenie zerwanego przez Mourinho pokoju, zarówno w szatni, jak w mediach i wśród największych klubów Hiszpanii, gdzie w ciągu ostatnich miesięcy Real narobił sobie rekordowej liczby wrogów.

Nadaje się do tego znakomicie. Jowialny, życzliwy światu i ludziom, z klasą odnoszący się do rywali (pamiętam, jak po wygraniu z Chelsea Pucharu Anglii gratulował prowadzącemu pokonane Portsmouth Avramowi Grantowi; wczoraj pamiętał, żeby życzyć powodzenia swojemu następcy w PSG Laurentowi Blancowi), jak najdalszy od wywoływania awantur i kreowania atmosfery oblężonej twierdzy, zaznajomiony z medialną presją, nauczony obcowania z supergwiazdami (ostatnio z Ibrahimoviciem i Beckhamem) – a przy tym zaprawiony w stąpaniu po cienkim lodzie podczas pracy pod Silvio Berlusconim i Romanem Abramowiczem. Łyk świeżego powietrza – podsumowuje Jonathan Wilson, w swoim tekście podnoszący przede wszystkim taktyczną uniwersalność legendy Milanu. Wilson wyobraża sobie Real w ustawieniu 4-3-2-1, z Benzemą z przodu, Ronaldo i Ozilem za nimi, Xabi Alonso, Modriciem i Khedirą w środku, może także di Marią grającym nieco głębiej niż dotychczas, ale po transferze Isco bardziej prawdopodobne wydaje się standardowe 4-2-3-1 (co mnie cieszy, oczywiście, to fakt, że w rozważaniach naczelnego „Blizzarda” nie pojawia się nazwisko Bale’a…). Trener Realu ma 54 lata, wystarczająco dużo, by jego CV napęczniało sukcesami, i wystarczająco niewiele, żeby bez kłopotów dostosować do kompletnie nowych warunków.

Ciekawie było patrzeć na wczorajszą konferencję prasową Ancelottiego: miało się wrażenie, że cień poprzednika wciąż pada na znajdujące się za Włochem banery, on zaś robi wszystko, żeby się od Mourinho odróżnić. „Jesteśmy kompletnie innymi osobowościami”, mówił elegancko, w szczegółach nie zostawiając jednak złudzeń. „Jestem trenerem, nie menedżerem”, powiedział na przykład. „Jestem trenerem, który zawsze miał dobre relacje z piłkarzami i który chce, żeby tak było nadal” – uszczegóławiał. Ronaldo, którego postawę Mourinho krytykował na odchodnym? „To będzie zaszczyt z nim pracować, tak jak zaszczytem było kiedyś pracować z Zidanem, Ronaldinho czy Brazylijczykiem Ronaldo”. Iker Casillas, który wyznał niedawno, że za czasów Mourinho nie sypiał po nocach i zdarzyło mu się płakać nad swoją niedolą? „Znam go bardzo dobrze, jest wielkim bramkarzem, kapitanem drużyny, w swoim życiu wygrał już wszystko. Myślę, że nasza relacja będzie bardzo dobra. Jest prosta zasada, ważna dla każdego piłkarza w każdym zespole: ktoś, kto zasłużył na grę, gra”. Co ważne: dotyczy to również młodszych, czekających dopiero na swoją szansę piłkarzy wychowanych przez Real. Co jeszcze ważniejsze: Włocha interesuje zbudowanie zespołu zdolnego kontrolować grę, prezentującego ładny dla oka, ofensywny futbol, oparty na posiadaniu piłki.

„Przynosi piłkę i spokój”, komentował jeden z redaktorów „AS-a”, „Marca” pisała o dyskretnym zwycięzcy, a Ancelotti mówił jeszcze, że praca z wielkimi piłkarzami o fantastycznym potencjale nie może być trudna („Nie jestem wyjątkowy, jestem szczęściarzem” – przypomniały mi się jego słowa jeszcze z czasów Chelsea). Jest nowy początek dla wszystkich, nawet dla Kaki czy Modricia – którego porównania do Pirlo Ancelotti uchylił, deklarując że zamiast jako głęboko cofniętego rozgrywającego widzi go jako piłkarza operującego na całej przestrzeni boiska. Jest Zinedine Zidane w sztabie szkoleniowym (choć formalnie asystentem pozostaje zabrany z Chelsea Anglik, Paul Clement). Jest gwarancja czystych relacji z mediami, mniejszej liczby awantur i prowokacji, merytoryzmu i kompetencji bez fajerwerków…

Wytęż wzrok i znajdź dziesięć różnic, jak pisali w bardzo starym „Przekroju”. A potem przygotuj się na przyjście (żeby skończyć językiem, którym zacząłem) kogoś, kto „Nie będzie wołał ni podnosił głosu, nie da słyszeć krzyku swego na dworze. Nie złamie trzciny nadłamanej, nie zagasi knotka o nikłym płomyku”… Czy ten ktoś może odnieść sukces? Zdaniem samego Ancelottiego, przy całej władzy, jaką ma w dzisiejszych czasach trener wielkiego klubu, jest tylko jedna rzecz, której nie kontroluje: wynik meczu. Trudno go za ten dystans nie lubić.

Dyrektorska głowa

9 komentarzy

No dobra, niektóre kluby mają gorzej niż Tottenham. A jeśli nie kluby, to przynajmniej ich kibice. Weźmy takie Newcastle – powtórzmy to po raz nie wiadomo który – drużynę o wspaniałej tradycji, grającą na ikonicznym stadionie, w mieście, gdzie piłka nożna odgrywa rolę zasadniczą (nawet kiedy spadli z ekstraklasy, mieli na St. James’ Park tłumy…). Drużynę, która ma wszelkie powody, by bić się z najlepszymi i która bić się z najlepszymi niekiedy potrafi całkiem dobrze. Drużynę, która przy całym swoim potencjale jest symbolem niestabilności, zmarnowanych szans i obciachu.

Oczywiście właściciel klubu, Mike Ashley, ma prawo robić z nim, co chce. Od lat zajmuje się dokładaniem do interesu, od lat niespodziewanie zmienia szkoleniowców i od lat wysłuchuje wyrzekania rozczarowanych fanów. Póki współodpowiedzialność stowarzyszeń kibiców za funkcjonowanie klubów nie jest usankcjonowana prawnie, najostrzejsze nawet medialne krytyki nie mogą go zmusić do tego, by zachowywał się inaczej. Mówiąc najkrócej: jego cyrk, jego małpy, jego piwo do wyżłopania. Szkoda, że świat składa się z tylu miłośników cyrku, autentycznie cierpiących z powodu tego, co dzieje się na arenie…

Najnowszy pomysł Mike’a Ashleya to zatrudnienie w roli dyrektora sportowego klubu Joe Kinneara – człowieka, który kilka lat temu był już jego tymczasowym menedżerem i nie zdołał zapobiec spadkowi Newcastle z Premier League. Najgłośniejszym epizodem tamtego pobytu Kinneara nad rzeką Tyne nie był atak serca ani żadne z nielicznych zwycięstw, ale dzika awantura z dziennikarzami, podczas której w ciągu kilku zaledwie minut nieprowokowany Irlandczyk użył kilkudziesięciu wulgaryzmów. Tym razem jego nominacji jeszcze nie ogłoszono oficjalnie, a on już w serii wywiadów zdołał zrazić grających w klubie zawodników, seryjnie przekreślając ich nazwiska (Yohan Kebab zamiast Yohana Cabaye’a!) i sugerując, że w szatni odbędzie się czystka. Potrafił również skompromitować siebie i zatrudniający go klub dalekim od faktów samochwalstwem (podkreślanie, że jest człowiekiem z futbolowych szczytów, którego nazwisko „otwiera drzwi u każdego menedżera świata”; cudowne rozmnożenie zdobytego tylko raz, przed 19 laty, tytułu trenera roku, nieścisłości w anegdotach o własnej przeszłości, w tym o rzekomych sukcesach transferowych). I, co pewnie najważniejsze, umiał wytrącić z równowagi człowieka, dla którego jego nominacja prędzej czy później będzie oznaczała dymisję: Alana Pardew.

Znów: Kinnear jeszcze nie zdążył spotkać się z trenerem Srok, a już mówi, co będzie, jeśli Pardew zostanie zwolniony (absolutnie nie ma zamiaru go zastąpić) i kto będzie miał ostatnie słowo w kwestii transferów (on, oczywiście). Do treningów i taktyki nie zamierza się wprawdzie wtrącać, ale jeśli Alan będzie miał jakieś pytania, to… „Mam większą wiedzę o piłce niż większość ludzi w Newcastle” – podsumowuje. Niezwykle taktowna autoprezentacja, zważywszy na fakt, że z tą „większością ludzi” powinien harmonijnie współpracować.

Kontynentalna struktura zarządzania klubem (trener odpowiada raczej za pracę z pierwszą drużyną, obmyślanie taktyki, prowadzenie meczów i treningów, pozostawiając dyrektorowi sportowemu negocjacje kontraktowe, transfery, nadzór nad zespołami młodzieżowymi itp.) w przypadku drużyn Premier League z tajemniczych powodów raczej się dotąd nie sprawdzała. Używam czasu przeszłego świadomie, bo im więcej w tej lidze młodych szkoleniowców albo szkoleniowców z zagranicy, tym częściej kwestia zmian w strukturze klubowej hierarchii będzie się odbywała bezproblemowo.

Weźmy Tottenham, w którym Andre Villas-Boas od miesięcy deklarował, że chętnie widziałby na White Hart Lane dyrektora będącego dlań partnerem, i który zatrudnił właśnie w tej roli Franco Baldiniego z Romy – wcześniej będącego prawą ręką Fabio Capello w reprezentacji Anglii, pracującego również jako dyrektor w Realu Madryt. „Najważniejsze jest skrócenie dystansu między menedżerem a zarządem przez kogoś, kto potrafi skupić się na technicznej stronie naszej aktywności – mówił trener Tottenhamu, upominając się o taką nominację. – Kogoś, kto ma doświadczenie szatni, reprezentuje klub i jest zdolny współpracować z piłkarzami i ich agentami”.

W Tottenhamie sytuacja jest jasna: pojawienie się wyczekiwanego z utęsknieniem człowieka o dużych kompetencjach i znajomościach w świecie piłki oznacza wzmocnienie ekipy, a nie jej podminowanie. Wiem oczywiście, że fani Romy są rozczarowani drugim pobytem Baldiniego w klubie, nawet jeśli angielskie media uznają za jego sukces sprowadzenie Lameli czy Marquinhosa, wcześniej zaś de Rossiego czy – do Realu – Higuaina i Marcelo. Tu jednak nie chodzi o sukces na krótką metę. Zmartwieniem dyrektora technicznego (czy, jak kto woli, sportowego) nie są bieżące wyniki, ale myślenie strategiczne: wymyślanie następców dla odchodzących Modriciów, Berbatowów czy Bale’ów nie w momencie, gdy tacy zawodnicy wymuszą już swoje wymarzone transfery, ale na rok czy dwa przed. Myślenie o okienkach transferowych nie na zasadzie hazardowych zakupów na wyprzedaży w ostatnich godzinach przed zamknięciem, ale zanim jeszcze drużyna rozpocznie przygotowania do sezonu. Myślenie z pewnego oddalenia; świadome np. faktu, że jak się ma w zespole ośmiu zawodników mówiących po francusku, powstanie w szatni francuskojęzycznej kliki jest nieuniknione; że czasem oprócz ceny i klasy piłkarza trzeba brać pod uwagę również takie właśnie czynniki… W gruncie rzeczy dokładnie kogoś takiego, myślącego do przodu, zdystansowanego i metodycznego, potrzebowałby również Mike Ashley, gdyby potrafił kalkulować równie trzeźwo jak Daniel Levy, a nie zajmował się zatrudnianiem kumpli. Wiele można powiedzieć o Joe Kinnearze, ale nie to, żeby myślał do przodu (ileż w jego wywiadach odniesień do własnej przeszłości!), był zdystansowany i metodyczny.

Jak on pięknie kłamie

22 komentarze

Oglądam pierwszą po powrocie do Chelsea konferencję prasową Jose Mourinho i wracają do mnie zdania, które do jednego z biografów tego trenera, Patricka Barclaya, wypowiedział znajomy psychoanalityk. „Musi pan zrozumieć – mówił weteranowi angielskiego dziennikarstwa – że niemal każda wypowiedź publiczna Mourinho jest częścią jego pracy i jej celem nadrzędnym nie jest komunikowanie się, ale zwiększenie szans swojej drużyny na zwycięstwo. Podczas konferencji prasowych nie rozmawia z dziennikarzami, tylko ze swoimi zawodnikami, innymi menedżerami, federacją piłkarską itd. Moja rada to przeniesienie w świat sportu pytania, które nieustannie powinien sobie zadawać każdy dziennikarz polityczny: »Dlaczego ten fałszywy sukinsyn mnie okłamuje?«”.

Żebyśmy się dobrze zrozumieli: przywołuję te jako zdania opisowe, nie oceniające. Nie mam zamiaru oburzać się faktem, że spotykając się z dziennikarzami szkoleniowiec Chelsea stroi miny i próbuje narzucić swoją narrację. Robią to wszyscy w miarę świadomi wymagań swojego fachu trenerzy. Jedyne, co mnie dziwi, to fakt, że spośród ponad 250 dziennikarzy zgromadzonych w Sali Rona Harrisa aż tylu daje się nabrać na te ćmoje-boje. „Nie nazywajcie mnie Wyjątkowym, nazywajcie mnie Szczęśliwym”. „Wy, panowie, nie jesteście jeszcze najgorsi” (w domyśle: są gorsi, ci z Hiszpanii). „Konfliktu z Abramowiczem nigdy nie było” (konflikt z Abramowiczem był, przekonywał przekonywał przecież zaraz po odejściu…). „W ogóle nie żałuję” (tego, że nie dostał pracy w Manchesterze). I najciekawsze może, bo dotyczące układania na nowo relacji z menedżerami rywali – komplementy, które w gruncie rzeczy są ukrytymi szpilami.

Weźmy to, co powiedział na temat Davida Moyesa: ile razy Mourinho podkreślił, że następca Alexa Fergusona nigdy nie zdobył żadnego trofeum, nigdy nie rozegrał meczu w fazie grupowej Ligi Mistrzów, a w związku z tym będzie potrzebował czasu na adaptację? Niby wszystko ok, niby Szkot pochwalony, ale w gruncie rzeczy protekcjonalnie poklepany po plecach (Mourinho w fazie grupowej LM grał, co sam niemal mimochodem przypomniał, „jakieś 108 razy”; nowy skromny Jose pamięta też i skwapliwie przypomina liczbę trofeów, które dotąd zdobył). Dokładnie tak, jak poklepani zostali po plecach „chłopcy”, czyli jego dawni współpracownicy z Chelsea, Brendan Rodgers, Steve Clarke i Andre Villas-Boas; jeden z tych „chłopców” jest skądinąd jego rówieśnikiem. Nawet sprawa Rooneya, spędzająca sen z powiek ludzi związanych z klubem będącym odtąd najważniejszym rywalem Chelsea w walce o tytuł, rozegrana w stylu starego, dobrego Makiawela: niby Mourinho zastrzegł, że nie wypowiada się na temat piłkarzy innych drużyn, po czym wypowiedział się na tyle obszernie, by niewątpliwie namieszać w głowie Anglika i jego doradców, a mediom dostarczyć pożywki na kolejne tygodnie.

Jest siwy. Do czytania nosi okulary. Mówi dużo o rodzinie. Uwielbia angielski klimat, rywalizację każdego z każdym i to, że w święta gra się tu cztery mecze tygodniowo – ach, jakże mu tego wszystkiego brakowało w nudnej Hiszpanii, gdzie wszystko tak naprawdę rozgrywa się między dwoma rywalami. 22 razy używa słowa „szczęśliwy”, 18 razy słów „stabilny” lub „stabilność”. Czy rzeczywiście jest bardziej stabilny niż wtedy, kiedy nazywał się Wyjątkowym? Czas pokaże, jak mówią komentatorzy telewizyjni, kiedy nie wiedzą, co powiedzieć – ale zarówno w Hiszpanii, jak i we Włoszech, nie widzieliśmy raczej Mourinho dojrzalszego i bardziej stabilnego; w ostatnich, spokojniejszych miesiącach, był co najwyżej zrezygnowany i przygotowywał scenariusz rozstania z Realem, które nie wiązałoby się z koniecznością rozliczeń między jego kolejnymi pracodawcami.

Jeśli zważyć wszystkie awantury z ostatnich lat – karuzelę trenerów, plotki o grupie trzymającej władzę w szatni, długo niepodpisywany kontrakt z Lampardem, skandale prawne i obyczajowe z Terrym czy Cole’em – trudno znaleźć klub o bardziej zszarganym wizerunku niż Chelsea, więc jego zarządcy są żywotnie zainteresowani medialnymi nagłówkami o „dojrzalszym” Mourinho. On sam awantur wszczynać jeszcze nie musi: jeszcze nie rozmawiał z Matą czy Torresem, nie poprowadził treningu, nie posadził nikogo na ławce, nie przegrał meczu po błędzie sędziego. W jakim sensie jest wspaniały. Opowiada nam swoje anegdotki, uśmiecha się i czaruje, podsuwa tematy (Rooney, Moyes, „chłopcy”), a my zapominamy spuentować jego konferencję prostą konkluzją, że trener tej klasy z drużyną tej klasy, wzmocnioną zapewne piłkarzami powracającymi z wypożyczeń i kupionymi ekstra, powinien po prostu wygrać mistrzostwo Anglii już teraz. Pierwsze starcie wygrał. W tym wciąż jest wyjątkowy.

Jest Mourinho, szału nie ma

38 komentarzy

Nie Tak Znów Wyjątkowy wraca do Chelsea. Ma zarobić 40 milionów funtów w 4 lata. Ma ściągnąć za sobą Rui Farię i pozostałych współpracowników, ma kupić (zależnie od gazety) Modricia, Yilmaza, Cavaniego, Schurle, Mangalę, Isco, Fellainiego i tylko z Lewandowskim mu się nie uda (mimo iż z tymi esemesami do polskiego napastnika, jak twierdzą Dobrze Poinformowani, to była najprawdziwsza prawda). Ma pracować ze starymi znajomymi: Lampardem, Cole’em, Terrym, Czechem, Mikelem, pewnie także z Essienem. Ma – tak przynajmniej twierdzi – zapuścić korzenie.

Nade wszystko ma szczęście. Z Hiszpanii wraca na tarczy, odarty z nimbu wyjątkowości, pobity nie tylko przez Guardiolę i Vilanovę, ale także – w Europie – przez Jürgena Kloppa i Juppa Heynckesa. Wraca po serii konfliktów i awantur, których wyliczenie zajęłoby cały ten tekst (jeden taki już zresztą pisałem; dziś ktoś powiedział nawet, że Mourinho i awantura to jak Gazprom i europejski puchar – automatyczne skojarzenie); awantur, dodajmy, już nie tylko z sędziami (we Włoszech pod adresem jednego z nich wyciągnął ręce skute rzekomo kajdankami) czy szkoleniowcami rywali (Vilanovie, jak wiemy, wkładał palec do oka), i już nie tylko z dziennikarzami (we Włoszech określił ich mianem intelektualnych prostytutek), ale także z własnymi podopiecznymi. Wraca w jedyne miejsce, gdzie będzie mógł o tym wszystkim zapomnieć, gdzie będzie (już jest) witany z otwartymi ramionami nie tylko przez kibiców i piłkarzy, ale także przez wciąż uwielbiające go media.

W jakimś sensie Jose Mourinho idzie po linii najmniejszego oporu. Nie próbuje jeszcze raz udowadniać Hiszpanom, że wzgardzili geniuszem, nie podejmuje mozolnego trudu naprawienia relacji z zawodnikami z Madrytu, odwojowania mistrzostwa kraju i jeszcze jednego rajdu w Lidze Mistrzów, tak żeby wygrać ją również z Realem. Nie chcę powiedzieć, że przychodzi na gotowe, bo linia obrony Chelsea wymaga poprawek, a i nowego defensywnego pomocnika można by zakontraktować (obsadzi w tej roli Fellainiego?), jednak o tym, jaki potencjał ma jego odmłodzona skądinąd drużyna, potrafił przekonywać już Rafa Benitez, mimo iż przecież nie miał do dyspozycji ogrywających się w innych klubach Thibauta Courtois, Josha McEeachrana czy Romeu Lukaku. Na brakujące elementy układanki z pewnością dostanie pieniądze, nikt się też nie pogniewa, jeżeli jakieś zechce wymienić (Torresa na przykład, choć nie wiem, czy dojdzie do transferu kolejnego napastnika, czy w roli następcy Drogby obsadzony zostanie właśnie Lukaku; nie wszyscy z tercetu Oscar, Mata, Hazard będą u niego wychodzić w pierwszej jedenastce). Kredyt zaufania będzie miał nieograniczony, a margines błędu – niemały, porównując jego sytuację z nowymi szkoleniowcami bezpośrednich rywali: Manchesteru United i Manchesteru City. Oczywiście, będzie musiał ułożyć sobie relacje z Michaelem Emenalo, pełniącym w klubie rolę oczu i uszu Romana Abramowicza, ale będzie miał na kim się oprzeć: i on, i jego najbliżsi współpracownicy klub znają od podszewki, zaś kluczowi zawodnicy uważają się za jego najwierniejszych wyznawców. I Moyes, i zapewne Pellegrini nie będą mieli takiego komfortu jak Mourinho, nawet jeśli ten ostatni z czasem będzie musiał uczynić swoją starą gwardię gwardią rezerwową. Owszem, zaryzykuję zdanie, że Chelsea pod starym-nowym menedżerem wyrasta na głównego faworyta ligi.

Ligi, ale już nie Ligi Mistrzów. Znamienne, że nowy menedżer Chelsea w pierwszym wywiadzie dla klubowej telewizji właśnie Champions League nazywa barometrem światowego futbolu i pewnie jej podbój stanie się znów jego najważniejszym celem. Tu jednak i Chelsea, i cała Premier League ma niejedno do nadrobienia, a niemała część dobiegających dziś z Anglii euforycznych głosów wskazuje na ten właśnie aspekt sprawy: osłabioną emeryturą Fergusona i nienajlepszymi wynikami w Champions League markę tamtejszej ekstraklasy powrót Mourinho z pewnością wzmacnia. To Kępiński powiadał, jak mi się zdaje, że im większe w człowieku wewnętrzne rozbicie, poczucie własnej słabości, niepewności i lęk, tym większa tęsknota za czymś, co go z powrotem scali, da pewność i wiarę w siebie. Padło na Mourinho.

Gdzieś na końcu tych wczesnych wywodów na temat powtórnych zaślubin Josego z Chelsea kryje się więc pewnie taka mianowicie obserwacja: NieTakZnówWyjątkowy menedżer powraca do NieTakZnówWyjątkowej ligi. Życie, jak już ustaliliśmy, toczy się gdzie indziej.

Arcyfinał

24 komentarze

To teraz pomyślcie sobie, że przed wami jakieś dwa i pół miesiąca bez poważnej piłki. Owszem, jutro obejrzycie może powtórkę dzisiejszego spotkania (ja obejrzę na pewno), pojutrze włączycie może dla równowagi finał Pucharu Niemiec sprzed roku, wygrany przez Borussię 5:2 (po raz pierwszy zobaczyłem go dopiero dziś rano i mam wielką pokusę, żeby sobie utrwalić), za tydzień będziecie jeszcze patrzeć na finał Pucharu Niemiec między Bayernem a Stuttgartem, ale potem? Czym wypełnić pustkę następnych dni i tygodni? Może, ekhm, czas na przeczytanie jakiejś dobrej książki?

W zasadzie ktoś mógłby napisać dobrą książkę o dzisiejszym meczu. Najpierw na poziomie najprostszym, trywialnego opisu wydarzeń, z pierwszym rozdziałem o sztuce pressingu w wydaniu Borussii, realizowanej wysoko i znakomitej zwłaszcza w ciągu pierwszych dwudziestu minut (jedyne, co byli w stanie zrobić w tym czasie środkowi obrońcy Bayernu, to wykopywać piłki daleko przed siebie). Z rozdziałem drugim o bramkarzach – zwłaszcza o kapitalnym Weidenfellerze, broniącym kolejne strzały Bayernu końcami palców, pięściami, czubkiem buta, a nawet twarzą. Z rozdziałem trzecim o „sektorze Piszczka”, gdzie Bayern nader chętnie przenosił swoje akcje – gdzie ściągali nie tylko Ribery, ale także Müller, Mandżukić czy Robben, i gdzie Holender psujący wcześniej niemiłosiernie wypracował w końcu bramkę Mandżukiciowi. Z rozdziałem czwartym o kontrowersjach: o chwili szaleństwa Dantego, która nie tylko dała Borussii wyrównującą bramkę, ale mogła skłonić sędziego do usunięcia go z boiska, zachwycającym uderzeniu Lewandowskiego z powietrza po zagraniu piłki ręką i zawstydzającym nadepnięciu przez Polaka na nogę Boatenga. Z rozdziałem piątym o perełkach, jak akcja Bayernu prawą stroną, zakończona przepuszczeniem piłki przez Müllera i uderzeniu z drugiej linii Schweinsteigera, albo odegranie piętą Ribery’ego do Robbena czy desperacka interwencja Suboticia na linii bramkowej. Z rozdziałem szóstym o nieoczywistych bohaterach, jak Gundogan w Borussii i lepszy od niego jednak Martinez w Bayernie (gdyby jeszcze trafił po rogu w pierwszej połowie…). Z rozdziałem siódmym, o szybkości zawodników grających dobrze ponad pięćdziesiąty mecz w sezonie; szybkości, którą podziwiać musieliśmy od pierwszej do ostatniej minuty, a z której ogarnięciem kłopoty miewał nawet arbiter (gdy raz nie zdążył uchylić się przed piłką, jego niezamierzone przerwanie akcji Borussii zainicjowało groźną kontrę Bayernu).

Zwróćcie uwagę: cały czas jesteśmy na poziomie prostego opisu. Prawdziwa narracja zaczyna się przecież w momencie, gdy jakiś erudyta postanawia ni stąd, ni zowąd ogrywać nazwisko Dante i konstruować swój wywód na cytatach z „Boskiej komedii”. Albo gdy pisarz o temperamencie historyka decyduje się na solidną retrospekcję i rozpoczyna snucie opowieści w momencie, gdy Juup Heynckes dowiaduje się od Beckenbauera, Hoennesa i Sammera, że powinien udać się na emeryturę po sezonie. 68-letni szkoleniowiec, który musiał zrobić miejsce dla Guardioli, od czasu tamtej rozmowy sięgnął w fenomenalnym stylu po mistrzostwo Niemiec (przewaga nad Borussią w Bundeslidze okazała się miażdżąca: 25 punktów; Bawarczycy strzelili 98 bramek tracąc zaledwie 18), zmiótł z powierzchni ziemi dawnych podopiecznych Katalończyka w drodze po triumf w Lidze Mistrzów, a za tydzień może sięgnąć po trzecie trofeum w sezonie: Puchar Niemiec. Doprawdy, Roman Abramowicz powinien ogłaszać decyzje o wyrzucaniu swoich trenerów o pół roku wcześniej, niż zwykł to czynić.

Jest oczywiście do napisania książka o niemieckim sukcesie: o gruntownej reformie tamtejszej piłki, powiązanej z udziałem kibiców we władzy nad klubami, radykalnej poprawie systemu pracy z młodzieżą i efektach, jakie widać w wychowaniu nowego pokolenia piłkarzy. I wreszcie ta najważniejsza opowieść – dla biografa, o Jednonogim Holendrze, który dotąd zwykł przynosić swoim drużynom pecha. Finał Mundialu, dwa finały Ligi Mistrzów, finał Pucharu Niemiec – trochę się tego zebrało. Dodajmy niewykorzystanego karnego w ubiegłorocznym pojedynku z Borussią, przesądzającego w zasadzie, że zwycięscy wówczas piłkarze Kloppa sięgną po mistrzostwo Niemiec (Subotić, który triumfalnie wrzeszczał wówczas w twarz Robbena, oskarżając go o wymuszenie karnego, tym razem padł na kolana, wymijany przez rywala) i tę cholerną samotność, kiedy żaden z kolegów nie ruszył, by go pocieszyć. Dodajmy pudło z jedenastu metrów w dogrywce ubiegłorocznego finału Ligi Mistrzów i buczących na niego kilka dni później kibiców podczas sparingu Bayernu z reprezentacją Holandii, zorganizowanego jako rekompensata za półroczną absencję Robbena po kontuzji na Mundialu w RPA. Dodajmy, że w swoim trzecim finale Ligi Mistrzów trafił do bramki dopiero za dwudziestą piątą próbą, i postawmy kropkę przy pogłoskach, że niekoleżeński rzekomo skrzydłowy wyleci z klubu po przyjściu Guardioli, obsesyjnie pilnującego zasad „team spirit” (o tę niekoleżeńskość można by się zresztą pospierać: Heynckes nauczył go współpracy z Lahmem w grze obronnej, a dziś w końcu prócz gola zanotował również asystę). Niezła historia.

A przecież można jeszcze pobawić się rozważaniami o przyszłości: co w tej doskonałej („Jesteśmy Bayernem, my nie mamy słabych punktów, o słabe punkty pytajcie Borussię” – mówił przed meczem Thomas Müller), zasłużenie zwycięskiej drużynie Bayernu miałby jeszcze poprawić Pep Guardiola (spokojna głowa, znajdzie się, i to nie tylko na poziomie pierwszej drużyny, ale w funkcjonowaniu klubowego zaplecza, drużyn młodzieżowych etc.). Albo raczej, w moim ulubionym elegijnym tonie, pisać o błyskawicznych końcach epok. Zanim się do tej Borussii tak naprawdę przyzwyczailiśmy, musimy się żegnać: z Goetzem już, z Lewandowskim za chwilę, a to pewnie jeszcze nie koniec, bo i Jürgena Kloppa pilnie będą obserwowały kluby z bogatszych (bo nie lepszych przecież), klubów Europy. Doprawdy, żeby nauczyć się cenić ten klub i tego szkoleniowca (nawet o brak drugiej kartki dla Dantego nie zgłaszał po meczu pretensji), nie trzeba było popadać w patriotyczne uniesienia. Ojczyzną moją jest futbol, napiszę więc na koniec, prześpię się parę godzin, a rano obejrzę powtórkę. Cóż to był za mecz, u licha, chyba nigdy jeszcze 93 minuty nie minęły mi w kwadrans.

PS Po lekturze pierwszego akapitu nieoceniony Marcin Napiórkowski zwraca mi uwagę, że do obejrzenia jest jeszcze finał play off o awans do Premier League. No rzeczywiście, na blogu poświęconym głównie angielskiej piłce wstyd takie rzeczy pomijać.

PS 2. Konkurs „dortmundzki” rozwiązany! Prawidłowa odpowiedź na pytanie zadane na blogu (zatrudnienie w jakim klubie uniemożliwił Jürgenowi Kloppowi t-shirt) brzmi: HSV. Trener Borussii opowiada w licznych wywiadach, że prezesi klubu z Hamburga wybrali Martina Jola, który przyszedł na rozmowę w garniturze. Książki wydawnictwa Vesper otrzymują Magdalena Król z Bełchatowa, Tomasz Lojtek z Częstochowy i Marek Mizgała z Myszkowa. Gratulacje dla zwycięzców; pozostałych wypada zaprosić do lektury nowego numeru „Tygodnika Powszechnego”, gdzie pytanie konkursowe związane jest z książką „Futbol jest okrutny”.

Trener przyszłości

101 komentarzy

Wszyscy dookoła piszą o Jürgenie Kloppie i jego „najbardziej intrygującym projekcie we współczesnym futbolu”. Finał Ligi Mistrzów, wiadomo. Trzech Polaków, no jasne. Fantastyczny, oparty na szybkości, płynności i pressingu futbol, owszem. Pokonany Mourinho, phi. Ale jest jeszcze coś, co odsłania się podczas lektury arcywywiadu z trenerem, który na naszych oczach wyrasta, zapewne obok Pepa Guardioli, na wzór trenera przyszłości.

Najpierw miejsce, które współtworzy. „U nas się mawia, że nie potrzeba piłkarzy, można nawet zgasić na stadionie światło, a i tak przyjdzie 30 tys. ludzi” – opowiadał Rafałowi Stecowi Ulrich Köpitz, 65-letni emerytowany szkoleniowiec, związany ze sportem w regionie od dziesięcioleci. W opublikowanym nieco ponad miesiąc temu na łamach „Gazety Wyborczej” tekście Rafała najważniejsze było nie to, czy w Dortmundzie szaleją za Polakami, ale obraz klubu promującego wychowanków i dbającego o lokalną tożsamość. „Każdy, kto pracuje dla Borussii, jest kibicem klubu” – tłumaczy to „Guardianowi” trener Piszczka, Lewandowskiego i Błaszczykowskiego, wzbogacając opis własnymi wspomnieniami z Moguncji. „Kiedy tam grałem, w deszczowe sobotnie popołudnia przychodziło ośmiuset kibiców – mówi. – Gdybyśmy umarli, nikt by się nie zorientował, nikt by nie przyszedł na pogrzeb. Ale kochaliśmy ten klub i w Dortmundzie czuję tego samego ducha. To nadzwyczajny klub, klub robotniczy, klub zwykłych ludzi”; w innym miejscu dodaje: klub, nie przedsiębiorstwo. Zabawne, bo kiedy opuszczał Moguncję, obiecywał sobie, że następna praca nie będzie się wiązała z aż tak wielkim nakładem uczuć. Za dużo emocji, łzy i impreza pożegnalna, która trwa tydzień – ale po tygodniu w Dortmundzie okazało się, że wpadł z deszczu pod rynnę, tylko kibiców na stadionie nie jest 800, ale 80 tysięcy.

Oczywiście nie ma co przesadzać: „robotniczy klub” jest tuż za pierwszą dziesiątką najpotężniejszych klubów świata, w ubiegłym roku zarobił blisko 190 mln euro. Przed ośmioma laty na skraju bankructwa i nadal spłacający stare zobowiązania, po pięciu sezonach pracy Kloppa ma jednak na koncie dwa mistrzostwa i Puchar Niemiec, a teraz wicemistrzostwo kraju i finał Ligi Mistrzów. Tym razem nie traci kontaktu z rzeczywistością: jego budżet płacowy wciąż lokuje się gdzieś między Tottenhamem i Aston Villą, więc nic dziwnego, że nie jest w stanie finansowo rywalizować z największymi, także z Bayernem, który już podkupił im Goetzego, a za chwilę sięgnie pewnie po Lewandowskiego (albo z MU, który rok wcześniej zabrał im Kagawę, Realem, który sięgnął po Sahina itd.). „Nie będziemy działać tak jak Real czy Bayern, nie myśleć o podatkach i zostawiać problemy następnym pokoleniom – mówi Klopp. – Musimy działać poważnie i odpowiedzialnie”. Kibice, także dzięki tanim biletom, odpowiedzialność tę mogą jedynie chwalić.

Historia transferu Kagawy jest zresztą niezła, a obrazek jego dawnego szkoleniowca łkającego na widok genialnego rozgrywającego wchodzącego z ławki, by tułać się gdzieś po lewym skrzydle MU, zostaje w pamięci. Podobnie jak jego samotnie odprawiona żałoba na wieść o tym, że Goetze odchodzi do Bayernu. Cóż zrobić, braliśmy to wiele razy, skądinąd nie tylko w świecie piłki: „Spójrz, pracujesz dla »Guardiana«, przychodzisz do redakcji, gdzie patrzysz w kółko na tych samych kolegów i myślisz »O nie, wciąż to samo«… Może chciałbyś się przenieść do »The Sun«? Więcej pieniędzy, mniej pracy, więcej zdjęć, mniej słów” – opowiada trener Borussii Donaldowi McRae, a niejeden z nas cholernie dobrze wie, o czym mowa. Okazuje się, że można myśleć o kibicowaniu Borussii jak o kibicowaniu inteligenckiej gazecie w starciu z tabloidem, albo w ogóle przyjąć założenie, że trawa na innych pastwiskach nie jest bardziej zielona niż na naszym.

Można też zrozumieć, w jaki sposób Klopp ogrywał Mourinho – kiedy trenował jeszcze w Moguncji, jego ówczesny szkoleniowiec, Wolfgang Frank, zmuszał drużynę do oglądania setek „cholernie nudnych wideo” z meczami i treningami Milanu Arrigo Sacchiego, bo chciał wdrożyć (na poziomie drugiej ligi niemieckiej, trenerze Smuda!) podobny system gry. „Wcześniej myśleliśmy, że jeśli tamci mają lepszych piłkarzy, musimy przegrać – opowiada dzisiejszy „czarodziej z Dortmundu”. – Teraz zrozumieliśmy, że wszystko jest możliwe: można wygrywać z silniejszymi za pomocą taktyki”. To, jak Borussia radziła sobie z Realem jeszcze na etapie fazy grupowej Ligi Mistrzów, koncentrując swoją uwagę nie tyle na Ronaldo, co na podającym mu piłki Xabim Alonso, stało się już jednym z gorętszych tematów debat trenerskich w całej Europie.

I można zrozumieć, jak tworzył atmosferę w drużynie, zabierając ją na surwiwalową wyprawę do Szwecji, z dala od cywilizacji, gdzie zamiast trenować czy choćby biegać po lesie, piłkarze przez pięć dni mieszkali w namiotach, jedli to, co uda się im złowić lub upolować, rozpalali ognisko w deszczu, zmagali się z plagą komarów… Albo pokazując jej zdjęcia kolejnych „cieszynek” po golach strzelanych przez Barcelonę (nie chodzi o to, by kopiować kataloński styl, chodzi o to, by umieć się wspólnie radować nawet po bramce numer 5868, tak jakby była bramką numer 1 – wyjaśnia; skądinąd sir Alex Ferguson, pytany, do czego trudno mu było przywyknąć wraz z nadchodzeniem nowych czasów, mówił, że właśnie do tych wszystkich indywidualnych choreografii po strzeleniu gola, które zastąpiły wspólną frajdę całej ekipy). Budując bliską relację z zawodnikami (tu, jak słusznie podkreśla Rafał Stec, zestawiać go można raczej z Mourinho, niż z sir Aleksem; odejście Kagawy opłakiwali ponoć wspólnie z Japończykiem dobrych kilkanaście minut). Umiejętnie wymieniając jej ogniwa lub budując od nowa na odejściach, których wolałby uniknąć – to też fragment warsztatu przynależnego wielkim trenerom, jak wspomniany Ferguson, nawet ze zwycięskiej ekipy potrafiący usunąć jednego czy dwóch zawodników, żeby w pozostałych utrzymać głód zwyciężania.

Można też zrozumieć, dlaczego uwielbiają go media. Nie tylko podczas rozmowy z „Guardianem” prezentuje się znakomicie, otwarty, swobodny i, co tu kryć, cholernie fotogeniczny. Podczas meczów kamera po prostu go kocha: tańczącego przy linii bocznej, karanego finansowo za awantury z sędziami czy wręcz… skakanie po krzesełkach. Na konferencjach prasowych, znów jak Mourinho, odwraca uwagę od swoich piłkarzy, zdejmuje z nich presję, dyskretnie albo i niedyskretnie wbija szpile rywalom albo to na nich składa obowiązek wygranej („Jeśli wygramy na Wembley, nie będziemy najlepszą drużyną świata, ale najlepszą drużynę świata pokonamy…”). Dodając do siebie ten świat poukładanego klubu, zżytej drużyny, szkoleniowca będącego za pan brat i z kibicami, i z piłkarzami, i z taktyką, i z mediami, otrzymujemy mieszankę rzeczywiście czarodziejską.

Wiem, że z polskiej perspektywy wybór Borussii jako drużyny do kibicowania w finale Ligi Mistrzów urasta do rangi niemalże obowiązku patriotycznego. Problem w tym, że w kwestii obowiązków patriotycznych pozostaję nieufny, a nawet rodzi się we mnie pokusa pójścia pod prąd. Wyobrażam sobie jednak tę drużynę bez Lewandowskiego, Piszczka i Błaszczykowskiego, za to z moim ulubionym ostatnio Gundoganem i z Jürgenem Kloppem, przynajmniej na razie odrzucającym oferty najsłynniejszych klubów świata. Nawet jeśli nie wygra w sobotę, już jest wielki.

PS O „Czarodzieju z Dortmundu” ukazała się niedawno książka Elmara Nevelinga, dostępna także po polsku. Dla tych, którzy odpowiedzą poprawnie na pytanie, zatrudnienie w jakim klubie uniemożliwił Jürgenowi Kloppowi t-shirt, mam kilka jej egzemplarzy, ufundowanych przez wydawcę. Na prawidłowe odpowiedzi czekam do soboty, do momentu ogłoszenia składów na finał Ligi Mistrzów pod mailem futboljestokrutny@gmail.com. Dla tych, którym się nie powiedzie, pozostaje możliwość kupienia książki taniej bezpośrednio u wydawcy pod numerem telefonu 61 867 46 00 oraz na allegro u użytkownika vesper_pl.

Tottenham, czyli ja

36 komentarzy

Może jednak napiszę o czymś innym. O literaturze na przykład. Byłem przecież wczoraj na Targach Książki w Warszawie, kupiłem to i owo, a wieczór w hotelu na Muranowie spędziłem na lekturze wybitnej „Stacji Muranów” Beaty Chomątowskiej. Wciąż mam w tyle głowy zdanie pewnego znakomitego skądinąd autora, który po ustaleniu, ile mianowicie meczów oglądam tygodniowo, zapytał: „To ile w tym czasie książek mógłbyś napisać?”. Ile pożyteczniejszych rzeczy moglibyśmy zrobić dla siebie i dla innych, gdyby nie te wszystkie godziny z futbolem?

No dobra. Miałem ten wpis wymyślony od miesięcy, w szczegółach dopracowany i wypieszczony, ze wszystkimi autoironicznymi komentarzami powstawianymi w odpowiednie miejsca. Oddając książkę do produkcji przed kilkunastoma tygodniami (ci, co już czytali, wiedzą), oparłem się na założeniu, że to się właśnie tak skończy. Kilka tygodni temu dzieliłem się przekonaniem, że zabraknie punktu. O znaczeniu kontuzji Sandro dla tegorocznej postawy Tottenhamu pisałem aż za często. Dlaczego po prostu nie zrealizuję przygotowanego scenariusza, sięgając po frazy dawno przygotowane?

Siedemdziesiąt dwa punkty. To może być jeden z powodów. Nigdy w historii Premier League Tottenham nie zakończył sezonu z takim dorobkiem na koncie – i nawet tyle nie wystarczyło. Tym razem obyło się bez lazanii (w istocie: norowirusa), bez maślanych rąk Martona Fulopa (fana Tottenhamu skądinąd) i triumfu Chelsea w finale Ligi Mistrzów. Było, chciałoby się rzec, zwyczajnie. Ot, jeszcze jeden ligowy mecz, niemal identyczny jak przed tygodniem i nawet rozpoczęty w tym samym składzie, wymagający od drużyny cierpliwości, wysiłku i inteligencji, bo rywal bronił się desperacko, a rozstrzygnięty w końcówce dzięki ostatniemu już w tym sezonie (w całej północnolondyńskiej karierze?) podaniu na prawe skrzydło do Bale’a, jego ścięciu do środka i kapitalnemu uderzeniu zza linii pola karnego. Temat do odstąpienia: co zrobi teraz piłkarz roku w Premier League, jaka przyszłość go czeka i w jakim klubie.

Chociaż tyle, że gol w ogóle padł. Chociaż tyle, że nie musimy się teraz żołądkować o niepodyktowane rzuty karne – za zagranie ręką i za faul na Bale’u (który to już raz Walijczyk dostał żółtą kartkę za nurkowanie, choć wcale nie nurkował?), wyliczać słupków i wybić z linii bramkowej, słowem: uskarżać się na pecha, odwieczne przekleństwo i pieski los kibiców Tottenhamu. A może właściwie szkoda, że strzelili? Może gdyby skończyło się 0:0, w gruncie rzeczy łatwiej byłoby się pogodzić z faktem, że nawet zwycięstwo okazało się w tym przypadku niewystarczające?

Zaraz, zaraz, o czym ja właściwie miałem pisać? O dziewięćdziesiątej piątej minucie całkiem niedawnego meczu z Wigan, w której trwało potężne zamieszanie w polu karnym piłkarzy Roberto Martineza i Tottenham kilkakrotnie był o włos od zwycięskiego gola. O koszmarze derbów z Fulham, nieoczekiwanie przegranych na White Hart Lane, przegranych w dodatku z drużyną Martina Jola i po golu Dymitara Berbatowa. O dwóch katastrofalnych błędach piłkarzy z Londynu, które zwycięstwo na Anfield zamieniły w klęskę. O bezbramkowym remisie ze Stoke. Przede wszystkim i w pierwszym rzędzie (tak przynajmniej twierdzi AVB): o nieopisanych zaiste kilkudziesięciu sekundach na Goodison Park, w których drużyna, prowadząca od 76. minuty po golu Dempseya, dała sobie strzelić dwie bramki w doliczonym czasie gry. A może raczej o pierwszych trzech meczach sezonu, meczach ze słabeuszami, zakończonych porażką z Newcastle (mimo bramki Defoe’a, strzelonej na 1:1) oraz remisami z West Bromwich (gol Morrisona w ostatniej minucie, odbierający wygraną) i Norwich (uderzenie Snodgrassa na cztery minuty przed końcem, również pozbawiające Koguty kompletu punktów). Jak widzicie powodów, dla których Tottenham nie zagra w przyszłym sezonie w Lidze Mistrzów, jest aż nadto.

Z drugiej strony, cholera, wygraliśmy na Old Trafford. Ograliśmy MC i Arsenal, zremisowaliśmy z Chelsea. Także my (my, czyli Bale) strzelaliśmy gole w końcówkach. Można powiedzieć, że przeżywaliśmy dziś na White Hart Lane sezon w pigułce: świetny Lloris, dobry Vertonghen, błyskotliwy Lennon, wreszcie zdrowy i pracujący dla drużyny Adebayor, i wieńczący ciężką pracę kolegów Bale, a do tego przytomnie kierujący drużyną przy linii Andre Villas-Boas. Tak, to był naprawdę udany sezon. Tak, menedżer zrobił świetną robotę, układając klocki na nowo po odejściu Modricia i van der Vaarta. Tak, ta grupa młodych i chętnych do pracy chłopaków ma przed sobą przyszłość. Chyba że po wysoce prawdopodobnym (miałem o tym nie pisać) odejściu Bale’a, Villas-Boas będzie musiał układać wszystko od nowa. O tym, czym jest dopinanie budżetu bez dużego stadionu i stałych dochodów z Ligi Mistrzów wiele mówi porównanie finansów Arsenalu i Tottenhamu: różnica w pieniądzach wpływających na klubowe konta wynosi niemal równe sto milionów funtów. Sto milionów funtów i punkt różnicy w tabeli…

Arsene’owi Wengerowi jednak ukłony: jedenaście zwycięstw w ostatnich czternastu meczach mówi wiele o tyle razy wyśmiewanym charakterze tej drużyny. Świetny transfer Cazorli, równa forma Artety, odrodzenie Ramseya, gole Walcotta, Giroud, a nawet Podolskiego, błyski Kościelnego i Gibbsa (kto pamięta o Clichym?) – wszystko to złożyło się na sukces Kanonierów na równi z niezłą postawą Fabiańskiego w bramce, a później powrotem Szczęsnego między słupki. Ja we wzajemne szydery nigdy nie dawałem się wciągać (inna sprawa, że ich skala pokazuje, że tamta strona nieco się obawiała, czyż nie?), a projektowi Wengera od lat zwyczajnie kibicowałem; mimo iż kosztem Tottenhamu, na jakimś poziomie cieszę się, że dał radę zdobyć to swoje wymarzone „piąte trofeum”. Nie mogę jednak nie zauważyć, że postawa Newcastle nie tylko w tym meczu to rozczarowanie sezonu – po ubiegłorocznym błysku, z taką kadrą, żegnająca solidnego i wiernego rezerwowego bramkarza Steve’a Harpera (temat do odstąpienia: lata jego walki z depresją), mogła pokazać pokazać przynajmniej tyle charakteru, co Sunderland na White Hart Lane.

Może jednak napiszę o czymś innym. O pożegnaniach Owena, Scholesa i tysiącpięćsetnym, najostatniejszym meczu Fergusona (5:5, poszaleli?). O udanym w sumie epizodzie Beniteza w Chelsea (nawet Torres strzelił na pożegnanie). O zwycięstwie Norwich Chrisa Hughtona na City of Manchester Stadium. O tym, jak trzy najważniejsze zespoły Premier League będą zaczynać przyszły sezon z nowymi menedżerami – nawet jeśli jeden z nich okaże się nie całkiem nowy. Innym razem. Czymś trzeba będzie w końcu wypełnić pustkę najbliższych dni i tygodni. Na razie żegnam się z Wami w tę trzydziestą ósmą z kolei niedzielę, wypowiadając z najczystszym sumieniem kibica Tottenhamu: futbol jest okrutny. Tottenham, czyli ja. Tyle roboty na nic i niezłomne przekonanie, że niezrażony jeszcze jedną klęską będę potrafił zacząć od nowa.

Rozmowa zamiast lektury

13 komentarzy

Zanim sezon się skończy, zanim Tottenham przegra (albo i nie) wyścig o Ligę Mistrzów, zanim Alex Ferguson usiądzie na ławce MU po raz ostatni, można jeszcze o tym wszystkim i innych tematach okołofutbolowych porozmawiać. Jeśli porozmawiać ze mną, to dziś w Warszawie, we czwartek w Krakowie.

W Warszawie będę dziś na Targach Książki, na Stadionie Narodowym, przy stoisku Wydawnictwa Czarne, gdzie moją i pozostałe książki tej oficyny można kupić z dwudziestoprocentowym rabatem, a potem w klubie Kosmos Kosmos na Koszykowej, gdzie spotkanie autorskie ze mną poprowadzi sam Michał Pol. Na Targach jestem 15.15-16.15 (stoisko 95/D9); na tych, którzy w tym czasie idą na mecz Legia-Lech, czekamy z Michałem o 17.00. W Krakowie z kolei, z Piotrem Mucharskim, mamy rozmawiać we czwartek, 23 maja, o 18.00, w księgarni pod Globusem przy Długiej. W planach, jak słyszę, kolejne miasta, a recenzje, jak na razie, są przychylne. Do zobaczenia!